Nông dân kể chuyện trồng tiêu theo hướng hữu cơ

Xã Lâm San (huyện Cẩm Mỹ) được xem là “thủ phủ” trồng hồ tiêu của Đồng Nai do nhiều năm trồng cây tiêu thành công. Đặc biệt, đây là địa phương tiên phong của tỉnh trong thực hiện thành công Dự án Cánh đồng mẫu lớn trồng tiêu, chuyển hướng sản xuất theo hướng hữu cơ, xây dựng được thương hiệu hồ tiêu chất lượng cao, xuất khẩu tốt vào thị trường khó tính châu Âu.

Ông Phạm Xuân Hoàn, nông dân tại xã Lâm San (huyện Cẩm Mỹ), với niềm vui tiêu trúng mùa, trúng giá. Ảnh: B.Nguyên

Ông Phạm Xuân Hoàn là nông dân sản xuất giỏi cấp tỉnh với mô hình gần 2 hécta trồng tiêu, cà phê và sầu riêng tại ấp 2, xã Lâm San. Hiện vườn tiêu của gia đình ông đang cho năng suất thuộc tốp đầu ở “thủ phủ” trồng tiêu của địa phương. Ông là nông dân tiên phong chuyển đổi sản xuất theo hướng hữu cơ, tham gia Dự án Cánh đồng mẫu lớn trồng tiêu với sản phẩm được bao tiêu với giá cao hơn so với mặt bằng chung trên thị trường.

Làm giàu nhờ giữ cây công nghiệp

Vườn tiêu của gia đình ông Hoàn đang ở năm thứ 5 cho thu hoạch, thời điểm cây trồng này bắt đầu cho năng suất cao. Năm nay, thời tiết thay đổi thất thường, mùa khô nắng nóng cao điểm ảnh hưởng đến sự tăng trưởng, năng suất của cây trồng nhưng vườn tiêu của gia đình ông Hoàn vẫn cho năng suất cao, bán được giá cao hơn mặt bằng chung vì tiêu đạt chất lượng tốt. 

Nhớ lại những năm dài gắn bó với cây tiêu và cà phê, ông Hoàn chia sẻ, quê ông ở tỉnh Hải Dương, vào lập nghiệp ở “thủ phủ” trồng tiêu Lâm San. Ông cũng chọn đầu tư trồng tiêu, cà phê vì thổ nhưỡng ở đây rất phù hợp với các loại cây trồng này. Ngay cả trong giai đoạn cây tiêu, cà phê qua thời hoàng kim, nhiều năm liền bán dưới giá thành sản xuất, nhiều vườn tiêu tại địa phương xơ xác, tàn lụi vì nông dân không mặn mà chăm sóc, thậm chí chặt bỏ hàng loạt, ông Hoàn vẫn chọn tái canh cây tiêu, cà phê khi vườn cây già cỗi. Ông tin cây trồng nào khi thu hoạch, nông dân có thể chủ động cất trữ được thì rủi ro đầu ra sẽ ít hơn.

Vườn cà phê của gia đình ông Hoàn được trồng giống mới là cà phê Thiện Trường mua từ Trung tâm Giống cây trồng Eakmat Tây Nguyên. Giống này có nhiều ưu điểm như: cành to, cứng cáp, đốt trái dày, chùm trái sai nên cho năng suất cao, trái to, ít bị lép, chín tập trung, dễ hái, chống chịu sâu bệnh tốt, ít chịu ảnh hưởng của yếu tố thời tiết... Vườn cà phê của ông Hoàn cũng đang vào thời kỳ ra hoa, hứa hẹn vụ thu hoạch tốt.

Theo ông Hoàn: “Quy luật xưa nay của nhiều loại nông sản, có thời hoàng kim thì sẽ có lúc khó khăn do nông dân đua nhau trồng. Nhưng khi nó đã xuống đáy thì sẽ dần hồi phục. Mặt khác, tôi chọn gắn bó với cây tiêu, cà phê vì có kinh nghiệm lâu năm chăm sóc những cây trồng này. Và khi mình giỏi về kỹ thuật, trồng đạt cả về năng suất và chất lượng thì sẽ thành công”.

Chia sẻ thêm về mô hình trồng nhiều loại cây khác nhau, ông Hoàn cho biết, cây tiêu, cà phê có khó khăn là cần nhiều công lao động khi rộ vụ thu hoạch. Chính vì vậy, ông đầu tư nhiều loại cây trồng với mùa vụ thu hoạch vào các thời điểm khác nhau để không quá áp lực về công lao động. Ngoài ra, khi tiêu chín rộ, ông mua lưới trải dưới đất để thu được cả lượng tiêu chín rụng.

Để tăng lợi nhuận trong sản xuất, nhiều năm qua, ông Phạm Xuân Hoàn chỉ bán một phần tiêu thu hoạch, đa số sản lượng được ông trữ lại chờ khi giá cao mới xuất bán. Ông Hoàn cho hay, để bảo quản hồ tiêu không quá khó, chỉ cần tuyển tiêu đạt chất lượng cao, quạt thật sạch, phơi thật khô, để nguội rồi đóng vào bao ny-lông dự trữ. Thời gian trữ có thể kéo dài vài năm chất lượng vẫn tốt.

Tiên phong sản xuất theo hướng hữu cơ

Ông Phạm Xuân Hoàn là một trong những nông dân chủ động và sớm tham gia vào Dự án Cánh đồng mẫu lớn từ sản xuất đến tiêu thụ tiêu Lâm San. Ông cũng sớm quan tâm chuyển đổi sản xuất sang hướng hữu cơ.

Ông Hoàn cho rằng, sự thay đổi đầu tiên là ngưng dùng thuốc xịt cỏ trong vườn cây, tăng sử dụng thuốc sinh học và phân bón hữu cơ trong chăm sóc cây trồng. Theo ông, sản xuất an toàn mang lại nhiều lợi ích cho chính bản thân người nông dân và gia đình họ. Thứ nhất là bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình; thứ 2, bảo vệ đất không bị thoái hóa, cằn cỗi thì cây trồng mới sinh trưởng tốt, ít dịch bệnh và cho năng suất cao.

Ông Hoàn so sánh: “Một thời gian dài sản xuất theo hướng vô cơ, tôi mới nhận rõ được tác hại cũng như mặt trái của nó, đặc biệt là làm cho đất thoái hóa; cây trồng bị suy yếu dần, tuổi đời bị rút ngắn. Trong khi sản xuất theo hướng hữu cơ, cây tiêu càng ngày càng phát triển sum suê, năng suất năm sau cao hơn năm trước, nhiều bụi tiêu 20 năm vẫn đang ở giai đoạn cho năng suất cao, đảm bảo yếu tố phát triển bền vững, điều mà nông dân chúng tôi rất quan tâm trong sản xuất hiện nay”.

Ông Hoàn kể, tình hình dịch bệnh trên cây trồng từ cây công nghiệp đến cây ăn trái ngày càng phức tạp. Chính vì vậy, khâu xử lý đất với quan điểm phòng bệnh hơn chữa bệnh là quan trọng nhất. Quan điểm xử lý dịch bệnh trên cây trồng cũng là chăm cho cây khỏe, chủ động phòng khi chưa xảy ra dịch bệnh thì sẽ đỡ tốn kém chi phí mà cây trồng ít bị ảnh hưởng. Muốn như vậy, nông dân phải luôn bám vườn, quan sát sự thay đổi của cây trồng mỗi ngày để kịp thời phát hiện khi dịch bệnh phát sinh để xử lý, ngăn chặn kịp thời, không cho lây lan.

Ông Hoàn cũng rất tích cực tham gia nhiều chương trình tập huấn về kỹ thuật sản xuất, nhất là học về mô hình ứng dụng lợi khuẩn Probiotic (IMO) và nấm men rượu (MEVI) để tự ủ phân cá, hoặc tận dụng nguồn phân chuồng (nhất là tại địa phương có sẵn nguồn phân dê), nguồn cỏ sau khi dọn vườn và các loại chất thải hữu cơ khác để ủ phân bón hữu cơ, giảm được từ 20-30% chi phí trong đầu tư trong sản xuất.

Chủ tịch Hội Nông dân xã Lâm San Trương Đình Bá đánh giá, ông Hoàn là nông dân giàu kinh nghiệm trồng tiêu, cà phê tại địa phương. Hiện vườn tiêu, cà phê của gia đình ông thuộc loại năng suất cao tại địa phương. Đạt được kết quả này nhờ ông luôn tích cực tham gia các chương trình tập huấn kỹ thuật, chịu khó học hỏi, tìm hiểu thông tin để trở thành nông dân sản xuất, kinh doanh giỏi tại địa phương.

Bình Nguyên