Tôn vinh đúng nghệ sĩ có nhiều cống hiến

Nghệ sĩ Nhân dân (NSND), Nghệ sĩ Ưu tú (NSƯT) là những danh hiệu cao quý mà Nhà nước ghi nhận đối với sự cống hiến của văn nghệ sĩ đối với hoạt động nghệ thuật nước nhà. Tuy nhiên, việc xét thưởng danh hiệu này nhiều năm nay xảy ra không ít chuyện lùm xùm khiến ý nghĩa của một giải thưởng lớn bị ảnh hưởng.

Vướng lùm xùm nhiều nhất trong chuyện trao danh hiệu NSND, NSƯT là những bất hợp lý liên quan đến quy định về huy chương ở các kỳ liên hoan, hội diễn ở trong và ngoài nước. Đành rằng điều này là cần thiết để nghệ sĩ phấn đấu để có đủ tiêu chuẩn đoạt danh hiệu, song lại phát sinh thực tế là có những nghệ sĩ rất ít người biết đến nhưng vì chăm chỉ đi thi và liên tục đoạt giải đã dễ dàng “lọt” qua các vòng xét tuyển. Trong khi đó, không ít nghệ sĩ hoạt động sôi nổi, được khán giả yêu mến, ngưỡng mộ nhưng do không tham gia các hội thi, liên hoan nên thiếu điều kiện cần và đủ này.

Bên cạnh đó, việc xét NSND, NSƯT cũng còn bỏ sót một số đối tượng có đóng góp quan trọng trong hoạt động nghệ thuật như: nhạc công, quay phim… Điều này gây thiệt thòi cho bản thân nghệ sĩ nói riêng và cả một lĩnh vực nghệ thuật nói chung.

Trước những bất cập liên quan đến quy định xét tuyển NSND, NSƯT, ngày 6-6 vừa qua, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 61/2024/NĐ-CP quy định về xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT gồm 5 chương, 19 điều, trong đó có một số quy định mới, chặt chẽ hơn về xét tặng danh hiệu. Theo đó, Nghị định 61 quy định rõ hơn điều kiện hoạt động của cá nhân được xét danh hiệu đồng thời bổ sung đối tượng quay phim thể loại phim kết hợp nhiều loại hình; nhạc sĩ sáng tác tác phẩm âm nhạc và nhà nhiếp ảnh để xét tặng danh hiệu.

Việc bổ sung đối tượng được đánh giá là phù hợp với thực tiễn hoạt động văn hóa, nghệ thuật của một số lĩnh vực và bảo đảm quyền lợi của cá nhân hoạt động văn hóa, nghệ thuật trong xét tặng danh hiệu. Đặc biệt, về tiêu chuẩn xét tặng danh hiệu, ngoài những quy định của Luật Thi đua, khen thưởng năm 2022, nghị định cũng quy định chi tiết cách tính thành tích, thời gian của từng đối tượng. Trong đó, tiêu chí “có cống hiến nổi trội, có tài năng nghệ thuật tiêu biểu xuất sắc, chưa đáp ứng tiêu chí về giải thưởng theo quy định” (đối với xét danh hiệu NSND) hoặc “có cống hiến nổi trội, có tài năng nghệ thuật xuất sắc chưa đáp ứng tiêu chí về giải thưởng theo quy định” (đối với xét danh hiệu NSƯT) vì những loại hình nghệ thuật này dù được đánh giá là “âm nhạc bác học” nhưng hiếm khi tổ chức cuộc thi nên cá nhân không có giải thưởng được đánh giá là khá sát thực tiễn, được nghệ sĩ và khán giả đồng tình.

Quy định này sẽ tránh bỏ sót việc tôn vinh các nghệ sĩ hoạt động nghệ thuật ở loại hình ít tổ chức thi thố nhưng tài năng của nghệ sĩ thì luôn được công nhận ở trong lòng khán giả.

Minh Ngọc