Làm thanh long hữu cơ xuất khẩu

Xuân Lộc là địa phương có diện tích trồng thanh long lớn nhất tỉnh với gần 1 ngàn ha, trong đó khoảng 700ha đã cho thu hoạch. Nhiều năm qua, giá cả, đầu ra của trái thanh long gần như phụ thuộc hoàn toàn vào thương lái đến từ các tỉnh Ninh Thuận, Bình Thuận.

Xuân Lộc là địa phương có diện tích trồng thanh long lớn nhất tỉnh với gần 1 ngàn ha, trong đó khoảng 700ha đã cho thu hoạch. Nhiều năm qua, giá cả, đầu ra của trái thanh long gần như phụ thuộc hoàn toàn vào thương lái đến từ các tỉnh Ninh Thuận, Bình Thuận.

Ông Ngô Văn Hoa (xã Xuân Hưng, H.Xuân Lộc) cùng công nhân thu hoạch thanh long hữu cơ. Ảnh: H.Lộc

Mới đây, HTX Nông nghiệp dịch vụ thương mại thanh long Xuân Hưng đã kết nối được với đối tác Nhật Bản, Australia. Nếu thuận lợi, lô thanh long đầu tiên sẽ được xuất đi Nhật trong tháng 12 tới.

* Trồng thanh long hữu cơ

Ông Ngô Văn Hoa, nông dân ấp 3, xã Xuân Hưng bén duyên với cây thanh long từ 10 năm trước. Thời điểm giá thanh long 40-50 ngàn đồng/kg, mỗi năm ông thu lời vài tỷ đồng. Nhưng 3 năm trở lại đây, giá thanh long liên tục giảm, có thời điểm chỉ vài ngàn đồng/kg, thấp hơn cả giá thành sản xuất. Thêm vào đó, dịch bệnh khiến việc tiêu thụ chậm, chi phí đầu tư tăng buộc ông Hoa phải tìm hướng đi mới cho 5ha thanh long.

Ông lên mạng học cách chế tạo phân bón hữu cơ của nông dân trồng cà chua bi xuất khẩu ở tỉnh Lâm Đồng nhưng không thành công vì họ trồng cà chua trong nhà kính, trong khi vườn thanh long ngoài trời, nhiều côn trùng, loại bệnh gây hại. Sau nhiều lần pha trộn thử nhiệm, ông Hoa tìm ra công thức làm phân bón, thuốc kết hợp vừa giúp nuôi dưỡng cây và trái tốt, vừa giảm côn trùng gây hại.

Ông Hoa cho hay: “Tôi làm theo công thức của họ là dùng trứng gà, mật ong, sữa tươi ủ rồi đem sử dụng nhưng ốc, kiến, ruồi vàng kéo đến rất nhiều. Chúng cắn búp, đục quả thanh long hết trơn. Sau này, tôi cũng dùng nguyên liệu và thời gian ủ như trên nhưng kết hợp thêm với men vi sinh. Tôi phun trực tiếp lên cành, quả và tưới vào gốc. Gốc cây tôi tạo bồn bằng rơm khô và phân bò ủ hoai. Sâu bọ giảm đến 70%, ốc giảm đến 90%, tôi giảm được 30% chi phí so với dùng phân và thuốc hóa học. Tôi chỉ dùng thêm khoảng 30kg kali/ha/năm để tăng khả năng hấp thụ nước và chất dinh dưỡng cho rễ cây”.

Nhờ chuyển sang làm thanh long hữu cơ, năng suất vườn thanh long của ông Hòa tăng từ 35 lên 45 tấn/ha/năm. Độ ngọt, độ giòn quả thanh long cao hơn, giá bán cũng cao hơn hàng thường 2-3 ngàn đồng/kg. Vườn thanh long của ông Hòa 2 lần được chọn lấy mẫu quả gửi sang Nhật Bản để kiểm tra sản phẩm. Hiện vườn thanh long này là mô hình điểm để HTX nhân rộng cho các xã viên. Vườn đang trong quá trình nuôi trái để có thể xuất khẩu ngay trong năm nay.

Ông Nguyễn Văn Nga, Giám đốc HTX Nông nghiệp dịch vụ thương mại thanh long Xuân Hưng cho biết, HTX đã 2 lần gửi trái thanh long tươi sang Nhật Bản. Phía Nhật đánh giá cao, họ đồng ý đặt 40-50 tấn/tháng, đồng thời yêu cầu bổ sung thêm một số giấy tờ chứng minh nguồn gốc xuất xứ, mức độ an toàn sản phẩm. Cuối tháng này, chúng tôi sẽ gửi quả lần 3 kèm theo các giấy tờ theo yêu cầu của đối tác. Nếu thuận lợi, lô hàng đầu tiên sẽ được xuất đi ngay trong tháng 12 tới, không qua bất kỳ khâu trung gian nào.

* Nhân rộng mô hình thanh long sạch

Theo chia sẻ của ông Nguyễn Văn Nga, 3 năm trước, HTX đã triển khai làm thanh long VietGAP nhưng chưa có thị trường đầu ra riêng cho sản phẩm sạch. Trong năm 2020 và 2021, vừa diện tích thanh long đến kỳ thu hoạch tăng, vừa tiêu thụ qua lái buôn chậm và giá thấp, ông đã thông qua bạn hàng ở tỉnh Bình Thuận kết nối với đối tác Australia, thông qua cô con gái đang du học ở Nhật Bản để kết nối với doanh nghiệp nhập khẩu nông sản từ các nước Đông Nam Á.

“Hiện tại, chúng tôi có 2 đối tác. Chúng tôi làm việc trực tiếp với phía Nhật Bản, họ đồng ý chất lượng, thống nhất số lượng, chỉ còn bổ sung thêm một số chứng nhận. Còn đối tác Australia, HTX kết hợp với đơn vị đang xuất khẩu thanh long ruột trắng ở tỉnh Bình Thuận để bổ sung thêm mặt hàng thanh long ruột đỏ theo yêu cầu của đối tác. Các thủ tục pháp lý liên quan đến thị trường Australia, đơn vị ở Bình Thuận đã hoàn thành” - ông Nga cho hay.

Theo ông Nga, thị trường Nhật Bản không đòi hỏi cao về mẫu mã nhưng sản phẩm phải sạch, có chứng nhận an toàn vệ sinh thực phẩm, trọng lượng khoảng 450-600g/trái. Mặc dù số lượng ban đầu chỉ vài chục tấn/tháng, thủ tục nhiều nhưng ông Nga vẫn kiên trì vì “vào được thị trường Nhật sẽ thuận lợi vào được rất nhiều nước khác”.

Sắp tới, HTX tập trung chuyển đổi từ mô hình VietGAP theo tiêu chí nội địa sang sản xuất hữu cơ xuất khẩu trên diện tích 80ha; đầu tư kho bãi, kho lạnh để thuận tiện trong việc vận chuyển, bảo quản sản phẩm. Khi có thêm đơn hàng, HTX sẽ mở rộng diện tích thanh long hữu cơ tại các vườn đang chăm sóc theo quy trình thông thường. Ngoài ra, HTX sẽ hợp tác chế biến thanh long sấy dẻo, nước uống từ những quả thanh long sạch nhưng không đạt tiêu chí xuất khẩu.

Ông Ngô Văn Hoa (ngụ ấp 3, xã Xuân Hưng) cho rằng, mong muốn của ông không chỉ bán sản phẩm sạch của gia đình với giá cao mà ông sẽ trực tiếp ủ phân, thuốc cung ứng cho các thành viên trong HTX với cam kết giảm 30% chi phí phân, thuốc so với hiện tại; tăng hơn 10% năng suất. Khi đó, HTX sẽ đồng bộ quy trình trồng, chăm sóc, thu hoạch và bảo quản. Nguồn hàng dồi dào đáp ứng được các đơn hàng lớn. “Trồng thanh long hữu cơ vừa an toàn cho người trực tiếp sản xuất, vừa an toàn cho người tiêu dùng. Khi sản phẩm nhiều, chất lượng tốt, đối tác sẽ tự tìm đến” - ông Hoa cho hay.

Ông Nguyễn Văn Nam (ngụ ấp 4, xã Xuân Hưng) cho biết, gia đình ông có 2ha thanh long. Thời gian qua, thanh long dưới 10 ngàn đồng/kg nhưng thương lái không muốn mua. Thêm vào đó, giá phân bón và thuốc bảo vệ thực vật tăng cao khiến gia đình ông gặp nhiều khó khăn trong đầu tư vụ thanh long Tết. Nếu HTX tìm được đầu ra với giá tốt, chia sẻ quy trình chăm sóc tiết kiệm chi phí đầu vào, nông dân sẽ yên tâm vào HTX, tập trung sản xuất.

Hoàng Lộc