Nông thôn mới - hành trình không nghỉ - Báo Đồng Nai điện tử

Là tỉnh công nghiệp nhưng Đồng Nai luôn đặt nông nghiệp - nông dân - nông thôn ở vị trí chiến lược trong phát triển. Đồng Nai đi đầu cả nước trong xây dựng nông thôn mới (NTM) và tiếp tục đạt nhiều thành quả ấn tượng trong xây dựng NTM nâng cao và NTM kiểu mẫu.

Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Hồng Lĩnh (bìa phải) thăm quầy trưng bày nông sản của H.Vĩnh Cửu. Ảnh: B.Nguyên

Trong hành trình không có điểm dừng này, nông dân luôn đóng vai trò chủ thể.

* Thành tựu giữa muôn vàn khó khăn

Năm 2022, sản xuất nông nghiệp gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng hậu đại dịch Covid-19 cũng như tình hình khó khăn chung của kinh tế thế giới. UBND tỉnh giao chỉ tiêu cao cho các địa phương trong phấn đấu đạt NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu nhưng các địa phương đều đạt và vượt mục tiêu đề ra. Trong năm, toàn tỉnh có thêm 31 xã NTM nâng cao, 13 xã NTM kiểu mẫu, vượt xa so với chỉ tiêu nghị quyết là 15 xã NTM nâng cao; 2-3 xã NTM kiểu mẫu; đạt kỷ lục về số xã NTM nâng cao và kiểu mẫu từ trước đến nay. Lũy kế đến nay, toàn tỉnh có 96 xã NTM nâng cao, 21 xã NTM kiểu mẫu. Kết quả này tiếp tục khẳng định và củng cố vị trí tiên phong trong cả nước của Đồng Nai trong thời kỳ “hậu xây dựng NTM”.

Trong xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu, các địa phương không chỉ chú trọng đạt và vượt mục tiêu về số lượng các xã đạt chuẩn NTM nâng cao mà còn về chất lượng với các tiêu chí đạt ở mức cao.

Cụ thể, H.Xuân Lộc là địa phương duy nhất trong cả nước chọn xây dựng huyện NTM kiểu mẫu theo hướng “Phát triển sản xuất hàng hóa nông nghiệp bền vững” với mục tiêu đến năm 2025, 100% số xã đạt chuẩn NTM nâng cao; trên 50% số xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Quá trình xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu, địa phương thu hút, khuyến khích doanh nghiệp, nông dân mạnh dạn dầu tư vào sản xuất với nhiều mô hình hay, hiệu quả. Đến cuối năm 2022, huyện đã có 10/14 xã đạt NTM nâng cao; có 3/14 xã NTM kiểu mẫu. Thu nhập bình quân đầu người của huyện cao hơn rất nhiều so với mức bình quân của cả nước.

* Không “mặc đồng phục” cho NTM

Một trong những nét mới trong giai đoạn 2021-2025 là xây dựng NTM phát triển hài hòa, bền vững, giàu bản sắc, nâng cao dân trí và chất lượng sống cho người dân. Xây dựng NTM dựa trên các giá trị truyền thống địa phương, tính đặc thù mỗi vùng miền, từ đó đa dạng về ý tưởng quy hoạch, kiến trúc cảnh quan nông thôn chứ không thể “mặc đồng phục” NTM cho tất cả các địa phương.

Giai đoạn 2021-2025, Đồng Nai dự kiến bố trí hơn 27 ngàn tỷ đồng từ ngân sách và huy động khoảng 117 ngàn tỷ đồng vốn từ doanh nghiệp, cộng đồng dân cư để xây dựng NTM. Trong đó, chủ yếu là vốn đầu tư, đóng góp của doanh nghiệp, nông dân.

Các địa phương trên địa bàn tỉnh có nhiều mô hình hay, sáng tạo trong cách làm. Đồng Nai có huyện thuần nông, có huyện tình hình đô thị hóa diễn ra mạnh mẽ nên trong xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu, nhất là khu dân cư kiểu mẫu, tùy vào đặc trưng của mỗi địa phương để có sự điều chỉnh cho phù hợp. Trong đó, nội dung kiến trúc, cảnh quan nông thôn nói chung, khu dân cư kiểu mẫu nói riêng, rất được quan tâm với mục tiêu để nông thôn thành nơi đáng sống. Các địa phương cũng rất sáng tạo trong xây dựng cảnh quan môi trường, giữ gìn những nét đặc sắc về văn hóa bản địa, tạo nên nét độc đáo, ấn tượng riêng của từng vùng nông thôn chứ không làm theo kiểu rập khuôn, sao chép.

Nhiều năm qua, hội thi Tuyến đường sáng - xanh - sạch - đẹp các cấp xã, huyện, tỉnh được tổ chức thường xuyên. Tiêu chí để đánh giá gồm: nét nổi bật, đặc sắc riêng của những tuyến đường sáng - xanh - sạch - đẹp; tinh thần chung sức, chung lòng của người dân với chính quyền địa phương trong xây dựng NTM; sự chuyển biến về nhận thức, tư duy của một bộ phận người dân từ không quan tâm đến gắn bó, tích cực đóng góp cho phong trào.

Bà Nguyễn Thị Vỹ, nông dân xã Phú Hòa (H.Định Quán) chia sẻ, để có tuyến đường hoa vào khu dân cư, người dân ở đây cùng đi xin giống hoa về trồng và chăm sóc, giữ gìn vệ sinh chung với niềm tự hào chăm chút cho cảnh quan làng quê mình sinh sống luôn sạch đẹp. Nhiều gia đình trong khu dân cư này được tập huấn sử dụng rác hữu cơ để ủ phân sử dụng trong trồng rau, cây ăn trái và cây cảnh, góp phần giảm lượng rác thải sinh hoạt, cảnh quan trong khu dân cư cũng luôn sạch đẹp.

Với các địa phương đô thị hóa nhanh lại có cách làm sáng tạo riêng trong xây dựng khu dân cư kiểu mẫu đẹp. Cụ thể, H.Thống Nhất do đặc điểm các khu dân cư được xây dựng lâu năm, không có quỹ đất để trồng cây xanh, người dân đã có cách làm sáng tạo như xây bồn để trồng hoa; những bức tường rong rêu, cũ kỹ như được thay áo mới bởi những bức tranh vẽ phong cảnh khổ lớn bao phủ khắp các tuyến đường.

Chủ tịch Hội Kiến trúc sư Đồng Nai Lý Thành Phương cho biết, Hội Kiến trúc sư Việt Nam nói chung, Hội Kiến trúc sư Đồng Nai nói riêng đều quan tâm tìm hiểu, nghiên cứu tham gia đề xuất vào định hướng phát triển các khu dân cư kiểu mẫu. Hội Kiến trúc sư Đồng Nai sẽ đồng hành, hỗ trợ các địa phương xây dựng các khu dân cư kiểu mẫu trên quan điểm phải căn cứ trên cơ sở khoa học, xuất phát từ nhu cầu và tình hình thực tế. Hướng đến sự đa dạng trong xây dựng không gian khu dân cư. Trong đó, các địa phương cần quan tâm đầu tư thêm công viên, khu thể thao gắn kết với không gian tín ngưỡng hiện có để vừa sử dụng hiệu quả không gian công cộng, vừa tạo sự gắn kết giữa quá khứ và hiện tại.

* Khơi dậy tinh thần khởi nghiệp cho nông dân

Đến thăm Đồng Nai vào cuối năm 2022, Phó chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam Cao Xuân Thu Vân nhấn mạnh, đã đến lúc hình thành nên lớp nông dân trẻ khởi nghiệp để hàng hóa, nông sản của Việt Nam không chỉ tiêu thụ ổn định tại thị trường nội địa mà có mặt trên thị trường thế giới với chất lượng cao. Để làm được điều đó, cần có lớp nông dân khởi nghiệp và có nhiều nông dân trở thành chủ các doanh nghiệp, thậm chí chủ tập đoàn và trở lại đóng góp cho nông dân, cho nông nghiệp. Phải tập cho nông dân ý thức khởi nghiệp, không chỉ làm nông giỏi mà phải trở thành nhà sản xuất, nắm rõ cách thức hàng hóa mình làm ra đi đến đâu, về đâu và trong chuỗi liên kết đó, phải hiểu rõ những điểm nghẽn để cùng nhau tháo gỡ.

Xuất thân từ nông dân họ mới chịu khó học tập và với cái tâm của người nông dân, hiểu được người nông dân, hiểu được những ưu thế cũng như những điều không lợi thế của người nông dân. Theo bà Vân: “Khi nông dân đặt hết trái tim, đặt hết trăn trở vào sản phẩm, kết nối được với các nhà khoa học, nhà tài chính, nhà tiêu thụ thì sẽ càng có nhiều nông dân sản xuất giỏi, những chủ doanh nghiệp biết quản trị và làm chủ được các công nghệ. Từ đó, góp phần nâng cao vị thế của nông sản, nâng cao giá trị của sản phẩm nông nghiệp”.

Đồng Nai có nhiều lợi thế về thị trường, tốc độ công nghiệp hóa nhanh tác động lan tỏa đến nông thôn, phát triển được nhiều vùng chuyên canh cây trồng có giá trị kinh tế cao… để phát triển nông nghiệp hiện đại, quy mô hàng hóa lớn. Tỉnh có nhiều chương trình, chính sách hỗ trợ nông dân khởi nghiệp làm giàu. Nhờ đó, trên địa bàn tỉnh đã hình thành được lớp nông dân năng động, sáng tạo, dám nghĩ dám làm, khai thác, sử dụng hiệu quả các nguồn lực vốn, lao động, đất đai, ứng dụng khoa học kỹ thuật, công nghệ mới vào sản xuất.

Cây lúa vốn là cây trồng cho lợi nhuận kinh tế thấp, nhất là trong tình hình giá vật tư nông nghiệp không ngừng tăng cao, nhưng Giám đốc HTX Thương mại dịch vụ nông nghiệp Xuân Tiến (H.Xuân Lộc) Trần Quang đã dẫn dắt các xã viên chuyển đổi trồng giống lúa đặc sản ST24, ST25 theo hướng hữu cơ để có thu nhập cao. HTX cũng là chủ đầu tư dự án cánh đồng lớn trồng lúa, bắp sạch; đưa máy móc ra đồng; xây dựng chuỗi liên kết theo hướng sản xuất hàng hóa lớn, an toàn, xây dựng nhãn hiệu gạo hữu cơ của Đồng Nai cung cấp cho thị trường nội địa và xuất khẩu. Nhờ thành tích này, ông được bình chọn là Nông dân Việt Nam xuất sắc năm 2022.

Huyện Long Thành xây dựng NTM gắn với định hướng phát triển nông nghiệp cho đô thị sân bay trong tương lai nên nông dân trên địa bàn huyện quan tâm đầu tư sản xuất gắn với mô hình du lịch sinh thái.

Nhằm tạo ra nhiều đặc sản thu hút du khách, anh Trần Anh Tùng, nông dân sản xuất giỏi tại xã Bình Sơn, luôn nỗ lực tìm tòi trồng thêm nhiều giống trái cây ngon, độc, lạ. Đặc biệt, anh đã trồng thử nghiệm thành công giống sầu riêng Sukang ruột đỏ, đặc sản đang đứng đầu về giá trị kinh tế.

Không chỉ gia đình anh Tùng mà nhiều nông dân trong vùng đều rất chịu khó tìm tòi để chọn được những giống trái cây đặc sản có chất lượng ngon; học hỏi kinh nghiệm, kỹ thuật chăm sóc và nhất là trồng theo chuẩn VietGAP để tạo ra trái cây ngon, an toàn phục vụ du khách.

Bình Nguyên