Một tấm lòng lớn từ Hàn Quốc với văn học Việt Nam

Trong số các học giả người Hàn Quốc có công giới thiệu văn học Việt Nam, có một vị giáo sư rất nổi tiếng ở Hàn Quốc nhưng còn ít được biết đến ở Việt Nam, đó là Choi Kwi Muk.

Trong số các học giả người Hàn Quốc có công giới thiệu văn học Việt Nam, có một vị giáo sư rất nổi tiếng ở Hàn Quốc nhưng còn ít được biết đến ở Việt Nam, đó là Choi Kwi Muk.

Gíao sư - Tiến sĩ Choi Kwi Muk.

GS-TS.Choi Kwi Muk hiện là giảng viên tại Khoa Ngôn ngữ và văn học Hàn Quốc, thuộc Đại học Hàn Quốc (Korea University). Ông là một chuyên gia lớn về văn học cổ điển, bản dịch Truyện Kiều của ông hiện được đánh giá là khả tín và hay nhất trong học giới Hàn Quốc.

* Từ người không biết nửa chữ Việt

Giáo sư Choi Kwi Muk đến Việt Nam lần đầu tiên năm 1998, sau khi bảo vệ tiến sĩ tại Đại học quốc gia Seoul với luận án về tác gia Kim Si Seup (Kim Thời Tập, 1435-1493), khi ấy chưa biết nửa chữ Việt. Thơ chữ Hán của Trần Nhân Tông là văn bản văn học cổ điển Việt Nam đầu tiên mà ông tiếp xúc.

Những bài thơ, ngay lập tức, đã hoàn toàn chinh phục ông về tầm cao tư tưởng, chiều sâu tâm hồn cũng như sự điêu luyện, tinh tế của nghệ thuật thể hiện. Chính điều đó thôi thúc ông theo học tiếng Việt, đồng thời nỗ lực học Hán-Nôm.

Trong khoảng thời gian 1998-1999 làm giảng viên thỉnh giảng tại Khoa Đông phương học tại Trường đại học khoa học xã hội và nhân văn, Đại học quốc gia Hà Nội, ông tích lũy tư liệu và tài liệu để nghiên cứu văn học Việt Nam. 

Năm 2001, ông bắt tay vào dịch Truyện Kiều với tất cả niềm say mê. Ròng rã gần 3 năm trời, ông tra cứu từ điển chú giải của Đào Duy Anh, Lê Văn Hòe, đối chiếu, tham khảo bản dịch tiếng Anh của Huỳnh Sanh Thông, bản dịch tiếng Pháp của Nguyễn Khắc Viện... “Nhiều khi cả ngày tôi vật lộn với chỉ một câu thơ” - Choi Kwi Muk cho biết.

Ông nói thêm: “Theo tôi, Truyện Kiều không chỉ cải biên một tác phẩm văn học Trung Quốc, mà thực sự là một sáng tạo tuyệt vời, thể hiện vẻ đẹp riêng của ngôn từ Việt, của tính cách, tâm hồn Việt Nam. Tình yêu lớn đối với kiệt tác của Nguyễn Du đã giúp tôi ráng sức vượt qua những khó khăn tưởng chừng không thể. Tôi cố gắng để dịch sát nghĩa, giữ lại được càng nhiều càng tốt tinh thần và chất thơ của tác phẩm”.

Bản dịch Thúy Kiều truyện được Nhà xuất bản Somyong (Seoul) ấn hành năm 2004, khổ sách 22cm x 15cm, dày 317 trang, với nhiều tranh minh họa đẹp, số lượng in 1 ngàn cuốn. Giáo sư Nguyễn Văn Hoàn (Chủ tịch Hội Kiều học) cùng với người thạo tiếng Hàn khảo sát kỹ 2 đoạn “Kiều gặp gỡ Kim Trọng” và “Kiều trước mộ Đạm Tiên”, đi đến kết luận dịch giả đã chuyển ngữ rất sát từng câu từng ý của Nguyễn Du. Cuốn sách bán hết từ lâu, hiện giáo sư Choi Kwi Muk đang tiếp tục sửa chữa, hoàn thiện để tái bản.   

* Đến những công trình nền tảng

Kế đó, liên tục trong 3 năm, giáo sư Choi Kwi Muk toàn tâm cho cuốn chuyên khảo Tìm hiểu văn học Việt Nam, viết từ khởi thủy cho đến năm 1945. Sách khái quát tiến trình, lịch sử, thành tựu, đặc điểm, ý nghĩa của văn học Việt Nam, cả văn học dân gian lẫn văn học viết (văn học chữ Hán, chữ Nôm, chữ quốc ngữ). Qua từng thời kỳ, từng giai đoạn, đều đi sâu vào những thể loại nổi bật, những tác gia, tác phẩm tiêu biểu.

Sách được Nhà xuất bản Changbi xuất bản lần đầu năm 2010 in 1 ngàn cuốn, 688 trang, khổ 23,5cm x 16cm, in lần thứ 2 năm 2016 với 300 cuốn. Chính phủ Hàn Quốc mua phần lớn để tặng cho hệ thống thư viện từ quốc gia đến đại học, cộng đồng...

Do nhu cầu giảng dạy đại học và sau đại học, gần đây, giáo sư Choi Kwi Muk dành hơn 1 năm biên soạn giáo trình Việt Nam qua cửa sổ văn học. Cuốn sách được Nhà xuất bản Đại học Hàn Quốc ấn hành năm 2017, với 300 cuốn, chỉ hơn 2 tháng sau đã tái bản 300 cuốn. Với 310 trang, khổ 22,5cm x 15,3cm, sách tập trung vào những phương diện quan trọng trong lịch sử, văn hóa Việt Nam qua sự thể hiện của văn học.

Theo Choi Kwi Muk, đặc điểm nổi trội của văn học Việt Nam là phản ánh sự đương đầu với bao thế lực ngoại xâm mạnh hơn mình gấp bội, nên văn học đậm đà chủ nghĩa yêu nước và tinh thần dân tộc. Các vấn đề văn học như: ngôn ngữ và văn tự, thi ca và vần luật, văn học kháng chiến, văn chương đi sứ, văn học cải biên và văn học dịch, quá trình hiện đại hóa văn học, văn học thời kỳ đổi mới… đều được nhìn từ bản sắc dân tộc trong quá trình tiếp biến với ngoại nhập.

Chú ý đặc điểm đa dân tộc của văn hóa Việt Nam (khác với Hàn Quốc chỉ có một dân tộc Hàn), ông dành riêng một chương giới thiệu văn học các dân tộc thiểu số và một chương tìm hiểu giáo dục văn chương trong nhà trường phổ thông ở Việt Nam.

Ngay sau khi ra mắt, giáo trình này đã thu hút sự chú ý của giới nghiên cứu cũng như sinh viên, học viên cao học, nghiên cứu sinh Hàn Quốc. Môn học cùng tên giáo trình là Việt Nam qua cửa sổ văn học đã có hơn 300 sinh viên các khoa ngữ văn, quản trị kinh doanh ở Đại học Hàn Quốc đăng ký ngay đợt đầu tiên, 2 lớp tiếp theo sẽ được mở vào tháng 7 và tháng 10 năm nay.

GS-TS.Phan Thu Hiền