Khoảng 5-6 năm trở lại đây, do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, vào mùa khô mặn đang tiến sâu vào đất liền gây ảnh hưởng đến nguồn nước sinh hoạt, chăn nuôi, trồng trọt ở một số vùng trong tỉnh, như: Nhơn Trạch, Long Thành.
Khoảng 5-6 năm trở lại đây, do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, vào mùa khô mặn đang tiến sâu vào đất liền gây ảnh hưởng đến nguồn nước sinh hoạt, chăn nuôi, trồng trọt ở một số vùng trong tỉnh, như: Nhơn Trạch, Long Thành.
 |
| Sông Lòng Tàu thuộc lưu vực hệ thống sông Đồng Nai (huyện Nhơn Trạch) vào cuối mùa khô mặn thường lấn sâu vào đất liền. |
Theo Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn Trung ương, tháng 1-2015 các sông ở Nam bộ đã bị xâm nhập mặn, độ mặn ở hầu hết các trạm cao hơn so với cùng kỳ năm 2014 và trung bình nhiều năm. Cuối năm 2015, xuất hiện El Nino làm thời tiết nóng lên. Thời tiết nóng lên băng tan, nước biển dâng cao và triều cường sẽ xuất hiện với mức cao hơn. Triều cường cao trong mùa khô sẽ đẩy mặn tiến sâu vào các sông, suối trong đất liền.
* Xâm nhập mặn sớm hơn
Thông tin từ Đài Khí tượng thủy văn Đồng Nai, thời tiết trên địa bàn tỉnh đang bắt đầu vào mùa khô. Năm nay, hiện tượng El Nino hoạt động mạnh và khả năng vào cuối năm 2015 và đầu năm 2016 sẽ đạt cường độ tương đương hoặc mạnh hơn kỷ lục năm 1997-1998. Nhiều khả năng El Nino sẽ đạt kỷ lục dài nhất trong vòng 60 năm qua. Thống kê nhiều năm cho thấy, trong các năm El Nino mạnh, nền nhiệt độ trung bình ở hầu hết các khu vực của cả nước sẽ cao hơn trung bình nhiều năm và xuất hiện nhiều các kỷ lục về nắng nóng. Thời tiết nắng nóng sẽ xảy ra tình trạng khô hạn, nước trên các sông suối nhanh cạn kiệt và thủy triều những năm gần đây có xu hướng cao hơn so với trung bình nhiều năm sẽ đẩy mặn lấn sâu vào đất liền.
Năm nay, lượng mưa giảm nên các hồ thủy điện khu vực phía Nam hầu hết chưa tích đầy nên khả năng xả để đẩy mặn sẽ giảm. Bên cạnh đó, mùa khô 2015-2016 dự báo sẽ nắng nóng và mưa trái mùa thấp hơn 20-40% so với cùng thời kỳ sẽ làm mặn vào sâu hạ lưu sông Đồng Nai, ảnh hưởng đến cây trồng vật nuôi lấy nước từ sông.
Ông Nguyễn Phước Huy, Giám đốc Đài Khí tượng thủy văn Đồng Nai, cho hay: “Từ tháng 10-2015, thượng nguồn sông Đồng Nai mực nước ở mức nhỏ hơn so với cùng kỳ năm 2014 và trung bình nhiều năm. Và từ tháng 11 trở đi, mực nước trên các sông sẽ xuống dần và khả năng sẽ cạn kiệt nhất vào tháng 3, 4 - 2016. Mực nước trên sông xuống kiệt nhất cũng sẽ là thời điểm mặn xâm nhập vào sâu trong đất liền cao nhất”. Lão nông Trần Văn Lợi, xã Đại Phước (huyện Nhơn Trạch) cho biết: “Mấy năm gần đây, vào mùa khô những khu vực trồng lúa lấy nước trực tiếp từ sông hay bị ảnh hưởng của xâm nhập mặn nên năng suất rất thấp”.
* Chủ động chống xâm nhập mặn
Trước nguy cơ của hạn hán, xâm nhập mặn, căn cứ vào Công điện số 32 của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống thiên tai, ngày 21-10-2015, UBND tỉnh đã có văn bản 8603 chỉ đạo các sở, ngành địa phương tập trung một số giải pháp, nhiệm vụ để phòng chống hạn hán và xâm nhập mặn. Theo Phó chủ tịch UBND tỉnh Võ Văn Chánh, tỉnh đã yêu cầu các sở, ngành, địa phương xây dựng kế hoạch phòng chống hạn, thiếu nước, theo dõi chặt chẽ tình hình thời tiết, nguồn nước, tiến hành rà soát, kịp thời điều chỉnh các phương án phòng chống hạn hán và xâm nhập mặn khi nguồn nước thiếu hụt. Trong đó, ưu tiên cho cấp nước sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp. Đồng thời, tích trữ, điều tiết nguồn nước phù hợp tại các hồ đập để hỗ trợ cho phục vụ sinh hoạt, sản xuất phía hạ du khi có nhu cầu và chủ động chống hạn, xâm nhập mặn khi xảy ra. Tỉnh có phối hợp chặt chẽ với Công ty thủy điện Trị An để điều tiết xả nước hồ khi mặn xâm nhập sâu trên hệ thống sông Đồng Nai vùng hạ lưu ảnh hưởng đến sản xuất.
|
Biến đổi khí hậu biểu hiện rõ nét hơn Theo Đài Khí tượng thủy văn Đồng Nai, biểu hiện của biến đổi khí hậu tại khu vực trong tỉnh ngày càng rõ nét hơn. Cụ thể, các cơn bão, áp thấp nhiệt đới không còn theo mùa. Có khi ngay tháng 3, 4 đã xuất hiện bão, áp thấp nhiệt đới. Nền nhiệt độ trung bình cũng đang tăng dần và có những diễn biến theo hướng tiêu cực. Cụ thể, như mùa khô 2014-2015 có những ngày nhiệt độ xuống thấp dưới 170C gây lạnh ở một số vùng cao của các huyện Tân Phú, Định Quán, TX.Long Khánh. Nhưng lại có những ngày nắng nóng lên đến trên 380C, ngay trong ngày thời tiết giữa đêm và ngày chênh nhau rất cao làm ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân, cây trồng, vật nuôi phát triển chậm vì khó thích nghi. Vào mùa mưa 2015, thời tiết diễn biến rất phức tạp, lượng mưa giảm so với năm 2014 nhưng lại gây ngập lụt kỷ lục ở một số địa phương. Nguyên nhân do lượng mưa phân bổ không đều. Nếu trước đây vào mùa mưa, lượng mưa sẽ rải đều theo chu trình mưa bắt đầu nhiều từ phía Bắc tỉnh, sau đó tiến dần xuống phía Nam và kết thúc mùa mưa. Nhưng, hiện nay có xu hướng ngược lại và mưa lớn chỉ tập trung trong một vài thời điểm gây ra tình trạng ngập lụt sâu, thiệt hại lớn cho người dân và nền kinh tế tỉnh. |
Đại diện Công ty thủy điện Trị An cho hay, ngoài việc tích nước, chạy máy phát điện để cung cấp cho lưới điện quốc gia, công ty còn có chức năng ngăn bớt lũ trong mùa mưa cho vùng hạ lưu và xả đẩy mặn khi nước sông xuống cạn kiệt, mặn lấn sâu. Hiện nay, Chính phủ đã ban hành quy trình vận hành liên hồ chứa nên khi xảy ra tình trạng mặn lấn sâu vào các sông, suối Đồng Nai, TP. Hồ Chí Minh, Bình Dương, có thể yêu cầu các hồ trên lưu vực sông Đồng Nai cùng xả để có lượng nước lớn về hạ lưu ngăn mặn.
Ngoài ra, mấy năm gần đây, ngành khuyến nông của tỉnh cũng đã đưa các giống cây trồng có khả năng chịu mặn về trồng thí điểm tại huyện Nhơn Trạch nhằm nhân rộng ra cho bà con nông dân. Với lúa hiện đã có một số giống có thể chịu độ mặn cao, phèn nên bà con nông dân có thể chọn các giống này để sản xuất, hạn chế bớt rủi ro khi mặn xâm nhập vào ruộng, rẫy.
Uyển Nhi
