Đội trinh sát vũ trang TX.Long Khánh ra đời sau Tết Mậu Thân 1968 với 3 đồng chí. Do tình hình chiến đấu ngày càng ác liệt, đội được Thị ủy Long Khánh và Ban An ninh tỉnh tiếp tục củng cố, tăng cường.
Đội trinh sát vũ trang TX.Long Khánh ra đời sau Tết Mậu Thân 1968 với 3 đồng chí. Do tình hình chiến đấu ngày càng ác liệt, đội được Thị ủy Long Khánh và Ban An ninh tỉnh tiếp tục củng cố, tăng cường. Đồng chí Lương Thọ được phân công làm Đội trưởng, cùng các đội viên: Nguyễn Ngọc Hồng, Đỗ Văn Điền, Hồ Thị Hương, Phùng Thị Thận, Lê Thị Lệ... liên tiếp thực hiện nhiều trận đánh táo bạo, bất ngờ ngay trong lòng địch.
Đội đã thành lập nhiều tổ hoạt động công khai lẫn bí mật. Trong đó, nổi bật là tổ trinh sát mật gồm 3 nữ trinh sát trẻ tuổi, đó là: Tổ trưởng Hồ Thị Hương (bí số H5) trinh sát Phùng Thị Thận (bí số C8T) và trinh sát Lê Thị Lệ (tức Thọ, bí số TX120). Tổ đã thực hiện nhiều trận đánh bất ngờ vào những nơi địch thường tụ tập, khiến kẻ địch tổn thất nặng nề. Điển hình như trận đánh vào quán cà phê Ngọc Hương tối 1-11-1974. Đêm ấy, đợi lúc các sĩ quan, binh lính địch vào quán khá đông, 3 chị: Hương, Thận và Lệ “tỉnh bơ” vào quán ăn kem rồi bí mật cài mìn hẹn giờ dưới gầm bàn, tiêu diệt và làm bị thương hơn 30 tên, trong đó có tên quận phó.
Hơn 1 tháng sau, vào lúc 21 giờ 15 ngày 13-12-1974, các chị lại tiếp tục khiến kẻ địch khiếp sợ khi thực hiện cách đánh tương tự vào quán ăn Hoàng Diệu, nơi bọn thám báo của Sư đoàn 18 Việt Nam cộng hòa thường tập trung ăn nhậu, tiêu diệt tại chỗ 33 tên ác ôn.
Trận đánh cuối cùng được tổ thực hiện là trận đánh quán ăn Song Nga nằm cạnh cửa ra vào Sư đoàn 18, do một tên an ninh quân đội làm chủ. Đây là nơi bọn sĩ quan, binh lính địch thường xuyên tụ tập nên được canh gác nghiêm ngặt. Đúng 19 giờ tối
29-1-1975, Tổ trưởng Hồ Thị Hương và trinh sát Phùng Thị Thận lên đường thi hành nhiệm vụ. Lê Thị Lệ, một trinh sát khác của tổ được giao nhiệm vụ ở lại đối phó với các tình huống bất trắc. Hai chị Hồ Thị Hương và Phùng Thị Thận mang theo trái nổ đựng trong hộp sữa đã vượt qua nhiều trạm gác và các chốt tuần tra của địch tiếp cận được mục tiêu, sau đó giả làm người dân vào quán ăn kem để thực hiện phương án tác chiến.
Một tình huống bất ngờ xảy ra, bọn cảnh sát đặc biệt và bọn an ninh quân đội bỗng nhiên đứng dậy rời quán. Nếu lúc đó tổ cho trái phát nổ sẽ không diệt được địch mà còn làm người dân vô tội đang làm công tại quán chết oan uổng, cả 2 chị nhất trí đưa trái nổ ra ngoài. Chị Hương đứng dậy dắt xe rời quán, còn chị Thận rời bàn vào quầy tính tiền. Sau khi rời quán khoảng vài chục mét, trái nổ do chị Hương ôm trong người bất ngờ phát nổ, chị Hương hy sinh tại chỗ, còn chị Thận bị thương nặng ở đùi và bị địch bắt.
Bà Phạm Thị Giáo, người trực tiếp sơ cứu chị Phùng Thị Thận, kể lại: “Nhà tôi ở đối diện quán Song Nga trước đây. Khi nghe tiếng nổ lớn, tôi chạy ra thì lúc đó cô Hương đã chết rồi, còn cô Thận bị thương. Đích thân tôi tới đỡ cô ấy, thấy máu me chảy quá trời mà cô Thận còn nói với tôi: “Con không sao đâu bác ơi!”. Tôi câu đèn từ trong nhà ra cho sáng, tìm cách sơ cứu cho cô Thận. Lúc đó tụi lính tới, kêu tôi: “Bà Tư ơi! Tụi này là cộng sản đó”. Tui trả lời: “Cộng sản hay cộng gì cũng vậy, dân cũng vậy mà lính cũng vậy. Làm người, ai thấy vậy thì phải bảo vệ con người trước, chứ người ta bị thương nằm đây mà kêu cộng sản rồi bỏ đó coi sao được”.
Trong quá trình hoạt động, chiến đấu Đội trinh sát vũ trang TX.Long Khánh đã tổ chức 52 trận đánh lớn nhỏ, diệt 506 tên địch; làm bị thương 175 tên địch; phá hủy 3 khẩu pháo các loại, 3 máy bay, 4 xe GMC, 2 xe Jeep, 5 toa và 2 đầu máy xe lửa và nhiều phương tiện, vũ khí khác.
Với những chiến công đặc biệt xuất sắc, Đội trinh sát vũ trang TX.Long Khánh được tặng 2 Huân chương Chiến công hạng II, 1 Huân chương Chiến công hạng III, 1 Huân chương Chiến công hạng I; 3 Huân chương Giải phóng cho thành viên của đội. Năm 1978, đội được Nhà nước phong tặng danh hiệu Đơn vị anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân; cá nhân liệt sĩ Hồ Thị Hương được truy tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.
Quốc Tuấn
