Tổng giám đốc Vinacafé Biên Hòa Phạm Quang Vũ: Cà phê giản dị chỉ là cà phê

Đeo đuổi nghiệp cà phê hơn 25 năm nay, với ông Phạm Quang Vũ - Tổng giám đốc Vinacafé Biên Hòa, triết lý kinh doanh vô cùng giản dị: cà phê, phải làm từ chính cà phê.

Đeo đuổi nghiệp cà phê hơn 25 năm nay, với ông Phạm Quang Vũ - Tổng giám đốc Vinacafé Biên Hòa, triết lý kinh doanh vô cùng giản dị: cà phê, phải làm từ chính cà phê.

Nhắc đến thương hiệu Vinacafé Biên Hòa không thể không nhắc đến ông Phạm Quang Vũ - người đã kề vai sát cánh cùng nhà máy từ thời kỳ đầu đổi mới, rồi lặn lội đi tìm thị trường cho đến khi thương hiệu Vinacafé Biên Hòa trở thành một niềm tự hào của Việt Nam nói chung và Đồng Nai nói riêng, ở cả thị trường trong và ngoài nước.

Cơ duyên đời người

Ông Vũ nói vui xen lẫn tự hào: “Không hiểu sao cuộc đời tôi lại có cơ duyên với cây cà phê, như số trời đã định, gắn bó với tôi từ hồi còn trẻ cho đến ngày nay”.

Thực tế là vậy. Có ai ngờ chàng trai Phạm Quang Vũ ở Thụy Bình (Thái Thụy - Thái Bình) luôn mang trong lòng dấu ấn không nguôi về một vùng quê đồng bằng Bắc bộ với con đường làng thẳng tắp có hồ hai bên được trồng những hàng cây nhãn đi thẳng đến đình làng, lại mê mẩn cây cà phê ngay từ những cái nhìn đầu tiên. 18 tuổi, đi bộ đội đóng quân tại Long Khánh, những lần dạo quanh khu vực đóng quân, Vũ thường tẩn ngẩn đứng nhìn hàng cây cà phê với những trái xanh đỏ, đặc biệt là hoa cà phê màu trắng nhỏ xinh, có mùi thơm thoang thoảng, rất quyến rũ. Vũ đã yêu thích cây cà phê từ đây…

Duyên cớ còn đẩy Vũ đi xa hơn, gắn chặt với cây cà phê hơn. Sau 5 năm đi lính, Vũ về học Trường đại học kinh tế tại TP. Hồ Chí Minh. Tốt nghiệp đại học, Vũ may mắn được nhận về làm việc tại Nhà máy cà phê Biên Hòa với chức danh: bảo vệ! Ông Vũ nhớ lại: “Đó là vào khoảng năm 1988, khi nền kinh tế nước ta mới bắt đầu đổi mới, còn đầy rẫy khó khăn, vất vả. Tôi về làm bảo vệ cũng vui vẻ thôi! Thời đó, nhà máy sản xuất cà phê hòa tan đang phục hồi, chưa có thương hiệu, chưa có thị trường, vốn và nguyên liệu cũng không. Nhà máy phải làm đủ mọi thứ nhưng vẫn không đủ việc làm cho công nhân, tuần chỉ làm việc có 2 ngày”.

Sản xuất cà phê ở Vinacafé Biên Hòa. (Ảnh: K.Giới)

Công việc rảnh rỗi, trong một lần uống trà với anh Bùi Xuân Thoa, bấy giờ là Phó giám đốc kỹ thuật, Vũ buột miệng nói ra là trong khi chưa có thị trường xuất khẩu sao nhà máy không đưa cà phê hòa tan lên sông Đà bán cho các chuyên gia Liên Xô. Vũ “đề xuất” việc này bởi có lần đi phép về thăm người chị ở sông Đà, Vũ đã quan sát thấy có nhiều chuyên gia nước ngoài làm việc ở đây và cà phê hòa tan thích hợp với “gu” của họ. Anh Thoa giật mình khi nghe Vũ nói và phát hiện ra Vũ là người có “ý tưởng về thị trường”. Chỉ vài tuần sau, Vũ được ban giám đốc nhà máy điều chuyển từ nhân viên bảo vệ lên Phòng Kế toán - cung ứng - tiêu thụ, phụ trách khâu cung ứng, bán hàng.

Bắt đầu từ vị trí mới này, Vũ chính thức lăn lộn vào con đường đi tìm, khai thác thị trường cho Nhà máy cà phê Biên Hòa. Thời ấy, việc đi lại từ Nam ra Bắc vô cùng khó khăn nhưng Vũ không nản lòng, trái lại còn rất háo hức. Từ thị trường phía Bắc, năm 1990 Vũ dấn thân sang tìm hiểu thị trường Trung Quốc bằng đường bộ qua cửa khẩu Tân Thanh - Lạng Sơn. Ông Vũ nhớ lại: “Có khi tôi đem cà phê theo xe tải, có lúc đi xe khách cũ kỹ, nhiều lần gặp bọn cướp trang bị vũ khí chặn đường. Lúc đầu, tôi giao hàng cho các đầu nậu Trung Quốc, sau khi quen đường đi nước bước, tôi tìm ra các đầu mối tiêu thụ. Bây giờ ở Quảng Tây - Trung Quốc, Vinacafé Biên Hòa vẫn còn có những đại lý làm ăn từ 20 năm nay”.

Theo đuổi giá trị thực

Vào những năm 1990, khi Việt Nam chuyển sang cơ chế thị trường, Vinacafé Biên Hòa bắt đầu phát triển cà phê hòa tan phục vụ thị trường nội địa.

Không hề ồn ào trong việc quảng bá và khuếch trương sản phẩm như cách nhiều nhà kinh doanh khác thường làm, ông Vũ cho rằng, trước tiên, phải làm ra ly cà phê thực sự chất lượng với nguyên tắc giản đơn: cà phê 100% làm từ cà phê. Với hiểu biết của mình qua hàng chục năm theo đuổi ngành cà phê, ông Vũ giải thích, từ trước đến nay, do thiếu nguyên liệu cùng một số lý do khác, nhiều loại chất độn đã được sử dụng để thay thế nguyên liệu cà phê, lâu ngày hình thành một “gu” cà phê pha tạp. Thậm chí, nhiều loại hóa chất độc hại để tạo màu, tạo mùi, tạo hương đã được đưa vào cà phê. Trong cách marketing cho sản phẩm của mình, Vinacafé Biên Hòa cũng không chọn cách đánh bóng hình ảnh của mình bằng các chương trình quảng cáo rầm rộ, mà lặng lẽ chinh phục người tiêu dùng trong và ngoài nước bằng chất lượng tách cà phê, tuy nhỏ bé nhưng ẩn chứa trong đó thành quả của ý tưởng, sự bền bỉ trong tìm tòi ứng dụng kỹ thuật để làm nên sản phẩm cà phê đúng vị cà phê.

Sau thành công của cà phê hòa tan, khát khao quay lại ngành cà phê rang xay (pha bằng phin) trong nước đã khiến ông Vũ quyết định đầu tư cho mảng kinh doanh này, bên cạnh lợi nhuận còn là mong muốn cà phê Việt Nam “định vị” trong lòng khách hàng trong và ngoài nước bằng giá trị thực sự, với sự thơm ngon đến từ nguyên liệu cà phê 100% nguyên chất, không pha tạp. Cao hơn nữa, đó là mong mỏi cà phê Việt Nam được đánh giá cao hơn về chất lượng trên thị trường thế giới.

Hạnh phúc = bán được hàng

Tính cách thẳng thắn, chân thành và nhanh nhẹn là những ấn tượng dễ bắt gặp ở người đứng đầu thương hiệu Vinacafé Biên Hòa. Ông đi như con thoi, hết tỉnh này lại sang tỉnh khác, khi thì ra nước ngoài. Thời trẻ cũng vậy, nay đã là tổng giám đốc cũng thế. Ông lý giải, vì thị trường luôn biến động, thay đổi, không thể ngồi nhà xem báo cáo. Ông đến các đại lý để tìm hiểu thị trường và lắng nghe góp ý của họ. Ông nói mình có thói quen là hay đảo qua các chợ xem hàng hóa và ngày uống cà phê 3 lần, tất nhiên là chỉ dùng Vinacafé Biên Hòa.

Đóng gói cà phê ở Vinacafé Biên Hòa. (Ảnh: K.Giới)

Hàng ngày, ông tự lái xe đi làm, khi nào có thời gian rảnh, ông thường ghé quán Vinacafé  trên đường Nguyễn Ái Quốc - Biên Hòa để vừa xem cây cảnh vừa quan sát sự tiếp nhận của khách hàng đối với từng loại cà phê. Trong chiến lược “cắm rễ” thật sâu cho sản phẩm của mình ở thị trường nội địa, việc thành lập chuỗi quán Vinacafé ở những tỉnh, thành phố lớn là điều mà ông Vũ rất tâm huyết.

Không giống Trung Nguyên, chuỗi quán của Vinacafé không “nhân bản” hàng loạt từ thành phố đến thôn quê, mà chỉ chọn lọc mở vài nơi. Quán giới thiệu đến khách hàng tất cả các loại cà phê của Vinacafé, từ cà phê rang xay, cappuccino, latte, bạc xỉu… với nhiều loại khẩu vị khác nhau dành cho nhiều lứa tuổi. Hoạt động của chuỗi quán là nhằm mục đích làm thương hiệu, không vì mục tiêu lợi nhuận, song lại nhận được sự ủng hộ của rất nhiều khách hàng, bằng sự chăm chút tỉ mỉ đến khẩu vị người uống.

Hỏi, điều gì có thể làm cho một doanh nhân hạnh phúc, ông Vũ trả lời: “Rất giản dị, nhưng cũng vô cùng khó, đó là khi sản phẩm của mình được đón nhận”. Theo đó, sản phẩm là đứa con tập trung cả tinh thần lẫn vật chất của hàng ngàn con người, vì vậy, khi thị trường đón nhận, tín nhiệm sản phẩm đó, nó giải quyết được mọi chuyện: từ tiền lương, chế độ đãi ngộ con người, sự nhạy bén trong kinh doanh của người đứng đầu, doanh thu, lợi nhuận… Và đúng là suy cho cùng, với người làm kinh doanh, khó có hạnh phúc nào hơn.

Xuân Phú - Kim Ngân