Bài 2: Giành giật sự sống từ tay tử thần

Các bác sĩ, điều dưỡng chia sẻ, điều họ cảm thấy đau khổ và day dứt nhất là phải nhìn bệnh nhân Covid-19 ra đi mà không thể làm được điều gì hơn, trong đó có những bệnh nhân còn rất trẻ. Ngược lại, điều khiến họ hạnh phúc hơn cả là thấy bệnh nhân Covid-19 lần lượt xuất viện về nhà.

[links()]Các bác sĩ, điều dưỡng chia sẻ, điều họ cảm thấy đau khổ và day dứt nhất là phải nhìn bệnh nhân Covid-19 ra đi mà không thể làm được điều gì hơn, trong đó có những bệnh nhân còn rất trẻ. Ngược lại, điều khiến họ hạnh phúc hơn cả là thấy bệnh nhân Covid-19 lần lượt xuất viện về nhà.

Các y, bác sĩ điều trị, chăm sóc cho bệnh nhân Covid-19 nặng tại Trung tâm Hồi sức bệnh nhân Covid-19 Bệnh viện Đa khoa Thống Nhất. Ảnh: Hạnh Dung

Bởi vậy, họ chấp nhận nguy cơ lây nhiễm cao, không màng khó khăn, vất vả, gác lại những niềm riêng để ngày đêm “chiến đấu” trong buồng bệnh, giành giật sự sống cho bệnh nhân từ tay tử thần.

* Bằng mọi giá phải cứu sống bệnh nhân

Đầu tháng 8-2021, Trung tâm Hồi sức tích cực bệnh nhân Covid-19 nặng Bệnh viện Đa khoa Thống Nhất tiếp nhận bệnh nhân N.T.V., 19 tuổi, đang mang thai 30 tuần trong tình trạng suy thai, suy hô hấp nặng, viêm phổi mức độ nguy kịch do SARS-CoV-2 bội nhiễm. Sau hơn 1 tuần điều trị, tình trạng bệnh nhân diễn tiến xấu, thở co kéo, được đặt nội khí quản, thở máy xâm nhập.

Lúc này, phòng mổ dành cho bệnh nhân Covid-19 tại bệnh viện chưa được lắp đặt xong. Với quyết tâm bằng mọi giá phải cứu sống cả mẹ và con, các bác sĩ đã quyết định thực hiện ca mổ bắt con cho bệnh nhân ngay tại giường bệnh. Em bé nặng 1,6kg được đưa sang Bệnh viện Nhi đồng Đồng Nai để theo dõi, chăm sóc. Bệnh nhân T.V. ngay sau đó được tiến hành can thiệp ECMO (máy tim phổi nhân tạo), thở máy, siêu lọc máu liên tục. Đây là ca ECMO đầu tiên của tỉnh.

BS Cao Duy Tùng, Khoa Hồi sức tích cực chống độc Bệnh viện Đa khoa Thống Nhất chia sẻ, suốt quá trình điều trị cho bệnh nhân T.V., các y, bác sĩ phải theo dõi sát sao, điều chỉnh đông máu hàng giờ để tránh xảy ra nguy cơ chảy máu và đông máu cùng lúc.

Mọi việc trở nên khó khăn khi ngày thứ 5 sau khi đặt ECMO, ống thông của bệnh nhân xuất hiện dịch máu. Cả ê kíp phải cố gắng theo dõi sát tình trạng mất máu, kiểm soát đông máu. Đến khi tình trạng chảy máu được kiểm soát thì bệnh nhân lại có dấu hiệu tràn khí màng phổi bên phải. Sau 2 ngày đặt ống dẫn lưu khí khoang màng phổi, phổi của bệnh nhân T.V. đã nở tốt và rút được ống dẫn lưu.

Cùng với sự hỗ trợ của các chuyên gia hàng đầu về hồi sức của Bệnh viện Phổi Trung ương, Bệnh viện K, Bệnh viện K71, sau 3 tuần can thiệp ECMO, bệnh nhân V. có chuyển biến tốt, tình trạng viêm nhiễm giảm, rối loạn đông máu và viêm phổi được cải thiện, tỉnh táo, được cai máy ECMO, chuyển thở HFNC, thở oxy gọng kết hợp tập phục hồi chức năng hô hấp. Gần cuối tháng 9 vừa qua, bệnh nhân V. đã được xuất viện trong niềm vui của gia đình, các y, bác sĩ…

Trường hợp can thiệp ECMO thứ 2 tại Bệnh viện Đa khoa Thống Nhất là bệnh nhân nữ, 28 tuổi. Bệnh nhân bị bệnh Covid-19 rất nặng, có tình trạng đông máu rất khủng khiếp. Kết quả siêu âm thấy có huyết khối trong buồng tim.

“Lúc này máy ECMO duy nhất của chúng tôi đang sử dụng cho bệnh nhân T.V. Nhưng không thể để bệnh nhân chết, chúng tôi đã mượn máy ECMO của Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai để can thiệp cho bệnh nhân. Đến nay, bệnh nhân đã vượt qua cơn nguy kịch, sức khỏe tiến triển tốt. Cả 2 ca ECMO đều thành công là niềm vui, hạnh phúc cũng như động lực để các y, bác sĩ tiếp tục thực hiện nhiệm vụ cứu người” - TS-BS Phạm Văn Dũng, Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Thống Nhất cho hay.

Cũng theo BS Dũng, ngoài chạy ECMO, mỗi ngày Trung tâm Hồi sức bệnh nhân Covid-19 nặng Bệnh viện Đa khoa Thống Nhất thực hiện từ 3-4 ca lọc máu. Đặc điểm của bệnh nhân Covid-19 là khi bệnh trở nặng sẽ gây viêm phổi, tắc mao mạch phổi, nếu cứu chữa không kịp thời sẽ gây suy đa cơ quan, suy gan, suy thận, đông máu ở nhiều nơi từ não đến các mạch chi. Do vậy, các y, bác sĩ phải luôn trong tư thế sẵn sàng “trực chiến” để kịp thời cứu sống bệnh nhân.

* “Cuộc chiến” khốc liệt

Trực tiếp điều trị cho bệnh nhân Covid-19 nặng, nguy kịch tại Khu Hồi sức tích cực bệnh nhân Covid-19 Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai, BS Tô Duy Yên tâm sự, trong các thể loại cấp cứu thì cấp cứu bệnh nhân suy hô hấp phải khẩn trương nhất, bởi nếu chậm trễ, bệnh nhân rất dễ tử vong. Tại khu hồi sức, cả bác sĩ và điều dưỡng đều phải làm việc cật lực, có khi lên tới 200-300% sức lực. Để hỗ trợ nhau, sau khi khám bệnh xong, bác sĩ sẽ làm luôn công việc chăm sóc bệnh nhân, thay bỉm, cho bệnh nhân ăn, uống nước…

Những việc này trước kia không khó, nhưng với bệnh nhân Covid-19 thì khác. Như việc cho ăn, bệnh nhân Covid-19 nặng thở gấp suốt ngày, phải gắng sức rất nhiều nên mệt và càng không có sức để hô hấp dẫn đến khó thở hơn. Vòng xoáy này đẩy dần bệnh nhân đến chỗ suy hô hấp không hồi phục rồi tử vong.

“Cho người đang thở mặt nạ oxy ăn không khác gì trò ú tim. Ngày đầu chưa có kinh nghiệm, các y, bác sĩ đỡ bệnh nhân dậy, gỡ mặt nạ oxy ra để ăn cho “đàng hoàng”. Thế nhưng, chưa “đàng hoàng” được vài thìa, họ đã lăn ra suy hô hấp dữ dội. Chưa bao giờ chúng tôi thấy dạng khó thở dữ dội đến thế. Tuy nhiên, đó mới chỉ là người bệnh nặng vừa, còn với bệnh nhân nặng hơn, các y, bác sĩ phải đặt ống dạ dày để bơm sữa nuôi ăn. Nặng nhất thì đặt ven truyền dung dịch dinh dưỡng. Song, đợt dịch này tìm được dung dịch nuôi dưỡng qua tĩnh mạch rất khó” - BS Yên nói.

Còn với việc uống nước, bệnh nhân khó thở, thở gấp suốt ngày, cùng với thở oxy dòng cao, mất nước rất nhiều. Có người “khô” lại, máu cô đặc, rối loạn chuyển hóa trong cơ thể. Người bệnh tất cả đều rất khát. Ai còn khỏe tự uống nước được thì uống rất nhiều nước. Tuy nhiên, đang phải thở oxy thì uống nước còn khó hơn ăn, nhiều người môi khô nứt nẻ nhưng vướng mặt nạ oxy không uống được, nước đổ tung tóe mà không vào miệng.

BS Yên chia sẻ, những bệnh nhân Covid-19 nặng nhìn thấy người bệnh các giường xung quanh lần lượt ra đi nên có người rơi vào hoảng loạn. Có người nằm khóc và xin bác sĩ về nhà, không muốn chữa bệnh nữa. Lúc này, các y, bác sĩ dù nước mắt lăn dài cũng cố tỏ ra vẻ gắt gỏng để trấn an bệnh nhân. Bởi, nếu bệnh nhân hốt hoảng sẽ khiến bệnh trở nặng nhanh hơn, đòi hỏi nhiều oxy hơn, quá sức chịu đựng của lá phổi đang tan nát.

Bên cạnh những đau thương, mất mát không nói hết nên lời, các y, bác sĩ ở khu hồi sức bệnh nhân Covid-19 nặng cũng có niềm vui và niềm tin chiến thắng. Như khi cả ê kíp dốc sức để cứu bệnh nhân Covid-19 nặng là sản phụ. Sau khi tiến hành mổ lấy thai cứu con, các bác sĩ cho mẹ an thần sâu, thở máy. Tuy nhiên, bệnh nhân sau đó vào sốc nhiễm khuẩn nặng, viêm phổi bệnh viện, nhiễm Acinetobacter baumannii đa kháng. Các bác sĩ tiếp tục lọc máu hấp thụ cytokine, CRRT, vận mạch liều cao, kháng sinh tối tân nhất, dinh dưỡng, tập vật lý, tâm lý trị liệu... cho bệnh nhân. Sau gần 2 tuần “chiến đấu”, các y, bác sĩ đã giành giật được sự sống cho bệnh nhân từ tay tử thần. Bệnh nhân tiến triển tốt, nở nụ cười tươi hạnh phúc.

* Tỷ lệ tử vong thấp nhất khu vực

Tại buổi làm việc mới đây tại Đồng Nai, Phó thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam đánh giá cao công tác điều trị bệnh nhân Covid-19 của tỉnh. Tỷ lệ bệnh nhân tử vong gần 0,9%, thấp hơn mức bình quân cả nước là 2,45%.

Để có được điều này, theo Phó giám đốc Sở Y tế Lê Quang Trung, tỉnh đã thực hiện tốt nguyên tắc điều trị tháp 3 tầng. Cố gắng điều trị tốt ở tầng 1, tầng 2, hạn chế bệnh nhân trở nặng, hạn chế chuyển lên tầng cao hơn.

Sở Y tế đang có kế hoạch đầu tư thêm trang thiết bị máy móc, đặc biệt là hệ thống oxy cho các trung tâm y tế để tiếp nhận bệnh nhân Covid-19 mức độ vừa. Đồng thời, trang bị thêm máy móc, thiết bị cho các bệnh viện dã chiến, các khu hồi sức bệnh nhân Covid-19 nặng. Cố gắng kiểm soát được lượng bệnh nhân tăng vừa phải, số bệnh mới và số bệnh nhân được ra viện tương đương nhau; nỗ lực thực hiện tốt công tác phòng, chống dịch để giảm dần số bệnh nhân Covid-19 đến mức thấp nhất. Bên cạnh đó, sử dụng các loại thuốc điều trị chuyên biệt như thuốc Remdesivir để điều trị bệnh nhân nặng, thuốc uống Molnupiravir theo chương trình của quốc gia để giúp người bệnh mau bình phục, hạn chế tối đa số ca tử vong.

Hạnh Dung

Bài 3: Bước qua những ranh giới…