Thương mại điện tử Việt Nam trong đợt dịch biến động ra sao?

Dịch bệnh Covid-19 ảnh hưởng mạnh mẽ đến nhiều lĩnh vực, trong đó có thương mại điện tử (TMĐT) bởi vì khi dịch bệnh bùng phát thì người ta phải hạn chế di chuyển và giao tiếp trực tiếp, phải mua sắm online nhiều hơn. Thế nhưng, cụ thể những biến động này như thế nào?

Dịch bệnh Covid-19 ảnh hưởng mạnh mẽ đến nhiều lĩnh vực, trong đó có thương mại điện tử (TMĐT) bởi vì khi dịch bệnh bùng phát thì người ta phải hạn chế di chuyển và giao tiếp trực tiếp, phải mua sắm online nhiều hơn. Thế nhưng, cụ thể những biến động này như thế nào?

Lượng truy cập website của các sàn thương mại điện tử từ quý I-2019 đến quý I-2020. Nguồn: iPrice

Bản đồ TMĐT Việt Nam quý I-2020 do website tìm kiếm và so sánh giá iPrice Group cùng công ty đo lường SimilarWeb vừa công bố cho chúng ta cái nhìn cụ thể hơn về vấn đề này.

* Tốp sàn TMĐT Việt Nam quý I-2019 có chút ít thay đổi

Bốn “ông lớn” TMĐT Việt Nam vẫn là bốn cái tên quen thuộc, nhưng trật tự có chút thay đổi. Xếp thứ nhất vẫn là Shopee, Tiki đã lấy lại vị trí thứ nhì, vị trí thứ ba và thứ tư lần lượt là Lazada và Sendo.

Như vậy, lượng truy cập vào website của các sàn TMĐT, trừ Shopee, trong quý này giảm trung bình 9% so với cùng kỳ năm 2019.

Theo iPrice Group, một phần nguyên nhân là do trong đợt dịch, các sàn TMĐT tiết chế các hoạt động quảng cáo và khuyến mãi mà thay vào đó, đẩy mạnh livestream và game trên ứng dụng và mạng xã hội. Mục đích là tận dụng lúc người dân ở nhà và có nhiều thời gian ngồi trước màn hình để tăng tương tác, tăng độ gắn kết với khách hàng, đồng thời thử nghiệm tính năng mới.

Bên cạnh đó, còn có một nguyên nhân nữa là nhu cầu mua sắm trực tuyến của người tiêu dùng trong đợt dịch thay đổi liên tục và khó đoán trước.

* Thương mại điện tử biến đổi vì dịch

Dữ liệu của iPrice Group cho thấy do ảnh hưởng của dịch Covid-19 mà quý I vừa qua có một số ngành hàng trực tuyến trở nên “nóng sốt”.

Hưởng lợi đầu tiên là ngành hàng chăm sóc và bảo vệ sức khỏe. Trong tháng 2, nhu cầu tìm mua trực tuyến cho các sản phẩm khẩu trang và nước rửa tay khô lần lượt tăng đến 610% và 680% so với tháng 1. Sang đến tháng 3, khi người tiêu dùng ở nhà tránh dịch nhiều hơn thì đến lượt ngành bách hóa trực tuyến lên ngôi. Lượng truy cập vào website của Bách hóa xanh quý này nhờ vậy đã tăng 49% so với quý IV-2019.

Điều đột biến là ở chỗ các ngành này trước nay không phải là tâm điểm của thị trường TMĐT Việt Nam. Điển hình là trong tốp 50 website TMĐT Việt Nam chỉ có 2 website chuyên doanh hàng tạp hóa là Bách hóa xanh và BigC, ít hơn nhiều so với 10 website ngành hàng di động và 7 website ngành hàng thời trang. Ngược lại, chính các ngành trước đây là “gà đẻ trứng vàng” của TMĐT Việt Nam như thời trang và điện máy thì trong đợt dịch lại bị ảnh hưởng tiêu cực.

Trong 3 tháng đầu năm, các website ngành thời trang trong bản đồ TMĐT Việt Nam bị sụt giảm trung bình 38% lượng truy cập so với quý trước. Tương tự, lượng truy cập vào các website ngành điện máy trong tháng 2 giảm 17% so với tháng 1. Sang tháng 3, thị trường xuất hiện nhu cầu mua laptop, webcam, microphone, màn hình… để phục vụ học tập và làm việc tại nhà nên ngành này đã hồi phục lại.

Như vậy, chỉ sau 3 tháng đầu năm, thị trường TMĐT đã trải qua nhiều biến chuyển do ảnh hưởng của Covid-19. Điều này vừa mang đến các cơ hội mới, vừa đặt ra thách thức cho các sàn và các website TMĐT, đòi hỏi họ phải nhanh nhạy và luôn sẵn sàng thay đổi.

Ví dụ như một số website bán hàng mỹ phẩm nay có bán thêm khẩu trang và nước rửa tay khô. Kết quả cho thấy lượng truy cập vào các website này trong quý I-2020 tăng trung bình 32% so với quý IV-2019. Còn các website thuần bán mỹ phẩm thì chỉ tăng trung bình 10%.

Trong khi đó, bốn sàn TMĐT Việt Nam đến tháng 3 mới bắt đầu tập trung đẩy mạnh các mặt hàng bách hóa, chăm sóc sức khỏe phục vụ đợt dịch, còn trước đó thì vẫn là các ngành hàng thời trang, điện máy, mỹ phẩm chiếm vị trí chủ đạo trên trang chủ và trong các chiến dịch khuyến mãi.

Chỉ sau khi các sàn bắt đầu chuyển dịch mặt hàng theo các nhu cầu mới của thị trường thì đến cuối quý I, lượng truy cập vào website của các sàn mới đồng loạt tăng trở lại, cho thấy những dấu hiệu khởi sắc cho TMĐT thời gian tới đây.

Phạm Hoài Nhân

(theo Báo cáo của iPrice quý I-2020)