Sử dụng hồ sơ của người khác: Người lao động tự đưa mình vào vòng rắc rối

Việc người lao động (NLĐ) dùng hồ sơ của người khác để sử dụng, hoặc khai gian tuổi nhằm được tuyển dụng vào làm là vi phạm pháp luật. Thế nhưng hiện nay, tình trạng này diễn ra rất phổ biến trên địa bàn tỉnh.

Việc người lao động (NLĐ) dùng hồ sơ của người khác để sử dụng, hoặc khai gian tuổi nhằm được tuyển dụng vào làm là vi phạm pháp luật. Thế nhưng hiện nay, tình trạng này diễn ra rất phổ biến trên địa bàn tỉnh.

Theo bà Nguyễn Thị Thanh Hương, Phó trưởng phòng Cấp sổ thẻ Bảo hiểm xã hội (BHXH) tỉnh cho biết: Tổng hợp số liệu các đơn vị sử dụng lao động cung cấp, trên địa bàn tỉnh hiện có 771 trường hợp NLĐ mượn hồ sơ của người khác để đi làm. Ngoài ra, hàng tháng BHXH tỉnh còn tiếp nhận trung bình khoảng 1 ngàn hồ sơ xin điều chỉnh thông tin cá nhân, chủ yếu là khai sai về tuổi. Việc này không chỉ gây khó khăn, phức tạp cho cơ quan BHXH trong việc thực hiện chức năng của mình, mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi của chính NLĐ khi cần giải quyết các chế độ BHXH.

* Khi một hồ sơ có nhiều người dùng

Đồng Nai là địa bàn thu hút nhiều lao động từ nhiều nơi trên cả nước đến làm việc tại các khu công nghiệp. Để được tuyển dụng, NLĐ phải đảm bảo các yêu cầu của doanh nghiệp về tuổi tác, trình độ học vấn, chuyên môn. Do không hội đủ các điều kiện trên, nhiều NLĐ đã đối phó bằng cách khai gian hồ sơ để có cơ hội đi làm. Bên cạnh đó, một số doanh nghiệp đã kiểm tra không chặt chẽ hồ sơ nên không phát hiện ra, hoặc có nơi do nhu cầu cần lao động nên dễ dãi tuyển, không cần biết hồ sơ thật hay giả. Việc này đã dẫn đến những rắc rối khó lường cho NLĐ, như: ảnh hưởng đến các quyền lợi về hưởng các chế độ liên quan đến BHXH, bảo hiểm y tế.

Người lao động làm các thủ tục đăng ký hưởng trợ cấp tại Bảo hiểm xã hội. (Ảnh minh họa)

Cách đây 2 năm, chị L. quê ở tỉnh Quảng Ngãi, có mượn hồ sơ của một người bạn cùng phòng trọ để đi làm. Đến khi bị thất nghiệp, chị mang sổ đến cơ quan BHXH xin nhận trợ cấp thì mới “tá hỏa” vì không được giải quyết. Lý do hồ sơ của chị L. là một người nhưng lại có đến hai số sổ BHXH. Về nguyên tắc, BHXH chỉ giải quyết một sổ và người có sổ cùng hồ sơ với chị L. đã nhận trợ cấp một lần trước đó.

 Thực tế, người đi mượn hồ sơ gặp rắc rối là điều khó tránh khỏi, mà cả người cho mượn cũng chẳng sướng ích gì. Trường hợp của anh Tr. ở huyện Trảng Bom là một ví dụ. Do có người em bà con ở quê ra chơi, sợ lỡ mất dịp được tuyển dụng vào làm công nhân tại một công ty vốn trả lương khá cao nên anh Tr. đã đồng ý cho người này mượn hồ sơ tên mình để đi xin việc. Cho đến khi anh Tr. chẳng may bị tai nạn lao động, để được hưởng chế độ tai nạn từ BHXH thì anh phải hoàn tất các hồ sơ cần thiết. Lúc này anh mới nhận ra việc cho mượn sổ quả là tệ hại, bởi nếu kê khai lại hồ sơ thì việc dùng chung hồ sơ sẽ bị phát hiện, lúc đó không chỉ có anh Tr. mà người em của mình cũng sẽ gặp rắc rối với công ty nơi đang làm việc.

* Giải quyết ra sao?

Theo bà Thanh Hương, ngoài những rắc rối khi làm các thủ tục hưởng chế độ cho NLĐ thì việc không “minh bạch” trong hồ sơ sẽ đem đến hệ lụy khó lường. Thực tế, có một số doanh nghiệp khi phát hiện người lao động mượn hồ sơ đi làm việc đã lợi dụng chuyện này để gây khó cho NLĐ, không chịu xác nhận cho họ nhận các chế độ trợ cấp, thậm chí nhiều trường hợp doanh nghiệp cố tình lấy lý do “khai gian” nhằm sa thải người lao động. “Việc sử dụng hồ sơ của người khác để đi làm, khai gian lận tuổi là vi phạm khoản 1, điều 137 Luật BHXH, thế nhưng chưa có chế tài  xử lý. Nhà nước nên có quy định về xử phạt hành vi trên thì mới có thể răn đe và hạn chế vi phạm” - bà Thanh Hương nói.

Để giải quyết những rắc rối phát sinh từ việc NLĐ mượn hồ sơ của người khác nộp vào các doanh nghiệp, BHXH Đồng Nai đã xin ý kiến chỉ đạo của BHXH Việt Nam về vấn đề này. Theo đó, để có cơ sở xử lý đối với các trường hợp mượn hồ sơ đã được cấp sổ BHXH, thì các đơn vị sử dụng lao động (SDLĐ) tiến hành rà soát lại toàn bộ hồ sơ xin việc, đồng thời thông báo rộng rãi cho NLĐ biết để lập thủ tục xin cấp lại sổ BHXH theo đúng hồ sơ nhân thân của người đang làm việc. Gần đây, các đơn vị SDLĐ trên địa bàn tỉnh đã gửi danh sách đề nghị cấp lại sổ BHXH cho NLĐ. Cơ quan BHXH đang tổng hợp số liệu để xem xét giải quyết.

Kim Liễu