"Ông tổ" lối đánh đặc công

Đó là cố Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Đại tá Trần Công An (còn gọi là Hai Cà) - người có công đầu trong việc xây dựng, hình thành lối đánh đặc công của Quân đội nhân dân Việt Nam.

Đại tá Trần Công An.

Trong những năm kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, Quân đội nhân dân Việt Nam đã sử dụng lối đánh đặc công tấn công các đồn bót, kho tàng, căn cứ quân sự hiểm yếu của địch. Bằng lối đánh bất ngờ, lấy ít đánh nhiều, lực lượng đặc công đã làm nên những chiến công vang dội, tiêu diệt và làm tiêu hao nhiều sinh lực địch.

Người có công đầu trong việc xây dựng, hình thành lối đánh đặc công là cố Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, Đại tá Trần Công An (còn gọi là Hai Cà).

* Thách thức lớn của anh du kích

Thoát ly theo cách mạng từ những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, chàng trai Trần Văn Kìa (tức Trần Công An, Hai Cà), người con của đất Tân Uyên, tỉnh Biên Hòa cũ (nay thuộc tỉnh Bình Dương) luôn nung nấu ý chí giải phóng quê hương.

Đầu năm 1948, trong lúc ông Hai Cà tham gia phụ trách Đội du kích Tân Uyên thì quân Pháp triển khai chiến thuật De Latour, xây dựng hàng trăm đồn bót, tháp canh trên các trục lộ dọc đường 16, từ Tân Ba lên thị trấn Tân Uyên, đến Sở cao su Phước Hòa và dọc lộ 24, từ ấp Cây Đào đến Rạch Đông để đàn áp phong trào cách mạng. Với cách bố phòng này, quân Pháp bảo vệ an toàn đường giao thông của chúng trên các trục lộ giao thông, đồng thời cắt đứt giao thông liên lạc đường bộ của lực lượng kháng chiến.

Là phương tiện bố phòng nên quân Pháp cho xây dựng các tháp canh kiên cố. Tháp có hình vuông, mỗi cạnh từ 4-5m, tường dày từ 0,5-0,8m, cao từ 8-10m, được xây bằng đá hoặc gạch nung. Xung quanh tháp canh được bao bọc bởi lũy đất dày, có nhiều lỗ châu mai, hàng rào kẽm gai và chông mìn dày đặc… Mỗi tháp canh được bố trí cách nhau khoảng 1km để có thể báo hiệu và chi viện cho nhau nếu bị tấn công.

Đan xen vào hệ thống tháp canh nhỏ có tháp canh lớn, còn gọi là tháp canh mẹ, cao từ 10-12m do một tiểu đội quân Pháp đóng giữ. Tháp canh mẹ được bố trí hỏa lực rất mạnh và các trang thiết bị cần thiết phục vụ cho công tác liên lạc, chỉ huy.

Hệ thống tháp canh của thực dân Pháp ở miền Đông Nam bộ đã gây cho lực lượng kháng chiến của ta rất nhiều khó khăn, đặc biệt là công tác giao liên và tiếp tế lương thực, vũ khí...

Lúc bấy giờ, Bộ Chỉ huy khu 7 xác định phải phá hệ thống tháp canh của giặc Pháp, đánh bại chiến thuật De Latour là nhiệm vụ cực kỳ quan trọng của lực lượng vũ trang miền Đông nói chung và Tỉnh đội Biên Hòa nói riêng. Nhưng lúc bấy giờ vũ khí, trang bị của ta còn quá thô sơ, chưa có loại nào có sức công phá các bờ tường dày của hệ thống tháp canh, nên nhiệm vụ phá tháp canh tưởng chừng như không thể.

* Giải bài toán phá tháp canh

Được Ban Chỉ huy Huyện đội Tân Uyên giao nhiệm vụ phá tháp canh, phụ trách Đội du kích Tân Uyên Hai Cà trong lòng rất lo lắng. Trở về hậu cứ, ông đã dành nhiều thời gian nghiên cứu cách đánh. Mục tiêu đầu tiên ông chọn là tháp canh ở đầu cầu Bà Kiên, nằm trên lộ 24 nối liền Biên Hòa  - Vĩnh Cửu với Chiến khu Đ.

Trong suy nghĩ của Đội trưởng du kích Hai Cà lúc ấy, muốn đánh tháp canh phải giữ bí mật bằng cách bò qua hàng rào kẽm gai, trèo lên tường tháp rồi dùng lựu đạn ném vào bên trong… Với chừng ấy động tác, việc áp dụng thực tế không phải dễ.

Với quyết tâm phải đánh thắng trận đầu, mở đường cho phong trào diệt tháp canh của địch về sau, ông Hai Cà cho toàn đội du kích của mình khổ luyện, đặc biệt là những người sẽ trực tiếp tham gia trận đánh. Ông đưa tổ “đặc nhiệm” chuẩn bị trận đánh vào sâu trong rừng, dựng một tháp canh giả bằng kích thước của tháp canh thật rồi tổ chức thực tập trận đánh. Một du kích giả làm lính Pháp trèo lên ngọn “tháp canh” cầm đèn pin rọi xung quanh để canh gác tháp. Các du kích còn lại cởi trần, dùng bùn non bôi khắp người hóa trang rồi bí mật bò vào chân tháp dùng thang tre dựng cặp tường tháp để leo lên ném lựu đạn vào bên trong tháp. Tập đến khi người ngồi trên “tháp canh” rọi đèn không phát hiện được người bên dưới mới thôi.

Để cho trận đánh chắc thắng, ông Hai Cà còn nhiều lần đi điều nghiên hệ thống bố phòng ở tháp canh cầu Bà Kiên để chỉnh sửa phương án tác chiến và cho đội du kích thực tập cách đánh đến khi thật nhuần nhuyễn. Khi thấy không còn sai sót gì, ông báo cáo cấp trên xin lệnh đánh tháp canh cầu Bà Kiên.

Đêm 18 rạng sáng 19-3-1948, ông Hai Cà chỉ huy một tổ gồm 2 du kích Trần Văn Nguyên và Hồ Văn Lung bí mật xâm nhập trận địa. Phía bên ngoài, ông cử 2 du kích Nguyễn Văn Ai và Trần Văn Hỏi làm nhiệm vụ cảnh giới. Nhờ ngụy trang tốt và giữ được yếu tố bất ngờ, cả 3 người xâm nhập thành công vào trận địa cùng với chiếc thang dùng để leo tường.

Theo sự phân công, du kích Nguyên leo lên tầng tháp trên, du kích Lung leo lên tầng giữa, ông Hai Cà ở tầng dưới vừa đánh vừa chỉ huy, mỗi người thống nhất ném vào mỗi lỗ châu mai 3 quả lựu đạn. Sau khi ném 3 quả lựu đạn, nghi bọn địch chưa chết hết, ông Hai Cà “tặng” chúng thêm một khối thuốc nổ. Sức nổ quá mạnh khiến ông bị thương, nhưng trận đánh đã giành thắng lợi lớn, ta tiêu diệt 11 tên địch, thu 8 súng và 20 lựu đạn.

Sau trận đánh tháp canh cầu Bà Kiên thắng lợi, Tỉnh đội Biên Hòa và Bộ Chỉ huy khu 7 đã nhiệt liệt biểu dương Đội du kích Tân Uyên và cá nhân ông Hai Cà.

Từ kinh nghiệm đó, tháng 11-1949, Bộ Chỉ huy khu 7 tổ chức hội nghị chuyên đề về đánh tháp canh, ông Hai Cà được chọn báo cáo kinh nghiệm và cách đánh tháp canh của địch. Sau hội nghị này, Bộ Tư lệnh khu 7 rút ra được nhiều kinh nghiệm chỉ đạo và kết luận ta có thể đánh tháp canh với điều kiện phải làm tốt công tác điều nghiên, áp sát tháp canh một cách bí mật đồng thời phải có vũ khí có sức công phá mạnh để đánh tháp.

Chấp hành ý kiến chỉ đạo của Khu 7, Tỉnh đội Biên Hòa đã tập hợp 300 du kích ưu tú, chia thành 50 tổ do ông Hai Cà và đồng chí Bùi Cát Vũ (lúc ấy là Giám đốc xưởng Quân giới 310) huấn luyện cách đánh tháp canh. Kết thúc khóa huấn luyện, 50 tổ du kích đã hạ quyết tâm đánh tiêu diệt 50 tháp canh của địch bố trí dọc theo các trục lộ: 15, 16, 24 và quốc lộ 1.

Đêm 21 rạng sáng 23-3-1950, cả 50 tháp canh của địch đã bị quân du kích Biên Hòa tập kích. Trận này, do thuốc nổ không đủ sức công phá nên tường tháp không bị sập, chỉ có bọn lính ngủ bên trong thiệt mạng. Rút kinh nghiệm trận đánh, Bộ Tư lệnh khu 7 chỉ đạo Công binh xưởng nghiên cứu, chế tạo một loại vũ khí có sức công phá lớn như loại mìn lõm. Để thử nghiệm, đêm

18-4-1950, duới sự chỉ huy của ông Hai Cà và đồng chí Bùi Cát Vũ, lực lượng du kích Tân Uyên đã đánh sập tháp canh mẹ tại cầu Bà Kiên lần thứ hai bằng mìn lõm, diệt 16 tên địch trong tháp canh và thu toàn bộ vũ khí, đạn dược.

Sự ra đời của loại mìn lõm đã góp phần thúc đẩy cách đánh đặc công tiêu diệt các tháp canh của ông Hai Cà mạnh hơn, hiệu quả hơn, làm phá sản toàn bộ chiến thuật De Latour của quân Pháp.

Đức Việt