Trọng tài bóng đá "phủi"

Lau vội những giọt mồ hôi nhễ nhại trên mặt, trọng tài Nguyễn Thế Hải (34 tuổi, ngụ ấp 5, xã Long Phước, huyện Long Thành) nói với chúng tôi: "Nghỉ hè rồi, học sinh thuê sân đá bóng vào buổi chiều nhiều lắm. Ở đây có 2 sân bóng 7 người, trọng tài chúng tôi có 3 người, nên cũng tiện thay phiên nhau "cầm còi".

Lau vội những giọt mồ hôi nhễ nhại trên mặt, trọng tài Nguyễn Thế Hải (34 tuổi, ngụ ấp 5, xã Long Phước, huyện Long Thành) nói với chúng tôi: “Nghỉ hè rồi, học sinh thuê sân đá bóng vào buổi chiều nhiều lắm. Ở đây có 2 sân bóng 7 người, trọng tài chúng tôi có 3 người, nên cũng tiện thay phiên nhau “cầm còi”.

Hai trọng tài Nguyễn Thế Hải (trái) và La Văn Sang kiểm tra còi, thẻ trước khi bắt đầu trận đấu.

Để trở thành trọng tài bóng đá, ngoài niềm đam mê với trái bóng tròn, còn phải trải qua lớp đào tạo trọng tài của Hội đồng Trọng tài Việt Nam. Có được chứng chỉ hành nghề, trọng tài mới được tham gia điều khiển trận đấu, kể cả những giải nghiệp dư, hay các trận đấu “phủi” (bóng đá phong trào, bóng đá đường phố…).

* Nghề nguy hiểm

“Kể ra thì nhiều người không tin, nhưng thực sự nghề trọng tài bóng đá rất nguy hiểm, nhất là ở những sân đá “phủi”. Ở các giải chuyên nghiệp, trọng tài còn được lực lượng bảo vệ đảm bảo an toàn rời sân, còn ở đây thì khác. Nhiều khi trọng tài điều khiển trận đấu trong sân, bên ngoài khán giả la ó đòi hành hung trọng tài vì những quyết định họ cho là sai lầm, nhất là ở những trận bóng mà người bên ngoài sân đặt cược số tiền lớn vào một trong hai đội. Khi đó, bảo vệ chúng tôi an toàn rời sân chỉ có… chủ sân bóng mà thôi” - trọng tài Hải tâm sự.

Trọng tài Hải cho biết thêm, để có đủ sức khỏe và kinh nghiệm xử lý các tình huống trong trận đấu, những người tham gia lớp đào tạo trọng tài chủ yếu là giáo viên thể dục, hoặc vận động viên lớn tuổi. “Trên lý thuyết thì không có giới hạn thành phần tham gia đào tạo trọng tài, nhưng với cường độ vận động liên tục và áp lực cao, khó có người bình thường chịu được. Ở sân bóng “phủi” 5-7 người, chỉ có một trọng tài điều khiển trận đấu, nên ngoài việc xử lý tình huống trong sân, trọng tài còn phải duy trì thể lực tốt để không bị chấn thương trong lúc chạy theo cầu thủ” - trọng tài Hải nhấn mạnh.

Trong một hiệp bóng đá “phủi” kéo dài 30 phút, cầu thủ khi xuống sức có thể tạm nghỉ và trở lại thi đấu sau khi hồi phục thể lực, riêng trọng tài phải hoạt động liên tục. Ngoài việc duy trì thể lực, trọng tài phải có con mắt phán đoán tinh tường, bao quát toàn sân và phải lường trước được những va chạm có thể xảy ra, từ đó “cắt còi” đúng lúc.

“Có nhiều lúc trọng tài thổi sai, phân định tình huống không rõ ràng. Khi đó, nếu có nhiều cầu thủ phản hồi và nhận ra được sai lầm của mình, trọng tài phải biết yêu cầu đội bóng giữ bình tĩnh, đồng thời nhận lỗi của mình ngay. Dù theo luật, khi trọng tài đã ra quyết định thì không thể đổi lại, nhưng trọng tài vẫn phải khéo léo tìm cách thuyết phục đội bóng bị thiệt để trận đấu tiếp tục và để tránh bản thân bị hành hung” - trọng tài La Văn Sang (50 tuổi, ngụ ấp Tập Phước, xã Long Phước) chia sẻ.

* Tình yêu với trái bóng

Theo lời ông Sang, phần lớn trọng tài sân bóng “phủi” là những người trước đó đam mê bóng đá, đến tuổi nghỉ không muốn chịu cảnh ngồi bên ngoài xem, nên đi học lớp đào tạo trọng tài về làm trọng tài “cho đỡ ghiền”. Còn với anh Hải, hiện đang làm giáo viên thể dục cho Trường THCS Phước Bình (huyện Long Thành), ngoài mục đích thỏa mãn đam mê, anh còn coi công việc làm trọng tài nghiệp dư như một việc làm ngoài giờ đúng với chuyên môn của mình.

“Thời còn sinh viên, suốt ngày tôi chạy theo những trận bóng “phủi” với bạn bè, đội nào thiếu người thì xin vào đá cho đỡ “ghiền“. Đến khi đi dạy thì tụ tập bạn bè, đồng nghiệp tham gia vài trận bóng đá phong trào. Giờ có tuổi rồi, dù bản thân còn sức khỏe, nhưng bạn bè đồng trang lứa không còn ai tham gia nữa, nên đành làm trọng tài vậy. Ở trường thì huấn luyện học sinh, hết giờ dạy tôi lại ra đây điều khiển trận đấu bóng cho học sinh của mình. Điều này khiến tình cảm thầy trò thêm gắn bó và tôi cầm còi cũng thoải mái hơn” - trọng tài Hải bộc bạch.

Trọng tài Nguyễn Thế Hải (bìa phải) xử lý tình huống trên sân bóng.

Trước khi vào trận đấu, việc đầu tiên mà mỗi trọng tài phải thực hiện là kiểm tra còi, thẻ và khởi động cho nóng người, đặc biệt không được ăn uống trước khi bắt đầu trận đấu. Do cường độ vận động liên tục và lượng vận động rất nhiều nên ngay cả lúc nghỉ ngơi, trọng tài vẫn phải thở, uống nước, hay ngồi… một cách có khoa học và chậm rãi.

Trọng tài Hải cho biết, là một giáo viên thể dục, anh biết rất rõ việc nghỉ ngơi đúng cách sẽ đem đến hiệu quả gì và tránh được những chấn thương không đáng có nếu xảy ra va chạm với cầu thủ trên sân. Ở độ tuổi trên 30, khi cơ thể không còn dẻo dai như trước, những người làm công việc liên quan đến vận động mạnh rất dễ bị chấn thương, ngay cả lúc không xảy ra va chạm.

“Nhiều người trong gia đình nói tui đã 50 tuổi thì nên nghỉ ngơi, ra sân chạy với mấy đứa nhỏ có ngày chấn thương mà mang họa. Nhưng từ lúc còn trẻ, tui đã mê đá bóng rồi. Ở cái tuổi này, sức khỏe đi xuống nhanh, chấn thương lại lâu hồi phục, nên trước khi vào trận đấu tui phải chuẩn bị rất kỹ. Ngoài việc quan sát hướng di chuyển của cầu thủ để tránh va phải, trọng tài còn phải chú ý đến những cổ động viên hay cầu thủ dự bị đứng bên ngoài mép sân để tránh vấp phải họ. Làm trọng tài sân bóng “phủi” dường như chỉ có hai con mắt là không đủ. Bởi trọng tài sân bóng “phủi” vừa phải nhìn diễn biến trận đấu, vừa phải canh hướng di chuyển, vừa phải coi chừng “vật thể lạ” do cổ động viên ném” - nói đoạn, trọng tài Sang quay lại với trận bóng dang dở của mình.

Trời tối dần, đèn cao áp trên sân bóng được bật lên, số lượng người tới thuê sân đá bóng ngày một đông, 2 trọng tài Hải và Sang phải làm việc liên tục. Trước khi vào điều khiển một trận bóng nữa, trọng tài Hải quay sang nói với chúng tôi: “Hôm nay có một trọng tài nghỉ nên 2 người chúng tôi phải làm việc nhiều một chút. Tuy có mệt, nhưng bù lại rất vui, được thỏa mãn niềm đam mê của mình là hạnh phúc nhất rồi…”. Chào chúng tôi, trọng tài Hải lại nhanh chóng vào sân để làm thủ tục cho trận đấu bóng bắt đầu trong tiếng hò reo của khán giả hai đội.

Đăng Tùng