Mùa hè của trẻ em nghèo

Mặc cho ve sầu khản tiếng gọi hè, các em nhỏ vẫn cần mẫn mưu sinh. Để khi mùa hè kết thúc, các em có thêm bộ đồ mới để cùng chúng bạn đến trường...

Mặc cho ve sầu khản tiếng gọi hè, các em nhỏ vẫn cần mẫn mưu sinh. Để khi mùa hè kết thúc, các em có thêm bộ đồ mới để cùng chúng bạn đến trường...

* Từ đồng cỏ, vườn cây…

Kết thúc năm học, hai chị em Triệu Ngọc Thảo (lên lớp 8) và Triệu Minh Quân (lên lớp 6) rời khu nội trú Trường THCS Mã Đà (huyện Vĩnh Cửu) về lại căn nhà thân quen ở ấp 5, xã Mã Đà để cùng bố mẹ đi làm cỏ mì, bóc vỏ tràm thuê. Bên rẫy mì vừa xuống giống hơn phân nửa của gia đình, em Triệu Ngọc Thảo cho biết, 10 tuổi em đã biết cầm cuốc dọn cỏ, bỏ hom mì, tỉa bắp, bóc vỏ tràm phụ giúp cha mẹ. Còn Triệu Minh Quân thì khoe, được nghỉ hè về nhà theo cha mẹ đi rẫy hoặc “lén” vào rừng bẫy gà rừng vui không kém gì lúc đi học. Thấy các con say sưa chuyện trò với khách, chị Lượng (mẹ Thảo và Quân) tạm dừng công việc, lại gần bắt chuyện. Chị Lượng bộc bạch, không riêng gì các con của chị, trẻ con nghèo ở đây, chỉ khoảng 8-9 tuổi đã biết phụ việc với gia đình. Tùy theo sự siêng năng của chúng mà người lớn giao việc, như: làm cỏ, tỉa hạt hoặc lo cơm nước tại rẫy. Cũng nhờ những ngày hè được các con hỗ trợ mà chị và anh Hải (chồng chị) nhanh chóng kết thúc việc nương rẫy của gia đình, có thời gian đi làm thuê mướn cho các hộ khác trong xã.

Ngày hè của trẻ em tại bãi rác Tân Cang, xã Phước Tân (TP.Biên Hòa). Ảnh: Đ.Phú

Khác với hoàn cảnh của chị em Thảo, em Bích Nhung (10 tuổi), con anh Trần Thanh Lâm (tạm cư tại ấp 5, xã Mã Đà), đã 3 năm qua mải theo cha đi làm thuê mướn mà quên cả chuyện học. Vì vậy, mùa hè của Nhung sẽ kéo dài cho đến khi… trưởng thành. Anh Lâm thổ lộ, bé Nhung đang học dở lớp 1 ở xã Phú Lý (huyện Vĩnh Cửu) thì mẹ ruột đột ngột bỏ nhà đi làm ăn xa (đến nay anh không rõ tin tức). Từ dạo đó, hai cha con anh nay ở chỗ này, mai chỗ khác và nay cũng không còn nhà ở cố định một chỗ để bé Nhung được đi học. Do đó, đi làm ở đâu anh cũng dẫn con theo. “Tui bóc vỏ tràm được 3 khúc thì nó cũng bóc được 1 khúc, nên cũng chóng xong 1 te (2 khối) trong ngày” - chỉ vào đống gỗ tràm đang bóc dở, anh Lâm bày tỏ. Riêng bé Nhung thì buồn buồn nói: “Con cũng thích đi học để được nghỉ hè, rồi đi học lại như các anh chị. Vậy mà, ba con cứ hứa hoài và nói cho nghỉ hè dài dài”.

Tại bãi gỗ gần bến xe Phương Lâm (huyện Tân Phú), em Tý đang loay hoay cùng cha và chú ruột dùng cưa máy lạng (cắt) gỗ. Tý cho hay, công việc của em là dọn những tấm ván khi cha lạng khúc gỗ cho tròn. Đó cũng là công việc của em kể từ khi được nghỉ hè, hoặc vào những ngày thứ bảy, chủ nhật khi còn đi học. Anh Toản (cha Tý) tâm sự, nhờ có em mà anh khỏi tốn tiền thuê người phụ việc và cha con anh “ẵm” trọn khoảng 300 ngàn đồng/ngày. Có vậy, khi vào năm học mới em Tý mới có sách vở, áo quần mới và các chi phí khác nhập học.

Chị Thủy bán hàng nước gần nơi làm việc của cha con Tý cho biết thêm, thấy Tý làm việc mà chị thương, vì cây thì to, cưa máy thì kêu en ét, huơ qua huơ lại rất nguy hiểm. Thỉnh thoảng, hai cha con Tý mới chạy qua mua chai nước ngọt hoặc ổ bánh mì ăn lót dạ giữa trưa. Còn em Tý thì thơ ngây nói: “Có gì đâu chú, chuyện nhỏ mà. Con làm riết rồi cũng quen vì là nghỉ hè nên mới rảnh đi phụ cha. Nhờ vậy, ngày tựu trường con mới có áo quần, sách vở mới đi học chứ…”.

 * … Đến nơi bãi rác, lề đường

Thêm một mùa hè nữa, các em nhỏ ở bãi rác Tân Cang (xã Phước Tân, TP.Biên Hòa) lại cặm cụi cùng cha mẹ nhặt rác mưu sinh. Em Dũng (15 tuổi, con chị Thuận) cho hay, bao năm qua các em đã quen vui hè với rác. Rác cho Dũng và nhiều bạn nhỏ khác tiền sinh hoạt hàng ngày, tập vở, áo quần, xe đạp mới để đến trường. “Tuy vậy, nếu được cha mẹ cho đi chơi hoặc về quê thăm ông bà thì em vẫn thích hơn” - Dũng nói.

Cùng cảnh ngộ với Dũng nơi bãi rác Tân Cang những ngày hè qua còn có các em nhỏ khác, như: Tú, Đoàn, Mừng, Tường Vi… Các em cho biết, những ngày hè được cùng nhau thỏa sức vui đùa, bới rác kiếm tiền để phụ giúp gia đình cũng vui. Như vậy, vừa có tiền vừa đỡ buồn chán hơn các bạn khác ở cùng khu nhà trọ, vì các bạn này chỉ biết quẩn quanh trong góc nhà khi bố mẹ đi làm. “Ra đây, chúng cháu hết ném lon thì chơi trò trốn tìm. Trưa nắng thì chui vào lều ngủ hoặc rủ nhau đi đâu đó chơi. Trời về chiều mới quay lại nhặt rác tiếp”- Mừng (13 tuổi) bày tỏ.

Hải Đảo luôn biết chia sẻ với mẹ từ công việc phơi ván. Ảnh: Đ.Phú

Trên đường trở về, đến ngã tư Tam Hiệp (khu vực thuộc phường Long Bình, TP.Biên Hòa), chúng tôi bắt gặp hai chị em Thơi và Hạnh đang cùng mẹ bán vé số bên góc đường. Bé Thơi (16 tuổi) cho hay, quê em ở ngoài Bắc. Đến hè thì chị em Thơi được bố mẹ cho vào Nam chơi, được mẹ dẫn đi bán vé số để kiếm tiền tàu xe về lại quê và lo chi phí cho năm học mới cho hai chị em. Với Thơi, mùa hè là những ngày gia đình em đoàn tụ, cũng là dịp làm ra tiền nhiều hơn (vì 4 người cùng làm việc). Nhờ vậy mà chị em Thơi vẫn tiếp tục được đến trường, vì mọi chi phí sinh hoạt của các em và ông bà nội ở quê đều phụ thuộc vào số tiền bố mẹ các em gửi về trong những ngày bôn ba mưu sinh tại Biên Hòa.

Trong khi đó, tại khu sản xuất ván lạng ở khu phố 5, phường Long Bình, em Hải Đảo (16 tuổi) vẫn cần mẫn cùng mẹ phơi ván. Hải Đảo bộc bạch, nhờ vậy mà em mới có điều kiện đi học và chia sẻ bớt khó khăn với mẹ. Cùng làm ván lạng với Hải Đảo có em Thịnh (14 tuổi), con anh Năm Hú ở khu sản xuất ván lạng gần đó. Thịnh cho hay, vì nghèo nên cha mẹ dắt em đi hết nơi này đến nơi khác làm ăn. Vì cha mẹ Thịnh mới xin vào làm việc tại khu sản xuất ván lạng này nên em chưa có bạn mới. Vì vậy, khi hè đến Thịnh chỉ còn biết theo mẹ đi phơi ván hoặc dắt xe ra đường nhựa mua thức ăn, thuốc lá khi được mấy chú làm cùng cha mẹ sai vặt.

Ngày hè của các trẻ em nghèo mà chúng tôi đã gặp nơi những cánh đồng vắng vẻ, hay đô thị đông đúc là vậy. Mùa hè của các em vẫn là những buổi sáng theo cha mẹ ra đồng đến tối mịt mới về, hay phơi nắng ngoài đường để bán vé số, đánh giày, nhặt ve chai, hoặc lam lũ bên những bãi rác ô nhiễm… để mưu sinh. Với các em, ngày hè được chia sẻ gánh nặng cơm áo, gạo tiền với cha mẹ, gia đình được sum họp là hạnh phúc. Và, hạnh phúc hơn nữa, khi con ve sầu dứt tiếng, các em được quay lại mái trường thân quen với áo quần, tập sách mới và đóng góp đủ đầy các khoản tiền như bao bạn con nhà khá giả khác bằng sức lao động của mình trong những ngày hè.

Đoàn Phú