Cho người lao động nghỉ việc phải đúng pháp luật

Thời gian gần đây, Trung tâm Tư vấn pháp luật Công đoàn tỉnh (thuộc Liên đoàn Lao động tỉnh) tư vấn pháp luật cho một số trường hợp người lao động bị công ty đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động (HĐLĐ) mà không có lý do khiến quyền lợi của người lao động bị ảnh hưởng.

Thời gian gần đây, Trung tâm Tư vấn pháp luật Công đoàn tỉnh (thuộc Liên đoàn Lao động tỉnh) tư vấn pháp luật cho một số trường hợp người lao động bị công ty đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động (HĐLĐ) mà không có lý do khiến quyền lợi của người lao động bị ảnh hưởng.

Cán bộ Trung tâm Tư vấn pháp luật Công đoàn tỉnh tiếp nhận phản ảnh từ người lao động. Ảnh minh họa: Đoàn Phú

* Cho nghỉ việc nhưng không trả sổ bảo hiểm xã hội

Theo phản ảnh của 11 công nhân của một công ty trên địa bàn xã Thạnh Phú (H.Vĩnh Cửu), công ty này đơn phương chấm dứt HĐLĐ với họ nhưng không ra quyết định, chốt và trả sổ bảo hiểm xã hội (BHXH). Do đó, họ không có cơ sở để đăng ký hưởng bảo hiểm thất nghiệp.

Bà N.T.Q., đại diện cho 11 công nhân này cho biết, họ làm việc tại công ty từ 2-19 năm. Ngày 13-3, công ty thông báo cho nghỉ việc và yêu cầu mọi người phải nộp sổ BHXH để chốt, trả sổ. Tuy vậy, đến nay công ty vẫn chưa cấp quyết định thôi việc và trả sổ BHXH cho người lao động làm thủ tục đăng ký hưởng trợ cấp thất nghiệp khi chưa xin được việc làm mới, khiến đời sống họ gặp nhiều khó khăn.

Liên quan đến vụ việc này, luật sư Vũ Ngọc Hà, Giám đốc Trung tâm Tư vấn pháp luật Công đoàn tỉnh cho biết, dù chưa thể khẳng định việc công ty chấm dứt HĐLĐ với người lao động là đúng hay sai nhưng với những gì người lao động yêu cầu như: công ty cho nghỉ việc thì phải ban hành quyết định thôi việc, chốt và trả sổ BHXH để họ được hưởng chế độ bảo hiểm thất nghiệp... là chính đáng.

Cũng theo luật sư Hà, người sử dụng lao động có quyền đơn phương chấm dứt HĐLĐ trong những trường hợp sau: người lao động thường xuyên không hoàn thành công việc theo HĐLĐ; do thiên tai, hỏa hoạn hoặc những lý do bất khả kháng khác theo quy định của pháp luật, mà người sử dụng lao động đã tìm mọi biện pháp khắc phục nhưng vẫn buộc phải thu hẹp sản xuất, giảm chỗ làm việc; người lao động không có mặt tại nơi làm việc sau thời hạn quy định tại Điều 33 của Bộ luật Lao động năm 2019...

Đồng thời, khi đơn phương chấm dứt HĐLĐ, người sử dụng lao động phải báo cho người lao động biết trước: ít nhất 45 ngày đối với HĐLĐ không xác định thời hạn; ít nhất 30 ngày đối với HĐLĐ xác định thời hạn; ít nhất 3 ngày làm việc đối với trường hợp quy định tại Điểm b, Khoản 1 Điều này và đối với HĐLĐ theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng.

* Cán bộ Công đoàn cũng bị công ty đơn phương cho nghỉ việc

Mới đây nhất, ngày 20-4, Ban chấp hành Công đoàn Công ty S.L. (Khu công nghiệp Sông Mây, H.Trảng Bom) nhận được thông báo của công ty về việc lấy ý kiến trong việc đơn phương chấm dứt HĐLĐ đối với 4 cán bộ Công đoàn (2 phó chủ tịch công đoàn và 2 ủy viên ban chấp hành). Sau khi nhận được thông báo, Ban chấp hành Công đoàn công ty đã tổ chức họp và biểu quyết không đồng ý chấm dứt HĐLĐ 4 cán bộ Công đoàn này. 

Theo Công đoàn công ty S.L., 4 cán bộ Công đoàn  mà công ty ra thông báo đơn phương chấm dứt HĐLĐ đều gắn bó với công ty trên 10 năm, có nhiều đóng góp cho công ty, công tác Công đoàn, hoàn thành tốt vai trò, trách nhiệm được giao… Các cán bộ Công đoàn trên có nguyện vọng được tiếp tục gắn bó với công ty và tổ chức Công đoàn, chia sẻ với công ty giai đoạn gặp khó khăn do bị ảnh hưởng sản xuất, kinh doanh bởi dịch Covid-19.

Chính vì vậy, ngày 5-5, 4 cán bộ Công đoàn nói trên đã đồng ý ủy quyền cho Công đoàn công ty khởi kiện người sử dụng lao động ra tòa án nhằm bảo vệ cho người lao động.

Về vụ việc này, luật sư Nguyễn Đức (Hội Luật gia tỉnh) cho biết, việc công ty thông báo chấm dứt HĐLĐ với 4 cán bộ Công đoàn trên là không ổn. Bởi căn cứ theo Điều 25, Luật Công đoàn năm 2012 quy định về bảo đảm cho cán bộ Công đoàn thì trường hợp HĐLĐ, hợp đồng làm việc hết hạn mà người lao động là cán bộ Công đoàn không chuyên trách đang trong nhiệm kỳ thì được gia hạn HĐLĐ, hợp đồng làm việc đến hết nhiệm kỳ.

Cũng theo luật sư Nguyễn Đức, đơn vị sử dụng lao động không được đơn phương chấm dứt HĐLĐ, hợp đồng làm việc, sa thải, buộc thôi việc hoặc thuyên chuyển công tác đối với cán bộ Công đoàn không chuyên trách nếu không có ý kiến thỏa thuận bằng văn bản của Ban chấp hành Công đoàn cơ sở hoặc Ban chấp hành Công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở. Trường hợp không thỏa thuận được, hai bên phải báo cáo với cơ quan, tổ chức có thẩm quyền. Sau 30 ngày kể từ ngày báo cáo cho cơ quan, tổ chức có thẩm quyền, đơn vị sử dụng lao động có quyền quyết định và phải chịu trách nhiệm về quyết định của mình.

Luật sư Nguyễn Đức cho biết, trường hợp người lao động là cán bộ Công đoàn không chuyên trách bị cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp chấm dứt HĐLĐ, hợp đồng làm việc, buộc thôi việc hoặc sa thải trái pháp luật thì Công đoàn có trách nhiệm yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền can thiệp; nếu được ủy quyền thì Công đoàn đại diện khởi kiện tại tòa án để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp cho cán bộ Công đoàn; đồng thời hỗ trợ tìm việc làm mới và trợ cấp trong thời gian gián đoạn việc làm theo quy định của Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam.         

            Đoàn Phú