Xuất khẩu trái cây vào Trung Quốc: Kỳ vọng khởi sắc trở lại

Thời gian qua, việc xuất khẩu nông sản, đặc biệt là trái cây tươi sang thị trường Trung Quốc gặp nhiều khó khăn. Thậm chí có giai đoạn mùa thu hoạch đúng vào thời điểm Trung Quốc đóng cửa không nhập hàng, nhiều loại nông sản ùn ứ phải đổ bỏ ở cửa biên giới hoặc để chín rụng.

Thời gian qua, việc xuất khẩu nông sản, đặc biệt là trái cây tươi sang thị trường Trung Quốc gặp nhiều khó khăn. Thậm chí có giai đoạn mùa thu hoạch đúng vào thời điểm Trung Quốc đóng cửa không nhập hàng, nhiều loại nông sản ùn ứ phải đổ bỏ ở cửa biên giới hoặc để chín rụng.

Một nông dân ở TP.Long Khánh phấn khởi vì sầu riêng đầu mùa đạt giá cao. Ảnh: B.Nguyên

Tuy nhiên gần đây, Trung Quốc đã mở cửa nhập khẩu nông sản trở lại. Dự báo, hoạt động xuất khẩu nông sản vào nước này sẽ phục hồi dần vào thời gian tới. Tuy nhiên, việc xuất khẩu nông sản, trái cây tươi vẫn nhiều rủi ro do dịch Covid-19 vẫn diễn biến phức tạp.

* Khó khăn trong 3 tháng đầu năm

Từ sau Tết Nguyên đán 2020 đến nay, nhiều loại trái cây xuất khẩu như: mít, xoài, thanh long… thường đứng ở mức giá thấp vì gặp khó khăn trong xuất khẩu. Trong đó, thiệt hại nặng nề nhất là nông dân trồng xoài vì nhiều vùng rộ vụ thu hoạch vào đúng thời điểm Trung Quốc đóng cửa khẩu không nhập hàng.

Ông Nguyễn Thế Bảo, Giám đốc HTX Xoài Suối Lớn (xã Xuân Hưng, H.Xuân Lộc) xót xa nói, xoài vùng này rộ vụ thu hoạch vào đúng thời điểm Trung Quốc tạm đóng cửa khẩu vì dịch Covid-19 bùng phát. Nhiều nhà vườn để xoài chín rụng đầy vườn vì không có thương lái thu mua do không xuất khẩu được, nhu cầu tiêu thụ tại thị trường trong nước cũng giảm mạnh. Ông Bảo cho biết: “Nhiều nông dân trắng tay trong vụ thu hoạch này. Hiện Trung Quốc mở cửa nhập hàng trở lại nhưng nguồn xoài các nơi vẫn dồi dào nên giá bán ra vẫn rất thấp”.

Theo nông dân trồng xoài, giá xoài hiện nay đang đứng ở mức thấp nhất trong vòng 10 năm trở lại đây. Cụ thể, giá xoài cát Hòa Lộc cùng thời điểm này năm ngoái bán tại vườn trên dưới 50 ngàn đồng/kg thì hiện chỉ còn khoảng 10 ngàn đồng/kg; xoài giống Thái, giống Đài Loan còn 4-5 ngàn đồng/kg, xoài ba mùa mưa còn 1,5-1,8 ngàn đồng/kg. 

Riêng mặt hàng chuối xuất khẩu thời gian qua vẫn có giá tốt do thị trường Trung Quốc ưu tiên nhập khẩu mặt hàng này. Tuy nhiên, nhiều HTX, doanh nghiệp xuất khẩu cũng mất trắng cả hàng lẫn tiền vì xuất vào giai đoạn dịch bệnh bùng phát.

Ông Phạm Thanh Đồng, Giám đốc HTX Thương mại, dịch vụ, nông nghiệp Quyết Tiến (xã Xuân Mỹ, H.Cẩm Mỹ) chia sẻ: “Vụ thu hoạch vừa qua, tôi mất mấy chục container chuối xuất khẩu, thiệt hại lên đến tiền tỷ vì mất cả hàng cùng nhiều chi phí khác. Xuất hàng vào thời điểm đó, tôi biết rất rủi ro nhưng vẫn “liều” vì chuối đến tuổi buộc phải thu hoạch, không thể để chín rục đầy đồng. Kết quả đối tác nhập hàng của tôi “xù” không thanh toán vì nhập hàng đúng thời điểm bên thị trường Trung Quốc đóng mọi giao dịch trên thị trường khi dịch bệnh Covid-19 bùng phát mạnh”.

* Vẫn còn cơ hội

Thời gian gần đây, hoạt động giao thương với Trung Quốc đã có dấu hiệu khởi sắc, thương lái bắt đầu mua lại nhiều mặt hàng trái cây như: chuối, xoài, thanh long... để xuất khẩu sang Trung Quốc. Mặc dù chưa được như mong đợi, song nhiều nông dân vẫn đang kỳ vọng thời gian tới, thị trường sẽ được khơi thông.

Bà Đặng Thị Thúy Nga, thương lái tại xã Xuân Định (H.Xuân Lộc) cho biết một số đối tác tại các tỉnh biên giới Trung Quốc đã bắt đầu đặt các đơn hàng trái cây, chanh dây. Theo đó, hoạt động mua bán trái cây xuất khẩu đã bắt đầu khởi động trở lại sau nhiều tuần đình đốn. Tuy nhiên, vì tình hình dịch bệnh Covid-19 vẫn diễn biến phức tạp nên nhiều thương lái cẩn trọng hơn trong nhận đơn hàng, họ thường nhận những đơn hàng có sản lượng nhỏ nhằm nhanh thu gom đủ nguồn hàng để xuất ngay, hạn chế rủi ro gom số lượng lớn rồi bị đình lại ở cửa khẩu như xảy ra trước đó.

Hiện hoạt động xuất khẩu cũng gặp nhiều rào cản hơn trước khi Trung Quốc đang thực hiện những giải pháp nhằm siết chặt quản lý hàng hóa xuất nhập khẩu qua các cửa khẩu biên giới nhằm kiểm soát dịch Covid-19 và ngăn chặn lây nhiễm từ nước ngoài vào nội địa. Do đó, hoạt động xuất khẩu tiểu ngạch rất khó khăn, rủi ro cũng lớn.

Ông Phạm Thanh Đồng nhận định, hoạt động xuất khẩu sang Trung Quốc hiện nay đang dần hồi phục, nhu cầu về mặt hàng thực phẩm, trong đó có trái cây tươi của thị trường này rất lớn. Tuy nhiên, xuất khẩu bằng đường tiểu ngạch vẫn đang bị siết chặt và dễ bị đóng cửa. Doanh nghiệp, thương lái nên đầu tư để chuyển sang xuất khẩu chính ngạch qua các cửa khẩu bằng đường biển sẽ ít rủi ro bị đóng cửa khẩu như các tuyến đường bộ.

Bình Nguyên