Lãi suất thấp chưa đến tay doanh nghiệp

Ở thời điểm này, nhiều ngân hàng (NH) lớn cho biết đã chủ động hạ lãi suất vay xuống dưới 15% cho tất cả các hợp đồng tín dụng. Song, bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp (DN) vẫn cho biết một số NH chưa có động thái gì.

Trong cuộc gặp mặt DN mới đây tại Hà Nội, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Nguyễn Văn Bình cam kết lãi suất (LS) 15% sẽ ổn định ít nhất trong một năm. Điều này làm nhiều DN mừng. Tuy nhiên, NHNN cũng không đưa ra hình thức kiểm soát nào đối với việc hạ LS của giới NH.

* Khó kiểm soát giảm lãi suất

Sau yêu cầu của Thống đốc NHNN, nhiều NH có động thái giảm LS các khoản vay cũ xuống 15%/năm và áp dụng LS cho các khoản vay mới ở mức ưu đãi từ 12-15%/năm, như: Vietcombank, BIDV, Eximbank… Tuy nhiên, cũng còn không ít NH tiếp tục “neo” LS ở mức cao, hoặc chấp hành một cách miễn cưỡng và có tính đối phó. Giám đốc chi nhánh một NH có trụ sở trên đường Phạm Văn Thuận (TP. Biên Hòa) cho biết, đến thời điểm này, hội sở chính vẫn chưa có động thái hay hướng dẫn nào cho việc hạ LS các khoản vay cũ. Hiện tại, LS vay trung - dài hạn vẫn nằm ở mức 17-19%/năm, LS vay tiêu dùng thậm chí còn cao hơn. Riêng các khoản vay ngắn hạn, cũng mới có rất ít khách hàng được áp mức 15%, đa số dao động từ 16-18%/năm.

Nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa đang mong mỏi ngân hàng hạ lãi suất xuống dưới 15% như khuyến nghị của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước. Ảnh: V. Lâm

Ngoài chủ trương hạ LS nợ cũ xuống dưới 15%/năm, việc áp dụng mức trần LS cho vay 13% hiện cũng được các NH thực hiện “được chăng hay chớ”. Nguyên nhân dẫn ra vẫn nằm ở chỗ, hầu như rất ít DN đáp ứng được các yêu cầu khắt khe mà phía NH đưa ra, ngoại trừ những DN lớn, sức khỏe tốt và có quan hệ tín dụng lành mạnh với các NH lớn. Đa phần các DN nhỏ vẫn vay với LS cao tại nhiều NH quy mô nhỏ và vừa.

Một điều đáng quan tâm là hiện nay vai trò kiểm soát LS của NHNN cũng chỉ mới dừng ở chỗ theo dõi, nhắc nhở là chính. Vì nhiều nguyên nhân, rất khó để đưa ra những chế tài có tính bắt buộc như thời điểm thực hiện trần LS huy động trước đây, một phần bởi chính các NH cũng có khó khăn riêng vì giảm LS đồng nghĩa với giảm lợi nhuận, trong khi vốn vẫn ế tại nhiều NH.

* Doanh nghiệp nhỏ - lãi suất cao

Tại hội nghị triển khai hoạt động 6 tháng cuối năm 2012 của NHNN Việt Nam chi nhánh Đồng Nai mới đây, một số NH khi được hỏi về chủ trương hạ LS các khoản vay cũ xuống dưới 15%/năm, đã thừa nhận vẫn chưa thể thực hiện được vì nhiều nguyên nhân: “sức khỏe” DN yếu, đồng vốn huy động với LS cao vẫn chưa sử dụng hết… Do đó, việc giảm LS nói trên chỉ ưu tiên DN có kết quả kinh doanh tốt hoặc có triển vọng sáng sủa, còn các DN yếu, thuộc diện thực sự cần hỗ trợ, NH vẫn chưa có động thái giảm LS nào đáng kể.

Giám đốc một DN nhỏ trong ngành san lấp mặt bằng tại TP. Biên Hòa cho biết, khoản nợ trung hạn khoảng 3 tỷ đồng khi vay mua xe của DN trước đây được một NH áp LS cao nhất lên đến 22%, đến nay sau nhiều lần giảm vẫn còn khoảng 19%/năm. Mới đây, khi đến hạn điều chỉnh LS, chị kiến nghị giảm LS xuống 15% thì NH trả lời chưa có hướng dẫn, mặt khác giảm LS nợ cũ còn phải căn cứ vào nhiều yếu tố khác, do đó DN này vẫn phải chịu LS cao như cũ.

Tương tự, giám đốc một DN trong ngành may mặc, trụ sở tại TP. Biên Hòa cũng cho biết, khoản vay 1,5 tỷ đồng ở một NH cổ phần để sửa chữa nhà xưởng từ giữa năm 2011 đến nay sau vài lần hạ LS vẫn còn 18,5%/năm và “NH chưa nói gì về việc giảm LS xuống dưới 15% cả” - giám đốc này nói.

Vi Lâm