Có nên khuyến khích vay tiêu dùng?

Nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, vẫn còn sớm để nghĩ đến một kịch bản giảm phát ở Việt Nam, dù sản xuất - kinh doanh đình đốn, hàng tồn kho tăng và sức mua giảm mạnh. Tuy nhiên hiện tại, mới chỉ có một vài ngân hàng (NH) đẩy mạnh cho vay tiêu dùng với lãi suất thấp. Còn lại, lãi suất ở nhiều NH khác khoản vay này hiện vẫn rất cao.

Nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, vẫn còn sớm để nghĩ đến một kịch bản giảm phát ở Việt Nam, dù sản xuất - kinh doanh đình đốn, hàng tồn kho tăng và sức mua giảm mạnh. Tuy nhiên hiện tại, mới chỉ có một vài ngân hàng (NH) đẩy mạnh cho vay tiêu dùng với lãi suất thấp. Còn lại, lãi suất ở nhiều NH khác khoản vay này hiện vẫn rất cao.

Điều dễ nhận thấy là tất cả các NH đều đẩy mạnh việc cấp vốn cho sản xuất - kinh doanh. Ở vài NH lớn, lãi cho vay sản xuất - xuất khẩu thậm chí chỉ xuống còn trên dưới 12%/năm, nhiều NH nhỏ cũng đang tích cực tìm cách giảm lãi để tăng khách hàng. Song trước mắt, mới chỉ vài NH chịu hạ lãi vay tiêu dùng.

* Lác đác cho vay tiêu dùng

Mới đây nhất, Vietcombank đã dành 2 ngàn tỷ đồng với lãi suất ưu đãi công nhân, viên chức, người lao động có mức thu nhập ổn định nhằm phục vụ nhu cầu kinh doanh, tiêu dùng, mua hoặc sửa chữa nhà ở hay cho thuê. Theo đó, lãi suất vay chỉ ở mức 13%/năm cho các khoản vay kinh doanh và từ 14%/năm cho các khoản vay mua nhà. Số tiền cho vay tối đa không quá 36 tháng lương. Riêng lĩnh vực bất động sản, người vay phải có tài sản thế chấp và được vay theo mức giá tối đa của tài sản thế chấp.

Chỉ có thể khuyến khích vay tiêu dùng bằng cách hạ lãi suất. Ảnh: K.NGÂN

Tại Đồng Nai, gói cho vay tiêu dùng trị giá khoảng 50 tỷ đồng, bắt đầu cho vay từ nay đến hết tháng 9-2012. Tuy chương trình này không dành nhiều vốn, song Vietcombank là một trong những NH lớn đầu tiên ở thời điểm này quan tâm tới vay tiêu dùng. Trước đó, NH nước ngoài tại Việt Nam HSBC cũng giảm lãi suất các khoản vay dành cho khách hàng cá nhân tại Việt Nam, bao gồm: vay mua nhà để ở, vay thế chấp, vay mua xe và vay tín dụng tiêu dùng. Theo công bố, lãi suất vay dài hạn tốt nhất có thể áp dụng cho các khách hàng HSBC vay thế chấp là 15,5%/năm, được chào cho cả khách hàng hiện tại và khách hàng mới. Ngoài ra, NH này còn có thêm các chính sách khuyến mãi khác để thu hút khách vay.

Riêng các NH khác, tuy tuyên bố vẫn cho vay tiêu dùng bình thường, song thực tế không khuyến khích. Ông Võ Đức Thiện, Phó giám đốc Vietinbank Đồng Nai, cho biết chi nhánh vẫn tập trung dành ưu tiên vốn cho sản xuất - xuất khẩu, còn vay tiêu dùng chưa đến 1%. Hiện tại, Vietinbank Đồng Nai chủ yếu khuyến khích tiêu dùng thông qua dịch vụ thẻ, tức liên kết với các chuỗi bán lẻ lớn, như: Nguyễn Kim, BigC, Metro… để khách hàng được ưu đãi giảm giá, siêu thị bán được hàng và NH phát hành được thẻ.

* Mặt bằng lãi suất còn cao

Từ trung tuần tháng 4-2012, Ngân hàng Nhà nước đã nới tín dụng tiêu dùng và bất động sản (BĐS). Theo đó, mở van tín dụng cho 2 lĩnh vực này sẽ giúp giải phóng hàng tồn kho, khơi thông dòng vốn cho nền kinh tế. Mặt khác, nếu lĩnh vực BĐS được tháo gỡ một phần thì nhiều lĩnh vực khác cũng sẽ được “ăn theo”, như: xi măng, sắt thép, gạch… và giúp giảm nợ xấu trong ngân hàng. Ở lần thay đổi này, có tới khoảng 50% nhóm đối tượng cho vay thuộc lĩnh vực BĐS được loại trừ. Tương tự, gần 100% nhóm đối tượng thuộc tín dụng tiêu dùng không còn hạn chế, trừ các loại nợ tiêu dùng ở nước ngoài.

Tuy nhiên, khảo sát cho thấy, rào cản lớn nhất khiến cho vay tiêu dùng không được mở rộng là do lãi suất còn quá cao, bên cạnh một số nguyên nhân khác, như: khó khăn kinh tế, cắt giảm chi tiêu… Mức lãi vay tiêu dùng ở đa số NH hiện vẫn từ 17-20%/năm, cá biệt, có nơi từ 21-22%/năm. Hiện tại, người dân vay tiêu dùng chủ yếu là để sửa nhà, mua đất, mua xe… Nhưng, theo giám đốc một DN đầu tư BĐS tại TP. Biên Hòa thì lãi vay mua nhà nếu từ 15%/năm trở lên là quá cao, bởi các khoản vay này phải trả trong dài hạn, ít nhất 2-3 năm trở lên, có khi phải trả trong 10-15 năm, do đó áp mức lãi vay quá cao, người mua nhà khó lòng đáp ứng.

Tương tự, dù thị trường xe hơi, xe máy ế ẩm, DN bán xe cũng chủ động liên kết với các NH để hỗ trợ khách hàng vay vốn mua xe, song lãi cũng được áp cao, khoảng từ 17%/năm trở lên, trong bối cảnh kinh tế khó, người mua “chùn tay”.

Vi Lâm