Giải pháp nào tốt nhất cho vận chuyển bauxite?

Trước những phản ứng của dư luận về kế hoạch vận chuyển bauxite từ Lâm Đồng qua Đồng Nai, ngày 27-7, cuộc họp giữa UBND tỉnh và Tập đoàn Công nghiệp than - khoáng sản Việt Nam (TKV) - (đơn vị chủ đầu tư dự án Tổ hợp bauxite nhôm Lâm Đồng) đã phân tích, mổ xẻ sâu sắc những vấn đề có thể làm ảnh hưởng đến môi sinh, môi trường trên địa bàn tỉnh Đồng Nai…

Trước những phản ứng của dư luận về kế hoạch vận chuyển bauxite từ Lâm Đồng qua Đồng Nai, ngày 27-7, cuộc họp giữa UBND tỉnh và Tập đoàn Công nghiệp than - khoáng sản Việt Nam (TKV) - (đơn vị chủ đầu tư dự án Tổ hợp bauxite nhôm Lâm Đồng) đã phân tích, mổ xẻ sâu sắc những vấn đề có thể làm ảnh hưởng đến môi sinh, môi trường trên địa bàn tỉnh Đồng Nai…

Nói về giải pháp vận chuyển bauxite từ Lâm Đồng qua Đồng Nai và về cảng Gò Dầu trong thời gian tới, ông Dương Văn Hòa, Phó tổng giám đốc TKV thừa nhận, kế hoạch này đang là vấn đề “nóng”, được dư luận đặc biệt quan tâm. Ông Hòa khẳng định, TKV không đặt lợi ích riêng trong việc khai thác, kinh doanh quặng mỏ bauxite, mà trân trọng tiếp thu những ý kiến của dư luận xung quanh vấn đề nhạy cảm này.

* Không thể ngừng dự án!

Theo ông Hòa, báo cáo của Bộ Tài nguyên và môi trường cho biết, thời gian qua, nước ta phải nhập khẩu 100% nhôm. Trong khi đó, sản lượng bauxite ở Việt Nam chỉ đứng thứ ba trên thế giới, sau Úc và Chi Lê. Điều này cho thấy, việc khai thác quặng mỏ bauxite (sản phẩm quặng làm ra nhôm và các sản phẩm khác) là cần thiết.

Quang cảnh buổi làm việc xung quanh vấn đề vận chuyển bauxite.

Thực tế, việc vận chuyển bauxite từ Lâm Đồng về nơi chế biến (Bình Thuận) được tính toán rất chi tiết. Theo đó, có 3 phương án thực hiện điều này. Đó là vận chuyển bằng đường bộ, theo lộ trình của cung đường vận chuyển dài 190 km, với điểm đầu tại nhà máy Tân Rai (Lâm Đồng) và điểm cuối là cảng Gò Dầu (Đồng Nai), chia thành bốn đoạn. Đoạn 1 thuộc địa phận Lâm Đồng (dài 17km), đoạn 2 từ thị xã Bảo Lộc về ngã tư Dầu Giây (120km), đoạn 3 từ ngã tư Dầu Giây ra QL51 (33,38km) và đoạn 4 từ QL51 xuống cảng Gò Dầu (20km). Như vậy, hành trình của xe chở bauxite đi ngang qua Đồng Nai chiếm gần 129km toàn tuyến. Phương án 2, vận chuyển bằng đường sắt, nhưng nguồn vốn đầu tư quá cao, khoảng 3 tỷ USD nên khó thực hiện. Còn phương án dẫn nguyên liệu bằng đường ống sau khi rửa, pha nước và dịch chuyển sản phẩm từ nơi khai thác đến các nhà máy ven biển, cách làm này tiết kiệm vốn đầu tư nhưng hạn chế ở chỗ, chỉ sử dụng cho việc vận chuyển bauxite, nên không khả thi đối với những hoạt động khác. Do đó, việc vận chuyển bauxite bằng đường bộ là giải pháp được Chính phủ và Bộ Giao thông - vận tải đồng ý.

Ông Hòa cho rằng, những cung đường vận chuyển bauxite từ Lâm Đồng qua Đồng Nai hiện đã xuống cấp nghiêm trọng, nhưng trong thời điểm hiện nay khi sản lượng bauxite Lâm Đồng đã khai thác và đang chế biến thử; đến cuối tháng 9 tới sẽ ra sản phẩm, thì không còn cách nào khác là phải thực hiện kế hoạch. Một điều đáng lưu ý là những thông số liên quan đến quy trình bảo dưỡng cầu đường trên QL20, QL51 và đường tỉnh 769 mà ông Hòa cho biết, được Công ty tư vấn của Bộ Giao thông - vận tải khảo sát từ năm… 2008, đến nay đã lạc hậu! 

* Hạ tầng không đảm bảo thì chưa vận chuyển bauxite

Đây là ý kiến của Phó chủ tịch UBND tỉnh Trần Văn Vĩnh nhấn mạnh tại cuộc họp.

Phó chủ tịch UBND tỉnh Trần Văn Vĩnh cho biết, quan điểm của lãnh đạo tỉnh là thống nhất chủ trương trong việc khai thác, vận chuyển bauxite. Đồng Nai rất quan tâm đến nhu cầu phát triển kinh tế vùng, khu vực và đất nước, song không thể không chú ý đến đời sống của dân cư trong tỉnh. Vấn đề ở chỗ, kế hoạch vận chuyển bauxite mà chủ đầu tư đưa ra không phù hợp với thực tế, trái với quy định của pháp luật. Chẳng hạn, xe chuyên chở bauxite theo thông báo là tải trọng 40 tấn, trong khi đó, lâu nay QL20 chỉ đáp ứng được 1/4 trọng tải thiết kế; tương tự QL 51 chỉ chịu lực 1/3. Như vậy, sức chịu đựng của các cung đường mà kế hoạch xe vận tải nặng chở bauxite đương nhiên không thể đảm bảo an toàn, kể cả về mặt giao thông lẫn an ninh trật tự. Ngoài đường sá xuống cấp, hàng chục chiếc cầu trên các tuyến mà xe bauxite đi qua, cũng không thể gánh vác nổi độ an toàn của nó. Cụ thể, các cầu trên QL20, QL51 và đường tỉnh 769, tải trọng cho phép thấp nhất 20 tấn, cao nhất 30 tấn. Vì vậy, nếu xe tải trọng 40 tấn vượt qua là vi phạm pháp luật. Phó chủ tịch UBND tỉnh nhấn mạnh, mọi công dân đều phải bình đẳng trước pháp luật. Do đó, sẽ không có trường hợp ngoại lệ khi xe quá tải qua cầu, dù đó là đối tượng nào.

Cầu Suối Bí trên đường tỉnh 769 không đảm bảo an toàn cho xe 40 tấn.

Phó chủ tịch UBND tỉnh Trần Văn Vĩnh còn băn khoăn khi hình dung, nếu như có một vụ tai nạn do xe chở bauxite gây ra, sẽ khó lường trước được hậu quả, nhất là về an ninh, trật tự xã hội. Đó là chưa kể, nếu như xảy ra sự cố xe bị hư hỏng, hóa chất độc hại rơi vãi trên đường gây ô nhiễm môi trường thì ngay việc khắc phục hậu quả cũng không đơn giản. Chính vì vậy, Phó chủ tịch UBND tỉnh đề nghị, trước mắt Bộ Giao thông - vận tải và TKV  phải có  kế  hoạch  nâng cấp ngay các cầu - nơi xe chở bauxite đi qua cho đủ tải trọng 40 tấn. Còn khi chưa đảm bảo các yêu cầu về an toàn giao thông, thì tạm thời chưa thể vận chuyển bauxite qua địa bàn Đồng Nai.

Cuối buổi làm việc, ông Dương Văn Hòa nhìn nhận, vấn đề vướng mắc mà lãnh đạo tỉnh và các ban, ngành chức năng nêu ra là có cơ sở. Qua đó ông Hòa cho biết, Tập đoàn sẽ cân nhắc, nghiên cứu kỹ hơn về kế hoạch vận chuyển bauxite từ Lâm Đồng về cảng Gò Dầu sao cho phù hợp nhất. 

Tạ Nguyên