Bài 1: Dấu ấn Quốc Cơ - Quốc Nghiệp

Từ sự kiện anh em nghệ sĩ xiếc Quốc Cơ - Quốc Nghiệp vừa xác lập kỷ lục thế giới tại Milan hồi tháng 3, nhiều người yêu xiếc tự hỏi để tạo dấu ấn cho xiếc Việt trên trường quốc tế, cách nào là hữu hiệu?

Từ sự kiện anh em nghệ sĩ xiếc Quốc Cơ - Quốc Nghiệp vừa xác lập kỷ lục thế giới tại Milan hồi tháng 3, nhiều người yêu xiếc tự hỏi để tạo dấu ấn cho xiếc Việt trên trường quốc tế, cách nào là hữu hiệu?

Quốc Cơ - Quốc Nghiệp chia sẻ về hành trình đưa xiếc Việt ra thế giới

* Đường đi của anh em Cơ - Nghiệp

Xuất thân là vân động viên nhào lộn, sau đó Quốc Cơ - Quốc Nghiệp theo chân người chị ruột Giang Mỹ Phụng vào đoàn xiếc TP.HCM ở tuổi thiếu niên. Tập luyện một tiết mục xiếc vất vả cả mấy năm trời nhưng ra diễn cát sê bọt bèo, chỉ 200-400 ngàn đồng, khiến hai chàng trai trẻ chạnh lòng. Và họ quyết tâm: “Mình phải cố gắng làm sao để xiếc của mình cũng được tôn trọng như các bộ môn khác!”. Điều đầu tiên là họ biết tự nhìn lại mình. “Tự xét lại thì thấy mình cũng dở thiệt. Nhớ lần đầu tiên diễn tiết mục Sức mạnh đôi tay tôi hồi hộp quá nên run, diễn thì cứ rớt lên rớt xuống, người ta chê là đúng rồi. Nhìn ra nước ngoài thấy sao diễn viên xiếc của người ta được trân trọng, được ngưỡng mộ. So lại kỹ thuật rõ ràng mình quá cách biệt. Muốn người ta tôn trọng thì mình phải luyện sao cho thật giỏi để người ta công nhận” - Quốc Cơ tâm sự.

Biết tự nhìn lại mình là bước đầu để Quốc Cơ - Quốc Nghiệp có sự khai mở tư duy cho những bước tiến mới. Hai anh em Cơ - Nghiệp không ngần ngại bày tỏ mục đích ban đầu của họ khi tìm đến những chuyến lưu diễn nước ngoài là để kiếm tiền. Bởi cát sê ngành xiếc thời đó còn quá thấp họ không đủ trang trải cuộc sống. Mà chuyện bước ra nước ngoài không hề dễ. Họ có thể trả bạn cát sê rất cao, thậm chí cao hơn cả diễn viên của họ nhưng điều kiện cũng cực kỳ khắc nghiệt.

Một tiết mục xiếc của Quốc Cơ - Quốc Nghiệp

Từ khoảng năm 2009-2013, được Đoàn Xiếc TP.HCM (nay là Nhà hát Nghệ thuật Phương Nam) tạo điều kiện, anh em Quốc Cơ - Quốc Nghiệp liên tục tham gia các cuộc thi xiếc quốc tế tại Trung Quốc, Ý, Cuba… Cuộc thi nào họ cũng giành được giải thưởng chính và các giải phụ (như giải ấn tượng, phong cách…). Dù đoạt giải cao nhưng Cơ - Nghiệp tiết lộ giải thưởng không kèm theo tiền thưởng. Tuy nhiên, vượt ra ngoài giá trị vật chất thì những lợi ích phía sau các cuộc thi là cực kỳ lớn. Mỗi lần tham gia cuộc thi quốc tế là một “khóa học” vô giá để hai anh em cọ xát với thế giới, được học hỏi để nâng cao nghề nghiệp. Cũng là Sức mạnh đôi tay tại sao tiết mục này “ăn”, tiết mục kia bị chê. Ngoài kỹ thuật cao, còn là phong cách biểu diễn, sự giao lưu với khán giả để tiết mục kịch tính, thu hút sự chú ý của người xem. Trong các cuộc thi quốc tế, rất nhiều đại diện các đoàn xiếc lớn trên thế giới đến xem và lựa chọn tiết mục về biểu diễn cho đoàn mình. Quốc Cơ - Quốc Nghiệp đã biết tận dụng những cơ hội này để tỏa sáng và liên tiếp ký được những hợp đồng lưu diễn đến nhiều quốc gia lớn trên thế giới như Mỹ, Tây Ban Nha, Đức… Một chuyến kéo dài từ 6 tháng đến gần cả năm trời. Khoảng thời gian lao động miệt mài đó đã đem lại cho họ nguồn kinh tế rất ổn định.

* Không quá giỏi, nhưng biết nắm bắt cơ hội

Quốc Cơ chia sẻ năm 2016 anh kết hôn với MC Hồng Phượng, từ đó anh cảm thấy cuộc đời mình cũng có những thay đổi. “Phượng là người làm bên truyền thông nên đã có những gợi mở để tôi suy ngẫm và có những thay đổi thật sự tích cực về nghề nghiệp và quảng bá hình ảnh” - Quốc Cơ nói.

Quốc Cơ - Quốc Nghiệp trong sự kiện xác lập kỷ lục thế giới tại Milan tháng 3-2023. Ảnh: HẢI AN

Anh cũng cho biết thêm từ năm 2009-2013, Cơ - Nghiệp tham gia rất nhiều cuộc thi và đạt thành tích tốt nhưng không hiểu sao không ai biết đến họ. Bởi nghệ sĩ xiếc thường lầm lũi làm nghề và ít chú ý đến việc xây dựng chiến lược phát triển nghề nghiệp, hình ảnh. Quốc Cơ cho rằng: “Có những nghệ sĩ xiếc rất có khả năng, triển vọng để bước ra thế giới. Nhưng quan trọng là bạn muốn làm gì và cách làm như thế nào?”.

Hai anh em tự nhận mình không quá giỏi nhưng họ may mắn biết nắm bắt cơ hội và biết tận dụng cơ hội để tỏa sáng. Năm 2016, hai anh em tổ chức liveshow kịch xiếc Anh em, đây có thể xem là liveshow kịch xiếc cá nhân đầu tiên trong lịch sử nghệ thuật xiếc Việt Nam. Những năm gần đây, nếu chú ý khán giả sẽ nhận ra ý thức quảng bá cho đất nước, con người, nghệ thuật xiếc Việt Nam của Cơ - Nghiệp rất cao khi trước bất kỳ sự kiện nào họ đều mặc áo dài dân tộc. Hình ảnh đó quen thuộc tới mức cứ thấy Cơ - Nghiệp mặc áo dài là khán giả quốc tế nhận ra hai chàng trai xiếc Việt Nam. Khác biệt đó rõ ràng là phát huy từ văn hóa dân tộc. Và một “khác biệt” quan trọng là họ phải làm gì đó không “đụng hàng” từ bộ môn xiếc sở trường của mình.

Từ năm 2016 đến nay, Quốc Cơ - Quốc Nghiệp đã sở hữu đến bốn kỷ lục thế giới là một thành tích đáng nể. Cũng có ý kiến cho rằng những kỷ lục chỉ là bề nổi, không thực sự được đánh giá cao về chuyên môn. Hai chàng trai chấp nhận những ý kiến trái chiều bởi họ đã chinh chiến khá nhiều giải thưởng về nghề nghiệp. Từ những cuộc thi quốc tế đó mà họ được tổ chức kỷ lục thế giới chú ý nên mới có cơ hội được mời xác lập kỷ lục. “Nghệ sĩ xiếc không chỉ giỏi chuyên môn mà cũng nên biết cách quảng bá bộ môn đến bạn bè thế giới. Riêng chúng tôi luôn khát khao xiếc Việt Nam được thế giới công nhận và chúng tôi không ngừng tìm kiếm cơ hội để thực hiện điều đó” - Quốc Cơ nói và anh nhấn mạnh để thực hiện các kỷ lục cũng đòi hỏi thực lực và kỹ thuật xiếc rất cao.

Đã có kỷ lục này thì kỷ lục sau phải cao hơn. Hai anh em kể ở cuộc thi Britain’s Got Talent năm 2018 nếu họ chỉ chồng đầu, đi qua đi lại giỏi lắm chỉ dừng ở bán kết. Nhưng họ đã có quyết định táo bạo khi chồng đầu bước trên 6 cột mai hoa thung chông chênh và thực hiện cú nhảy thót tim từ cột cuối sang bệ đỡ cách 1m. Cú nhảy khiến nhiều khán giả nín thở và vỡ òa khi họ thực hiện thành công, và hai anh em đã thật sự tỏa sáng, được bạn bè thế giới gọi tên với sự ngưỡng mộ.

Trí Trọng

Bài 2: Xiếc Việt: Tiềm năng và khó khăn