Đầu ra nông sản gặp khó trong mùa dịch

Hiện nay, nhiều vùng nông sản của Đồng Nai, nhất là các loại trái cây đang vào vụ thu hoạch với sản lượng lớn và các sản phẩm chăn nuôi chủ lực như heo, gà… gặp rất nhiều khó khăn về thị trường tiêu thụ do ảnh hưởng của dịch Covid-19.

Hiện nay, nhiều vùng nông sản của Đồng Nai, nhất là các loại trái cây đang vào vụ thu hoạch với sản lượng lớn và các sản phẩm chăn nuôi chủ lực như heo, gà… gặp rất nhiều khó khăn về thị trường tiêu thụ do ảnh hưởng của dịch Covid-19.

Đồng Nai có sản lượng bưởi lớn cần tiêu thụ. Trong ảnh: Vườn bưởi tại xã Tân Bình, H.Vĩnh Cửu. Ảnh: B.Nguyên

Thực trạng hiện nay, giá heo, gà, trái cây bán tại nơi sản xuất với giá rẻ, nhưng người tiêu dùng lại phải mua với giá cao do khâu phân phối bị đứt gãy. Nguyên nhân chủ yếu vì hàng loạt chợ đầu mối, chợ truyền thống tạm ngưng hoạt động để đảm bảo mục tiêu phòng, chống dịch Covid-19.

Khủng hoảng thừa thịt gà

Dịch Covid-19 khiến việc lưu thông, tiêu thụ nông sản gặp khó khăn. Một số nơi trên địa bàn tỉnh đã xảy ra tình trạng sản phẩm trồng trọt và chăn nuôi giảm giá, ứ hàng cục bộ. Tổng đàn gia cầm của tỉnh đạt trên 25,6 triệu con, chủ yếu là gà công nghiệp. Tổng đàn gà tăng trưởng tốt so với cùng kỳ năm ngoái nên nguồn cung rất dồi dào, trong khi đó đầu ra lại gặp khó khăn nên đây là một trong những mặt hàng có giá giảm sâu nhất hiện nay. Hiện giá gà công nghiệp bán tại trại dưới 10 ngàn đồng/kg, chỉ bằng khoảng 1/3 giá thành sản xuất khiến người chăn nuôi thua lỗ nặng.

Ông Lê Phương Hải, chủ một trại chăn nuôi gia cầm lớn tại H.Long Thành cho biết, dù chấp nhận bán gà với giá thấp nhưng ông vẫn không tìm được thương lái thu mua hoặc chỉ mua nhỏ giọt nên gà quá lứa bị tồn tại trại nuôi khá nhiều. Do chậm xuất bán, các trại nuôi xảy ra tình trạng đàn gà chen chúc vì quá tải, thời tiết nắng nóng như hiện nay khiến gà chết với số lượng hàng trăm con/ngày. Tình trạng gà không xuất bán được bắt đầu từ khi TP.HCM áp dụng lệnh giãn cách rồi đến hàng loạt các tỉnh, thành khác như Đồng Nai, Bình Dương và các tỉnh, thành khu vực phía Nam.

Ông Hải so sánh: “Giá thành chăn nuôi gà trắng hiện nay lên đến 28-29 ngàn đồng/kg nhưng giá gà bán tại trại có thời điểm chỉ còn 6-7 ngàn đồng/kg mà vẫn khó tìm thương lái mua. Những trại gà công nghiệp chăn nuôi với quy mô lớn đang thua lỗ hàng tỷ đồng/lứa gà”.

Chỉ ra nguyên nhân mặt hàng gà công nghiệp rớt giá không phanh, ông Lê Văn Quyết, Phó chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi gia cầm Đông Nam bộ cho rằng, đầu ra cho mặt hàng gà trắng hiện nay rất khó khăn do nhu cầu tiêu thụ của các bếp ăn công nghiệp, bếp ăn tập thể giảm mạnh khi nhiều doanh nghiệp tạm dừng hoạt động hoặc giảm lượng công nhân; các chuỗi nhà hàng thức ăn nhanh đóng cửa nhiều tháng nay, hoạt động xuất khẩu cũng đình đốn đều do ảnh hưởng của dịch Covid-19.

“Một khó khăn không nhỏ khác khiến gà đến lứa vẫn không xuất bán được vì việc vận chuyển hàng qua các chốt kiểm soát dịch tại nhiều địa phương hiện nay không dễ, chi phí tăng; khâu giết mổ, sơ chế gia cầm cũng bị đứt gãy khi hàng loạt các lò giết mổ, chủ yếu là ở TP.HCM ngừng hoạt động hoặc giảm công suất” - ông Lê Văn Quyết nói.

Cùng quan điểm, ông Nguyễn Thanh Phi Long, chủ hệ thống trại chăn nuôi gà đạt chuẩn VietGAP tại H.Trảng Bom theo chuỗi khép kín từ chăn nuôi, giết mổ đến phân phối cho biết, khó khăn lớn nhất hiện nay là do thị trường tiêu thụ giảm mạnh. Trong đó, thị trường tiêu thụ lớn nhất của mặt hàng gà công nghiệp là TP.HCM đã giảm rất mạnh do hàng loạt các chợ đầu mối, chợ truyền thống đều ngưng hoạt động trong khi đây là kênh tiêu thụ đến 60-70% tổng sản lượng mặt hàng này. Ngay cả kênh tiêu thụ lớn và ổn định từ trước đến nay là các nhà máy chế biến cũng có nhiều doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động hoặc hoạt động cầm chừng vì ảnh hưởng dịch Covid-19. Điều bất cập là gà trong nước bị ùn ứ do khâu phân phối bị đứt gãy trong khi thịt ngoại vẫn được nhập khẩu rất nhiều, có lợi thế cạnh tranh hơn trong khâu phân phối.

Ông Long chia sẻ thêm: “Cơ sở giết mổ của chúng tôi chỉ duy trì đạt mức 60-70% công suất giết mổ so với trước. Lý do một phần vì sức tiêu thụ trên thị trường giảm sút, một phần doanh nghiệp thiếu đội ngũ lao động vì thực hiện giãn cách và tuân thủ các quy định trong phòng, chống dịch. Dù rất nhiều đơn vị đặt hàng giết mổ gia công sau khi các điểm giết mổ ở TP.HCM tạm đóng cửa nhưng chúng tôi không nhận làm vì phải ưu tiên công tác đảm bảo phòng, chống dịch trong sản xuất”.

Nhiều mặt hàng gặp khó đầu ra

Đồng Nai có tổng đàn chăn nuôi thuộc tốp đầu cả nước với tổng đàn heo hiện đạt gần 2,5 triệu con, tăng 11,6% so với cùng kỳ năm 2020.

Theo số liệu từ Chi cục Chăn nuôi - thú y tỉnh, ngay cả trong những thời điểm nhiều tỉnh, thành thực hiện các biện pháp giãn cách, phong tỏa để phòng, chống dịch Covid-19, trung bình Đồng Nai vẫn tiêu thụ được gần 9 ngàn con heo/ngày, tăng khoảng 7% so với tháng trước đó. Dự kiến, sản lượng heo thịt cung cấp ra thị trường trong tháng 7 đạt khoảng 270 ngàn con, tương đương trên 20 ngàn tấn/tháng.

Tuy sản lượng heo tiêu thụ trên thị trường hiện nay vẫn bằng hoặc tăng so với những tháng trước khi TP.HCM và nhiều tỉnh, thành thực hiện cách ly xã hội do dịch Covid-19 nhưng giá heo hơi bán tại trại vẫn giảm mạnh. Cụ thể, giá heo hơi bán ra hiện có mức dao động từ 53-58 ngàn đồng/kg tùy địa phương, giảm hơn khoảng 10 ngàn đồng/kg so với khoảng 2 tháng trước đó.

Ông Nguyễn Trường Giang, Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi - thú y tỉnh cho biết, việc tiêu thụ heo trên địa bàn tỉnh có xu hướng tăng ngay cả trong thời điểm áp dụng các biện pháp cách ly xã hội nhưng người chăn nuôi vẫn phải bán heo với giá bằng hoặc dưới giá thành sản xuất. Giá heo hơi gần đây giảm khoảng 30% so với trước đó do đàn heo trong nước phục hồi tốt, nhập khẩu thịt đông lạnh lại tăng hơn nhiều so với những năm trước đây khiến nguồn cung lớn hơn cầu.

Hàng loạt chợ đầu mối, chợ truyền thống tạm ngưng hoạt động để phòng, chống dịch Covid-19 cũng góp phần khiến việc phân phối mặt hàng thịt heo gặp rất nhiều khó khăn. Trong đó, đối tượng bị ảnh hưởng nặng nề nhất là các trang trại, hộ chăn nuôi tư nhân nhỏ lẻ vì sản phẩm của họ chủ yếu bán cho thương lái cung cấp cho các chợ đầu mối lớn trên địa bàn Đồng Nai và nhất là TP.HCM.

Trong khi đó, đội ngũ này hầu như đang tạm ngưng hoạt động. Bà Bùi Thị Thủy, thương lái ở H.Thống Nhất chuyên cung cấp heo vào chợ đầu mối Tân Xuân (H.Hóc Môn, TP.HCM) cho biết, trước khi có dịch, trung bình sạp thịt của bà ở đầu mối chợ Tân Xuân tiêu thụ từ 170-180 con/đêm. Khi chợ Tân Xuân tạm đóng cửa vì dịch Covid-19, bản thân bà Thủy và nhiều thương lái tại Đồng Nai kinh doanh ở chợ này đều thuộc diện phải cách ly phòng dịch nên hầu như tạm dừng mọi hoạt động mua bán, kinh doanh mặt hàng thịt heo.

Chỉ ra khó khăn của người chăn nuôi, ông Nguyễn Kim Đoán, Phó chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi Đồng Nai chia sẻ, hoạt động thu mua heo tại một số địa phương hầu như đình trệ do đội ngũ thương lái bị cách ly vì đi về từ vùng dịch rất nhiều. Các trang trại, hộ chăn nuôi nhỏ lẻ của tư nhân bị thiệt hại nặng nề nhất vì đầu ra hoàn toàn phụ thuộc vào thương lái. Trong khi đó, các trại chăn nuôi gia công tham gia chuỗi liên kết thì có các tập đoàn, doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm. Và hiện họ vẫn hoạt động tốt vì tổ chức phân phối, tiêu thụ vào các kênh siêu thị, hệ thống cửa hàng bán lẻ…

“Các trang trại, hộ chăn nuôi nhỏ lẻ khó tồn tại trong hoàn cảnh hiện nay vì sau dịch tả heo châu Phi, các hộ chăn nuôi gặp rất nhiều khó khăn trong việc đầu tư tái đàn vì chi phí đầu vào đội lên rất cao từ giá con giống, giá thức ăn chăn nuôi đến các chi phí đầu vào khác. Nay họ lại gặp cơn khủng hoảng về đầu ra nên càng khó duy trì hoạt động sản xuất” - ông Nguyễn Kim Đoán nói.

Ngoài ra, nhiều mặt hàng nông sản khác cũng đang gặp khó khăn về thị trường tiêu thụ. Theo tính toán của Sở NN-PTNT, sản lượng nông sản toàn tỉnh thu hoạch trong 2 tháng 7 và 8-2021 là 504 ngàn tấn. Trong đó, sản phẩm trồng trọt ước khoảng 367 ngàn tấn, chủ yếu tập trung vào mặt hàng trái cây đang hoặc sắp rộ vụ thu hoạch như: chôm chôm, chuối, thanh long, bưởi.

Theo ông Trịnh Cao Khải, Giám đốc HTX Nông nghiêp - thương mại - dịch vụ Xuân Lập (P.Xuân Lập, TP.Long Khánh), hiện HTX rất cần hỗ trợ tiêu thụ chôm chôm thái, nhãn và chôm chôm tróc với sản lượng lớn vì đang gặp khó khăn trong việc tìm thương lái thu mua. Nhiều nhà vườn hiện nay không bán được trái cây dù sẵn sàng bán với giá rẻ hơn nhiều so với vụ thu hoạch năm ngoái do kênh tiêu thụ chính là các chợ đầu mối, chợ truyền thống hiện nay đều tạm ngưng hoạt động. Trong khi đó, nhiều vùng trồng đồng loạt vào vụ thu hoạch, nguồn cung dồi dào khiến giá các loại trái cây giảm sâu.

Bình Nguyên