Sau bảo hộ, là gì?

Cùng với chương trình phát triển các loại cây trồng, vật nuôi chủ lực và xây dựng thương hiệu sản phẩm nông nghiệp, trong 3 năm (2011-2014), Đồng Nai đã có 9 mặt hàng nông sản tiêu biểu được cấp chứng nhận bảo hộ tài sản trí tuệ, bao gồm:

Cùng với chương trình phát triển các loại cây trồng, vật nuôi chủ lực và xây dựng thương hiệu sản phẩm nông nghiệp, trong 3 năm (2011-2014), Đồng Nai đã có 9 mặt hàng nông sản tiêu biểu được cấp chứng nhận bảo hộ tài sản trí tuệ, bao gồm: bưởi Tân Triều (huyện Vĩnh Cửu); rau Trảng Dài (TP.Biên Hòa); rau Trường An, tiêu Xuân Thọ (huyện Xuân Lộc); sầu riêng (TX.Long Khánh); chuối Thanh Bình, tiêu Thanh Bình, heo Phú Sơn (huyện Trảng Bom) và xoài La Ngà (huyện Định Quán).

Mỗi loại nông sản được bảo hộ đều gắn với một vùng đặc sản, hoặc với một đơn vị đã phát triển và khai thác hiệu quả những mặt mạnh của mặt hàng đó ít nhất trong một giai đoạn nhất định. Tuy vẫn theo quy luật thị trường, được mùa mất giá và ngược lại, nhưng không thể phủ nhận phần lớn những mặt hàng trên luôn có giá cao hơn so với hàng hóa cùng loại bởi khi được lựa chọn bảo hộ, ít nhiều đó cũng là những loại nông sản uy tín và có tiếng tăm, một số loại còn được biết đến như đặc sản nổi tiếng lâu đời, như bưởi Tân Triều chẳng hạn.

Song, cũng phải thừa nhận những lợi thế về chất lượng và tiếng tăm của các mặt hàng nông sản đã được bảo hộ vẫn chưa được khai thác tốt. Hiện tại, dù được chứng nhận hay không, nông sản nói chung vẫn được mua bán đại trà, lẫn lộn và hầu như chưa có đơn vị/hợp tác xã/địa phương nào khai thác tốt và bài bản những thế mạnh của chúng. Các sản phẩm chỉ được trả giá cao hơn một chút trong điều kiện cung - cầu bình thường, còn nếu nguồn cung tăng mạnh, thì ngay cả bưởi Tân Triều hay heo Phú Sơn cũng lao đao. Hầu hết các mặt hàng đã được bảo hộ đều chưa tìm được thị trường bền vững, cả trong nước lẫn ngoài nước. Nơi thì vướng phải vấn đề tổ chức sản xuất chưa đạt, nơi thì thiếu đầu ra, nơi thì chất lượng thiếu ổn định nên chưa thể ký được hợp đồng... Tất cả những khó khăn này đã làm cho những mặt hàng nông sản đặc sắc, dù đã được bảo hộ nhãn hiệu vẫn chưa thu được nhiều lợi ích thực tế.     

Bảo hộ tài sản sở hữu trí tuệ cho những mặt hàng nông sản đặc sắc thực chất chỉ là bước đầu, có giải pháp xây dựng và khai thác bền vững chúng mới là điều cần phải quan tâm. Vì ngoài việc giúp nông dân thu nhập ổn định lâu dài hơn, nó sẽ giúp chúng bảo vệ được uy tín và tên tuổi lâu bền hơn. Nếu vẫn được khai thác theo kiểu trôi nổi hay manh mún, chỉ cần vài cá nhân làm sai, tiếng tăm của cả một vùng đặc sản sẽ bị ảnh hưởng nặng nề, thậm chí mất hẳn. Sắp tới, Đồng Nai có thể sẽ có thêm rau Gia Tân (huyện Thống Nhất); rau Tân Tiến (TP. Biên Hòa); mãng cầu xiêm (huyện Cẩm Mỹ) gia nhập những mặt hàng được bảo hộ sở hữu trí tuệ. Do đó, càng cần những giải pháp bền vững hơn để khai thác và sử dụng.

Vi Lâm