Đừng tự giết mình vì thuốc lá

Có nhiều lý do để người ta tìm đến thuốc lá, trong đó chủ yếu nhằm giải tỏa tâm lý bớt căng thẳng từ trong cuộc sống. Nhiều người hút thành nghiện, đến khi biết mình mang các loại bệnh nguy hiểm, như: ung thư, nhồi máu cơ tim, đột quỵ… và tìm cách cai thuốc thì đã quá muộn.

Có nhiều lý do để người ta tìm đến thuốc lá, trong đó chủ yếu nhằm giải tỏa tâm lý bớt căng thẳng từ trong cuộc sống. Nhiều người hút thành nghiện, đến khi biết mình mang các loại bệnh nguy hiểm, như: ung thư, nhồi máu cơ tim, đột quỵ… và tìm cách cai thuốc thì đã quá muộn.

Các bệnh liên quan đến thuốc lá rất nhiều, tùy mức độ mà gây ra nhiều loại bệnh, như: đột quỵ, bệnh mạch vành, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính hay ung thư phổi…

* Coi thường luật cấm

Sau 1 tháng Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá (PCTHTL) có hiệu lực thi hành, tình trạng hút thuốc ở các địa điểm công cộng vẫn diễn ra tràn lan. Tại các điểm cấm, như: bệnh viện, nhà xe, trường học…, không khó để tìm những mẩu đầu thuốc lá được vứt ngay dưới nền trong khuôn viên, khu nhà chờ và quán nước.

Bệnh nhân mắc bệnh liên quan đến thuốc lá đang điều trị tại Bệnh viện phổi Đồng Nai.

Tại Trường cao đẳng nghề số 8 (phường Long Bình Tân, TP.Biên Hòa), hầu như sau mỗi tiết học, nhiều sinh viên nam lại tụ tập ở một góc hành lang, hoặc xuống các quán nước trong khuôn viên nhà trường hút thuốc. Thậm chí, tình trạng hút thuốc còn diễn ra ngay trong lớp học, sau mỗi lần hết tiết. “Tác hại của thuốc lá thì mình đã biết. Để không ảnh hưởng đến người khác, nên giờ nghỉ mình cùng nhóm bạn ra ngoài hành lang... châm vài điếu cho đỡ buồn” - học viên Nguyễn Ngọc Hùng (20 tuổi) hồn nhiên cho biết.

Hiện thuốc lá là mặt hàng kinh doanh có điều kiện và giấy chứng nhận kinh doanh chỉ được cấp lại sau 5 năm. Luật PCTHTL cũng cấm người chưa đủ 18 tuổi mua thuốc lá; cấm người kinh doanh bán cho người chưa đủ 18 tuổi. Tuy vậy, thuốc lá hiện vẫn bán tràn lan như một món hàng tạp hóa mà ngành chức năng vẫn chưa thể xử phạt triệt để.

Khi nghe chúng tôi đề cập đến quy định phải treo biển không bán thuốc lá cho người dưới 18 tuổi, chị Lê Mỹ Vân, chủ cửa tiệm tạp hóa trước cổng chợ K8 (phường Long Bình, TP.Biên Hòa), nói: “Tôi biết là cấm, nhưng mấy đứa nhỏ không mua ở đây thì sang chỗ khác người ta cũng bán thôi mà. Có trường hợp chúng mua để hút, nhưng phần đông là mua cho người lớn, chẳng lẽ lại yêu cầu xuất trình giấy tờ cá nhân mới chấp nhận bán. Đây là tiệm nhỏ, bán hàng kiểu đó thì có mà mất hết khách. Với lại, có thấy cơ quan chức năng nào đến kiểm tra, nhắc nhở đâu mà treo biển cơ chứ”.

Mặc dù quy định xử phạt về các hành vi vi phạm liên quan đến việc hút thuốc lá đã có từ lâu, nhưng đến nay vi phạm vẫn nhan nhản mà chưa thấy người vi phạm hút thuốc lá bị xử phạt. Trong khi, việc xử phạt là cần thiết để thực thi pháp luật và hơn hết là để giúp người dân có ý thức tự bảo vệ sức khỏe cho bản thân mình.

Một cán bộ phường Tân Hiệp (TP.Biên Hòa) lý giải: “Luật chưa quy định rõ trách nhiệm cụ thể cho từng đơn vị, từng cơ quan trong việc xử phạt, nên chúng tôi vẫn đang chờ hướng dẫn từ cấp trên…”.

* Cai thuốc khó như ma túy

Tác hại của thuốc lá có tác động tiêu cực tới người hút cũng như những người xung quanh, điều này nhiều người đã nhận thức rất rõ. Có nhiều lý do để người ta tìm đến thuốc lá, trong đó chủ yếu nhằm giải tỏa tâm lý bớt căng thẳng từ trong cuộc sống. Nhiều người hút thành nghiện, nhưng đến khi biết mình mang các loại bệnh nguy hiểm, như: ung thư, nhồi máu cơ tim, đột quỵ… và tìm cách cai thuốc thì đã quá muộn.

Nhớ lại ngày đầu bắt đầu bước vào thời kỳ cai thuốc lá, ông Đỗ Văn Hiển (59 tuổi, ngụ xã Tam Phước, TP.Biên Hòa) nói vui: “Cai thuốc lá khó cai như ma túy. Bình thường, 2 ngày đốt hơn 1 gói, bây giờ không có điếu nào tôi như kẻ mất hồn, ăn cái gì cũng nhạt miệng; chân tay, xương thịt bủn rủn chẳng làm gì được; chỉ cần ngửi hơi khói thôi là cồn cào, thèm không chịu được…”.

Đến nay, dù đã “đoạn tuyệt” với thuốc lá, nhưng ông Hiển không dám tụ tập nơi đông người, vì sợ thèm hút thuốc. “Tôi từng bỏ 4-5 lần rồi. Lần lâu nhất cũng được vài tháng, nhưng khi nghiện lại thì hút còn nhiều hơn lúc trước. Từ ngày điều trị tại khoa phổi tổng hợp của Bệnh viện phổi Đồng Nai, được bác sĩ khuyên bảo, tôi không dám đụng đến thuốc lá nữa…” - ông Hiển tâm sự.

Hút thuốc từ năm 15 tuổi, đến nay đã bước sang tuổi 68, nhưng ông Bồ Văn Sông (ngụ xã Phước Tân, TP.Biên Hòa) phải “đấu tranh” rất nhiều để có thể từ bỏ nó. Mắc căn bệnh tắc nghẽn phổi mãn tính, điều trị tại Bệnh viện phổi Đồng Nai gần 15 năm nay, cơ thể ông Sông ngày càng trở nên tiều tụy, ốm yếu. Ngày đầu phát hiện bệnh nguy hiểm, những tưởng ông Sông sẽ từ bỏ thuốc lá, nhưng để ngoài tai lời khuyên của bác sĩ và vợ con, ông vẫn quen nếp cũ, mỗi ngày hút hơn gói thuốc. Đến khi không ăn uống, hít thở như bình thường được nữa, ông quay lại bệnh viện thì các bác sĩ đành “lắc đầu”.

“Mang bệnh này suốt đời phải sống chung với thuốc, máy lọc khí, bình oxy. Hôm trước, bác sĩ bảo 2 lá phổi của tôi giờ đen sì rồi. Thật may, tôi đã bỏ thuốc lá vĩnh viễn từ năm 2009, giờ không còn cảm giác thèm nữa. Vì tôi biết, càng hút thuốc lá càng chết sớm. Bây giờ, con cháu đã đầy đủ, nhưng không biết được sống đến bao lâu để vui vầy với chúng” - ông Sông lo lắng nói.

Theo các chuyên gia y tế, nhiều người hút thuốc lá không biết bản thân họ đang tự đưa mình vào chỗ chết. Hút thuốc làm tăng tỷ lệ tử vong 30-80%. Hút một điếu thuốc, cuộc sống mỗi người mất đi 5,5 phút. Tuổi thọ trung bình của người hút thuốc lá ngắn hơn người không hút 5-8 năm. Theo báo cáo của WHO (Tổ chức Y tế thế giới), ở Việt Nam mỗi năm có tới 40 ngàn người chết vì các bệnh liên quan đến thuốc lá. Nếu không có biện pháp phòng chống, đến năm 2030, số người tử vong liên quan đến thuốc lá sẽ tăng lên 70 ngàn người.

Bác sĩ Nguyễn Văn Hai, Giám đốc Bệnh viện phổi Đồng Nai, cho biết năm 2012, đã có 300 trường hợp bệnh giai đoạn nặng nhập viện điều trị tại bệnh viện. Hiện nay, bệnh viện đang điều trị cho 700 bệnh nhân mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính ở các cấp độ nặng nhẹ khác nhau. “Hút thuốc lá rất có hại nên khi Luật PCTHTL có hiệu lực, việc tự giác chấp hành là bổn phận của mỗi người. Tuy nhiên, cũng cần có biện pháp hỗ trợ giúp người nghiện thuốc lá từ bỏ nó, bởi nghiện thuốc lá phải xem như một căn bệnh cần được chữa trị” - bác sĩ Hai nói.

Trao đổi thêm về vấn đề này, ông Cao Trọng Ngưỡng, Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh, cho hay: “Hàng năm, chúng tôi đều phối hợp với Trung tâm Truyền thông giáo dục sức khỏe tỉnh tổ chức tuyên truyền cho người dân biết về những tác hại của thuốc lá đến sức khỏe. Ngoài ra, hút thuốc lá còn gây lãng phí tiền bạc, mà lẽ ra có thể dùng tiền vào rất nhiều việc có ý nghĩa khác”.

Thanh Hải