Nhu cầu sử dụng năng lượng tái tạo cho sản xuất tăng

Tại hội thảo Tăng cường năng lực quản lý môi trường và chuyển đổi xanh tại các khu công nghiệp (KCN) tỉnh Đồng Nai do Ban Quản lý các KCN Đồng Nai phối hợp với Phòng Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức mới đây, nhiều DN quan tâm đến ứng dụng năng lượng tái tạo (NLTT) vào sản xuất.

Sản xuất công nghiệp sử dụng năng lượng tái tạo tại Công ty CP Khải Toàn, Khu công nghiệp Tam Phước, TP.Biên Hòa. Ảnh: Ban Mai

Tuy nhiên, tại Đồng Nai chưa có nhiều nguồn cung NLTT; trong khi nguồn cung có lợi thế lớn nhất là điện mặt trời vẫn đang chờ chính sách mới, quy định về thủ tục môi trường và xây dựng phức tạp.

* Cần nguồn năng lượng xanh

Công ty TNHH Ansell Vina (KCN Long Thành) là doanh nghiệp (DN) hoạt động trong lĩnh vực thiết kế, phát triển và sản xuất các sản phẩm găng tay. Công ty có hệ thống mái nhà xưởng rộng 5 ngàn m². Mới đây, công ty có văn bản kiến nghị Ban Quản lý các KCN Đồng Nai hướng dẫn thủ tục triển khai dự án điện mặt trời mái nhà để sử dụng nội bộ cho nhà máy.

Tương tự, Công ty TNHH Saitex Internationnal Đồng Nai hoạt động trong lĩnh vực may mặc cũng cần hỗ trợ thủ tục để triển khai dự án NLTT để sản xuất. Bà Nguyễn Ngọc Kim Oanh, Trưởng phòng An toàn vệ sinh lao động và phát triển bền vững của công ty cho biết, tháng 5-2020, DN đã ký hợp đồng với đối tác thi công lắp đặt điện mặt trời nhưng chưa thể tiến hành vì nhiều lý do. Theo Công văn số 162 ngày 19-1-2021 từ Ban Quản lý các KCN Đồng Nai thì việc đầu tư dự án điện mặt trời áp mái chỉ được triển khai tại các KCN đã được cơ quan thẩm quyền phê duyệt thu hút ngành nghề sản xuất điện, nhiệt điện, phân phối điện trong báo cáo đánh giá tác động môi trường của KCN. Nhà máy của công ty trong KCN Amata, không thuộc KCN được thu hút dự án điện mặt trời nên chưa thể triển khai.

“Chúng tôi rất muốn sử dụng nguồn NLTT. Chúng tôi đã làm việc với các bên liên quan về vấn đề này nhưng đến thời điểm này vẫn chưa thể tiến hành. Hy vọng trong thời gian tới, công ty chúng tôi lắp đặt được hệ thống điện mặt trời vì dự án dùng nội bộ, không mua bán điện” - bà Oanh cho hay.

Ông Đinh Minh Thảo, đại diện Công ty CP Sonadezi An Bình (đơn vị đầu tư hạ tầng KCN Biên Hòa 1) cho rằng, hiện nhiều nhà dân đã chuyển đổi máy nước nóng chạy điện qua máy nước nóng năng lượng mặt trời, đèn đường dùng điện lưới sang đèn dùng pin năng lượng mặt trời nhưng chưa có nhiều DN, KCN tận dụng nguồn năng lượng này, nếu có cũng rất ít. Theo ông Thảo, hiện một số DN quan tâm chuyển đổi xanh nhằm tiết kiệm năng lượng nhưng thủ tục chưa khuyến khích được nhà đầu tư, vấn đề truyền thông và chính sách hỗ trợ chuyển đổi xanh tại các DN, KCN còn hạn chế.

Ông Võ Đình Chương, Công ty TNHH Nhựa và hóa chất TPC VINA (H.Long Thành) cho rằng, DN muốn hợp tác làm dự án điện mặt trời 0 đồng. Dự án này về lý thuyết đem lại lợi ích cho nhà đầu tư là đơn vị thuê mái nhà xưởng thông qua việc bán điện cho DN; DN được sử dụng sạch mà không phải bỏ vốn đầu tư, chi phí bảo dưỡng. Nhưng hiện tại cả nhà đầu tư lẫn DN đều phải chờ đợi vì chính sách điện mặt trời mới chưa có.

Một số DN thì gặp khó khăn trong việc tiếp cận các nguồn vốn ưu đãi hỗ trợ chuyển đổi xanh trong sản xuất công nghiệp.

* Cần có chính sách đơn giản, ổn định

Chia sẻ tại hội thảo nói trên, ông Lê Xuân Thịnh - Giám đốc Công ty TNHH Trung tâm sản xuất sạch hơn Việt Nam cho rằng, Việt Nam được đánh giá là một trong 10 nước có mức đầu tư lớn nhất vào NLTT. Tuy nhiên, các dự án điện mặt trời phục vụ sản xuất công nghiệp còn hạn chế. Để các DN, KCN hưởng ứng chiến lược quốc gia về chuyển đổi xanh; giảm phát thải nhà kính, tiết kiệm năng lượng thông qua lắp đặt điện mặt trời cần có các chính sách phù hợp, khuyến khích lắp đặt, sử dụng tại chỗ và thúc đẩy DN phát triển năng lượng bằng việc mua lại với giá hợp lý. “NLTT là nguồn năng lượng vô tận. Không chỉ giúp tiết kiệm chi phí đầu vào, nâng cao giá trị sản phẩm trên thương trường mà còn góp phần bảo vệ môi trường, hướng đến mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 mà Chính phủ đặt ra tại Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050. Cần có chính sách hợp lý, đơn giản, ổn định cho NLTT” - ông Thịnh cho hay.

Ông Nguyễn Hữu Nam, Phó giám đốc VCCI chi nhánh tại TP.HCM cho rằng, NLTT có ưu điểm sạch, ít gây ô nhiễm môi trường, chi phí điện năng thấp nhưng có nhược điểm là chi phí đầu tư ban đầu cao, tính ổn định thấp, nguồn điện dễ bị ảnh hưởng bởi tác động từ thiên nhiên. Do đó, vẫn chưa nhiều nhà máy, KCN sử dụng NLTT từ mặt trời cho sản xuất.

Thực tế hiện nay có nhiều DN quan tâm đến việc sử dụng NLTT cho sản xuất công nghiệp. Tuy nhiên, ở Đồng Nai chưa có nhiều nguồn cung loại hình năng lượng này. Nguồn cung có lợi thế lớn nhất là điện mặt trời trên mái nhà xưởng ít dự án quy mô lớn. Hiện chỉ có các KCN: An Phước, Nhơn Trạch 3 - giai đoạn 1, Hố Nai - giai đoạn 2 và Ông Kèo đủ điều kiện thu hút dự án đầu tư điện mặt trời. DN vướng quy định về thủ tục môi trường, xây dựng.

Theo Ban Quản lý các KCN Đồng Nai, để lắp đặt hệ thống điện mặt trời trên mái nhà xưởng, các dự án phải đáp ứng điều kiện thủ tục về môi trường (theo Văn bản số 6872/BTNMT-TCMT ngày 7-12-2020 của Bộ TN-MT về việc hướng dẫn thủ tục đánh giá tác động môi trường đối với ngành nghề sản xuất điện mặt trời mái nhà trong KCN; Hướng dẫn số 2526/TCMT-TD ngày 31-8-2021 của Tổng cục Môi trường về thủ tục đánh giá tác động môi trường của dự án đầu tư năng lượng điện mặt trời) và xây dựng (theo Luật Xây dựng và các thông tư hướng dẫn).

Mới đây, Tổng cục Môi trường có hướng dẫn DN làm dự án tạo nguồn điện mái nhà phục vụ nội bộ, không thực hiện mua bán điện thì không thuộc đối tượng phải lập báo cáo đánh giá tác động môi trường (bổ sung ngành nghề) của KCN. DN tự xem xét, quyết định, chịu trách nhiệm trước pháp luật và thể hiện trong hồ sơ đề nghị kiểm tra, hoàn thành công trình bảo vệ môi trường gửi Ban Quản lý các KCN. Trước đó, Luật Xây dựng cũng có thông tư hướng dẫn trường hợp được miễn giấy phép xây dựng: công trình sửa chữa, cải tạo bên trong hoặc hoặc bên ngoài mà không làm thay đổi công năng sử dụng, không làm ảnh hưởng kết cấu an toàn chịu lực của công trình, phù hợp với quy hoạch xây dựng đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt; an toàn về phòng, chống cháy nổ và bảo vệ môi trường.

Ban Mai