Tính đường dài khi khởi nghiệp từ nông nghiệp

Không chỉ có tiềm năng lớn về phát triển công nghiệp, dịch vụ mà Đồng Nai còn là địa phương hàng đầu cả nước trong lĩnh vực nông nghiệp, điều đó tạo điều kiện cho các mô hình khởi nghiệp, doanh nghiệp (DN) khởi phát và đi đến thành công.

Sản phẩm chế biến từ nông nghiệp tham gia một cuộc thi khởi nghiệp do Sở KH-CN tổ chức. Ảnh: Văn Gia

Thời gian qua, ngày càng có nhiều cá nhân mạnh dạn dấn thân khởi nghiệp đầu tư lĩnh vực nông nghiệp, tuy nhiên kinh nghiệm từ những người đi trước cho thấy, đây là lĩnh vực mà ý tưởng và lòng đam mê thôi vẫn chưa đủ, cần phải tính đường dài.

* Chất lượng và uy tín “bảo hộ” cho sự thành công

Công ty Thực phẩm G.C (G.C Food) được biết tới là một nhà sản xuất sản phẩm nha đam lớn nhất Việt Nam, một DN đầu tư vào nông nghiệp thành công tiêu biểu từ Đồng Nai. Thành lập năm 2011 với việc sản xuất, bán buôn các sản phẩm từ nông sản như: nha đam, dừa, nho, táo, dưa lưới... G.C Food hiện có 2 nhà máy, một tại Khu công nghiệp (KCN) Hố Nai, H.Trảng Bom và một tại KCN Thành Hải, tỉnh Ninh Thuận cùng hệ thống trang trại của mình. Ngoài các khách hàng lớn trong nước như: Vinamilk, NutiFood, TH True Milk... thì G.C Food đã xuất sản phẩm sang nhiều nước ở châu Á, châu Âu, Mỹ.

Ông Nguyễn Văn Thứ, Chủ tịch HĐQT, Giám đốc công ty cho biết mục tiêu lớn lao mà DN hướng tới là nâng tầm giá trị cho nông sản Việt, đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe, yêu cầu cao của các nước tiên tiến như Âu, Mỹ. Để có được thành công như hiện tại, DN đã gặp không ít khó khăn nhất là ở buổi ban đầu khi thuyết phục người nông dân tin và làm theo mình. Thời gian đầu, nông dân từ chối cung cấp hàng cho G.C Food vì chê thu mua ít mà đòi hỏi nhiều, nhưng với sự kiên trì và những minh chứng bằng thực tế, ông Thứ cùng các cộng sự đã phải đến tận nơi hướng dẫn cho bà con cách trồng và chăm sóc mới theo quy trình VietGAP, ít bón phân và không phun thuốc nhưng vẫn đạt năng suất cao.

Theo ông Thứ, để có thể phát triển bền vững thì DN phải tính toán chiến lược lâu dài. Trong đó, uy tín và chất lượng sản phẩm là cốt lõi. Sản phẩm nông nghiệp Việt chất lượng cao, đẳng cấp khi đã vào được các thị trường tiên tiến trên sẽ dễ dàng hơn khi xuất qua những nước khác. DN Việt có hàng hóa xuất khẩu nên mở rộng thị trường ra nhiều nước để khi gặp khó ở thị trường này có thể đẩy mạnh xuất khẩu ở thị trường khác để bù lại. Muốn vươn ra biển lớn, các DN phải liên kết sản xuất mới đủ sức đáp ứng các đơn hàng lớn.

Không đi theo hướng đầu tư vào sản xuất nhưng bà Đặng Thị Thúy Nga, Giám đốc HTX Thương mại dịch vụ nông nghiệp Xuân Định (xã Xuân Định, H.Xuân Lộc) lại ấp ủ mục tiêu xây dựng cánh đồng lớn, sản xuất lớn cho mặt hàng trái cây địa phương. Năm 2014, bà Nga tiếp quản HTX Thương mại dịch vụ nông nghiệp Xuân Định đang hoạt động không hiệu quả. Năm 2016, dự án Cánh đồng lớn cây sầu riêng xã Xuân Định với diện tích 56,5ha do HTX Thương mại dịch vụ nông nghiệp Xuân Định làm chủ đầu tư được UBND tỉnh Đồng Nai phê duyệt. Năm 2017, diện tích sầu riêng trên được cấp chứng nhận VietGAP. HTX đã thành lập được tổ dịch vụ vật tư nông nghiệp nhằm cung cấp phân bón, thuốc bảo vệ thực vật với giá tốt cho xã viên. Các xã viên tham gia dự án được hỗ trợ xây dựng vùng nguyên liệu sầu riêng VietGAP, được hỗ trợ về vật tư nông nghiệp theo chính sách cánh đồng mẫu lớn...

Người nữ giám đốc HTX năng động này không ngại khó khăn học tập kinh nghiệm từ các HTX làm ăn hiệu quả; bỏ công, bỏ của tham gia các chương trình hội chợ, xúc tiến thương mại... Mong muốn của bà Nga là quảng bá, xây dựng thương hiệu cho trái cây Xuân Định, trong đó có đặc sản trái sầu riêng.

Tương tự, nhiều doanh nhân khác của Đồng Nai cũng đã và đang dấn thân vào đầu tư cho vùng nông nghiệp, nông thôn, dù là DN “cha truyền con nối” như Đặng Tường Khâm, Đặng Tường Khanh của thương hiệu Ca cao Trọng Đức hay các nhà khởi nghiệp sau này, việc xác định “đường dài” trong nông nghiệp là quá trình rất khó khăn nhưng khi gặt hái được quả ngọt thì sẽ bền vững.

* Cần cởi bỏ các nút thắt để thu hút đầu tư, khởi nghiệp

Theo ông Nguyễn Văn Mười, Tổng thư ký Hiệp hội Trang trại và DN nông nghiệp Việt Nam thì Đồng Nai là địa phương có tiềm năng lớn để dấn thân vào khởi nghiệp, phát triển các dịch vụ kinh tế liên quan đến nông nghiệp. Đồng Nai hiện có trên 1,7 ngàn trang trại, nhìn chung, hoạt động của các trang trại có hiệu quả cao, ứng dụng tốt các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp nhưng vẫn hạn chế do phần lớn trang trại là hộ gia đình. Trong khi đó, việc phát triển chuỗi liên kết giá trị cho nông sản là bài toán dài hơi. Việc tham gia các hiệp định kinh tế cũng đã giúp cho các mặt hàng nông sản của Việt Nam xuất khẩu được vào các nước đối tác.

Trái sầu riêng của HTX Xuân Định (H.Xuân Lộc) được quảng bá tại một hội chợ ở TP.HC. Ảnh: Văn Gia

Trên thực tế, với các DN khởi nghiệp, DN nhỏ và vừa, nhất là trong lĩnh vực nông nghiệp còn bộc lộ nhiều tồn tại, hạn chế. Trong đó, sự hỗ trợ về kỹ thuật, khoa học công nghệ cho các dự án, DN khởi nghiệp chưa kịp thời, có nhiều nguyên nhân nhưng chủ yếu là thiếu thông tin kết nối giữa DN, HTX khởi nghiệp. Nhiều mô hình khởi nghiệp đầu tư kỹ thuật, khoa học công nghệ vào sản xuất chưa đồng bộ nên hiệu quả chưa cao, mới chỉ áp dụng những thứ có sẵn xung quanh, tạo lợi thế ban đầu, chưa thiết lập được kênh phân phối, chưa xây dựng được chuỗi từ sản xuất đến tiêu thụ.

Theo các DN, chính sách hỗ trợ, ưu đãi cho ngành Nông nghiệp tuy không thiếu nhưng thường vẫn còn độ “chênh” đáng kể khi áp dụng vào thực tế nên hiệu quả chưa như mong muốn. Trong đó, vấn đề thủ tục hành chính còn phức tạp cũng khiến nhiều DN e dè khi tiếp cận.

Ông Hồ Quốc Thái, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Công nghệ thực phẩm Lương Gia cho hay DN của ông đầu tư 2 nhà máy chế biến nông sản ở TP.Long Khánh và H.Nhơn Trạch, cần số vốn đầu tư rất lớn. Những chính sách hỗ trợ của Nhà nước là rất tốt với DN, tuy nguồn vốn hỗ trợ chỉ chiếm rất nhỏ song cũng động viên DN đầu tư sản xuất. Tuy nhiên, khó khăn lớn hơn là từ chính sách đi đến thực tế còn xa vời. Thực tế, việc hướng dẫn DN trong việc tìm hiểu chính sách, làm hồ sơ thủ tục của những người có trách nhiệm chưa thực sự được quan tâm. Muốn biết nhu cầu DN cần phải trực tiếp xuống tận nơi để tham quan nhà máy của họ, nhìn nhận khó khăn rồi bàn bạc, đưa ra giải pháp cụ thể.

Để khắc phục những hạn chế, thúc đẩy khởi nghiệp, thu hút đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp nông thôn, Đồng Nai gần đây đã có những động thái mạnh mẽ hơn để hỗ trợ DN khởi nghiệp. Trong đó, tỉnh đã chủ động xây dựng chính sách hỗ trợ cho DN nhỏ và vừa với Đề án hỗ trợ DN nhỏ và vừa đến năm 2025 với nhiều nội dung như: bảo lãnh tín dụng, hỗ trợ về mặt bằng sản xuất, kinh doanh, hỗ trợ phát triển nguồn nhân lực, quản trị DN, nâng cao chất lượng lao động; tư vấn, hướng dẫn thủ tục về thuế và hỗ trợ về các vấn đề pháp lý và hỗ trợ DN khởi nghiệp đổi mới sáng tạo... Những tiếp cận mới này từ phía địa phương được kỳ vọng sẽ tạo động lực thu hút, thúc đẩy ngày càng nhiều cá nhân, DN mạnh dạn đầu tư vào khởi nghiệp nông nghiệp trên địa bàn tỉnh.

Văn Gia