Đối với những người hâm mộ truyện tranh và phim hoạt hình Nhật Bản, đặc biệt là các khán giả nhỏ tuổi, năm 2020 là một năm đặc biệt vì kỷ niệm 50 năm ngày ra đời của một nhân vật mang tính biểu tượng: chú mèo máy Doraemon (bạn trẻ Việt Nam quen gọi với phiên âm Đô-rê-mon)!
Đối với những người hâm mộ truyện tranh và phim hoạt hình Nhật Bản, đặc biệt là các khán giả nhỏ tuổi, năm 2020 là một năm đặc biệt vì kỷ niệm 50 năm ngày ra đời của một nhân vật mang tính biểu tượng: chú mèo máy Doraemon (bạn trẻ Việt Nam quen gọi với phiên âm Đô-rê-mon)!
 |
| Phim Doraemon: Nobita và những bạn khủng long mới ra đời dịp kỷ niệm 50 năm khai sinh tác phẩm về chú mèo máy. Ảnh: Shin-Ei Animation |
* Chú mèo máy “tròn 50 tuổi”
Từ ngày 8-12-2020 đến 31-1-2021, một triển lãm quy mô lớn mang tên Triển lãm kỷ niệm 50 năm Doraemon (Doraemon 50th Anniversary Exhibition) đang diễn ra tại Bảo tàng Fujiko * F * Fujio ở TP.Kawasaki (cách thủ đô Tokyo 30 phút lái xe). Vô số những vật kỷ niệm gắn chặt với hình ảnh chú mèo máy đáng yêu trong các bộ truyện tranh, anime (phim hoạt hình Nhật) và đồ chơi trên khắp thế giới được trưng bày, phục vụ các fan hâm mộ nhiều thế hệ. Hồi tháng 5-2020, Nhật Bản cũng phát hành bộ tem kỷ niệm 50 năm Doraemon với hình ảnh nguyên thủy ban đầu của hai nhân vật Doraemon và Nobita (giai đoạn 1970-1971).
Trong bài tựa đề “50 năm của Doraemon, và vẫn còn đó những bài học cần rút ra”, tờ nhật báo The Japan Times viết: “50 năm trước, một chú mèo máy màu xanh da trời đến từ tương lai đã xuất hiện ở Nhật Bản, khởi nguồn cho một biểu tượng văn hóa đại chúng thực thụ ra đời: Doraemon. Doraemon đã giúp nhiều thế hệ trẻ em cả ở Nhật Bản và nước ngoài giải trí trong nhiều năm qua, thông qua manga (truyện tranh), anime, trò chơi điện tử và hàng loạt đồ chơi và hàng hóa khác”. Tác phẩm mang cái nhìn hài hước về công nghệ và tương lai này trở thành một phần của lịch sử hiện đại Nhật Bản. Còn trên phạm vi toàn cầu, bộ truyện đã bán được hơn 100 triệu bản đa ngôn ngữ. Tại Việt Nam, Doraemon xuất hiện từ năm 1992 với bộ truyện do NXB Kim Đồng ấn hành. Năm 1996, tác giả Fujiko F. Fujio đã đến thăm Việt Nam và hoàn tất thủ tục ký bản quyền cho phép NXB Kim Đồng chính thức xuất bản bộ truyện.
Doraemon lần đầu tiên được xuất bản dưới dạng bộ truyện tranh gốc tại Nhật Bản vào tháng 1-1970, thể hiện trái tim, linh hồn thực sự và thế giới hoạt động của Doraemon - một “chú mèo máy đến từ tương lai”. Kể từ đó, các chương trình truyền hình, hoạt hình và đồ chơi cho trẻ em đã sinh ra phục vụ nhu cầu đa dạng của công chúng yêu thích chú mèo máy. Bộ truyện Doraemon (được sưu tập ở định dạng tankōbon – tức truyện tranh bìa mềm từ năm 1974) vẫn giữ nguyên “phép thuật” thu hút công chúng sau bao năm trôi qua, đồng thời còn “được coi là một công cụ thú vị để học tiếng Nhật và cải thiện khả năng ngôn ngữ của bạn” - theo The Japan Times.
Chú mèo máy Doraemon - do hai tác giả Hiroshi Fujimoto (1933-1996) và Motoo Abiko, cùng dùng chung bút danh Fujiko F. Fujio là “cha đẻ” - nhanh chóng trở thành người bạn hài hước gắn liền với tuổi thơ của nhiều thế hệ trẻ em trên toàn cầu. Bên cạnh Doraemon còn có nhóm bạn học trò đáng yêu Nobita, Shizuka, Jaian (ở Việt Nam trước đây quen gọi là Chaien), Suneo (ở Việt Nam thời đầu được biết đến với tên Xê-kô)... cùng mang nụ cười, niềm vui, niềm tin, hạnh phúc đến mọi người. Những tính cách, hành vi, thói quen của những nhân vật chính đa dạng tính cách, phần nhiều đáng mến được người hâm mộ “thuộc nằm lòng”. Đó là Doraemon ngoại hình màu xanh mũm mĩm, tròn trịa, đầu to tròn hơn thân thể, thích ăn vặt và có thể bay nhờ chiếc chong chóng tre; Nobita tuy ngoan song “hậu đậu”, yếu đuối và lười biếng; cô bé Shizuka (tức Xuka) hiền lành, thân thiện, lễ phép; Jaian (Chaien) mập mạp, xấu tính vì hay ăn hiếp bạn bè; Suneo tinh ranh, xảo quyệt, hỗ trợ Jaian bắt nạt Nobita...
* Doraemon từ truyện lên phim
Bộ truyện Doraemon nhanh chóng được chuyển thể thành loạt phim hoạt hình rồi tới phim điện ảnh và luôn được đông đảo người hâm mộ ủng hộ nhiệt tình. Người ta ước tính có hơn 100 triệu người đã xem phim Doraemon trong các thập niên qua (đây là con số kỷ lục nhất so với mọi bộ phim hoạt hình Nhật Bản khác). Một con số ấn tượng khác: ước tính mọi bộ phim “nhượng quyền” từ thương hiệu Doraemon đã mang lại doanh thu 1,8 tỷ USD từ trước đến nay.
Một phần quan trọng tạo nên sự hấp dẫn của Doraemon chính là sự hoài niệm hoặc nhắc nhớ những bài học từ thuở bé của nhiều người trong chúng ta. Truyện tranh lấy bối cảnh ở một thời đại mà Nobita và các bạn của cậu không ngồi chơi trò chơi điện tử hay sử dụng điện thoại thông minh mở YouTube xem trong cả lúc ngồi ăn cơm như nhiều trẻ em của thời bây giờ. Thời của Doraemon xuất hiện, những chàng trai cô gái học trò bé nhỏ như Nobita, Xuka... sau giờ học chỉ ra ngoài phố dạo chơi, dành phần lớn thời gian làm bài tập về nhà, và hào hứng với việc được tặng một chiếc xe đạp hay một món đồ chơi nho nhỏ. Một sự lý thú khi các bậc cha mẹ từng yêu thích Doraemon khi họ còn nhỏ ngày xưa, giờ đây có thể mua bộ truyện này cho con em đọc, hoặc dẫn con họ đến rạp xem phim Doraemon! Vậy liệu Doraemon vẫn nổi tiếng trong 50 năm nữa, tức vào dịp kỷ niệm 100 năm (năm 2070) không? “Tôi hy vọng như vậy. Nó có thể hấp dẫn các thị trường khác nhau. Bạn đã có thị trường trẻ em để tạo ra những câu chuyện mới, sở thích mới và bạn cũng có thị trường hoài niệm dành cho người lớn” - Alisa Freedman, một trợ lý giáo sư về văn học và điện ảnh Nhật Bản tại Đại học Oregon nói với The Japan Times hồi đầu năm 2020. |
Từ 30 năm qua, mỗi năm các nhà làm phim Nhật đều cố gắng cho ra đời một tác phẩm điện ảnh về Doraemon. Năm 2019, bộ phim Doraemon: Nobita và mặt trăng phiêu lưu ký (tựa tiếng Anh: Doraemon: Nobita’s Chronicle of The Moon Exploration) thu về hơn 50 triệu USD tiền vé, lập kỷ lục về sức hút đối với khán giả dành cho phim hoạt hình chiếu rạp. Năm nay, nhân dịp kỷ niệm Doraemon tròn 50 tuổi, bộ phim Doraemon: Nobita và những bạn khủng long mới (tựa tiếng Anh: Doraemon The Movie: Nobita’s new dinosaur) ra đời, đánh dấu là tác phẩm phim hoạt hình thứ 40 trong loạt phim về Doraemon. Tên gọi của phim nhắc nhớ đến bộ phim Doraemon dài đầu tiên ra mắt khán giả vào năm 1980 có tựa đề là Doraemon: Khủng long của Nobita. Có thể thấy, sức hút của loạt phim Doraemon là nhờ qua mỗi phần, Nobita và các bạn bè phải đối mặt với thử thách lớn hơn, ở những không gian hoàn toàn mới mẻ chứ không còn chỉ giải quyết những rắc rối nho nhỏ tại môi trường thân quen như trường lớp, gia đình... nữa.
Trong phim Doraemon: Nobita và những bạn khủng long mới, đạo diễn Imai Kazuaki quay trở lại làm phim nhờ trước đó ông đã thành công với việc đạo diễn phim Doraemon: Nobita và đảo giấu vàng (năm 2018). Imai Kazuaki kết hợp biên kịch Kawamura Genki sáng tạo ra một cốt truyện mới lạ cho hành trình khám phá vùng đất mới của Nobita - người tham gia hoạt động khảo cổ ở một cuộc triển lãm khủng long. Nobita mượn bảo bối thần kỳ của Dorameon là “chiếc khăn trùm thời gian” để làm viên đá hóa thạch giống quả trứng mà cậu tình cờ phát hiện được từ hoạt động khảo cổ nở ra... một cặp khủng long song sinh Kyu & Myu (tên này do chính Nobita đặt).
Cặp khủng long song sinh này dần lớn lên với sự nuôi dưỡng và “cưng chiều” hết mực của Nobita. Tuy nhiên, Nobita dù rất yêu thương Kyu & Myu song cũng buộc phải nhận ra rằng cặp khủng long này không phù hợp với môi trường hiện tại. Nói cách khác là Kyu & Myu cần được ngược dòng thời gian để đưa về thời kỳ của chúng ở 66 triệu năm trước. Từ đây, Doraemon, Nobita và những người bạn dấn bước vào một cuộc thám hiểm, phiêu lưu mới mẻ ở vùng đất bí ẩn, kỳ diệu, có nhiều loài sinh vật cổ đại “lành dữ khó đoán”, đồng thời họ phải tìm cách giúp Kyu & My không bị tuyệt chủng. Tác phẩm khơi gợi óc tò mò, trí tưởng tượng và thỏa ước mơ “du hành vượt thời gian” trong lòng nhiều người.
Tác phẩm kỷ niệm 50 năm Doraemon vẫn giữ điều cơ bản quen thuộc là Nobita nhờ vả Doraemon giúp vượt qua những thử thách và được chú mèo máy động viên, dùng bảo bối hỗ trợ cậu chủ. Thông qua điều đó, Nobita cũng phải “lớn lên”, trưởng thành, khắc phục khuyết điểm và hoàn thiện hơn bản thân chứ không thể cậy nhờ mãi vào lòng tốt lẫn bửu bối của Doraemon. Bộ phim tràn ngập không khí vui vẻ dành cho thiếu nhi, đồng thời gửi gắm thông điệp nhân văn khá sâu sắc về tình bạn bè, sự lớn lên của những cá thể (cặp khủng long song sinh đáng yêu). Sâu xa hơn, bộ phim còn truyền thông điệp về bảo vệ môi trường xanh đến các bạn nhỏ.
Quốc Vũ
