Xác định chiến lược xuất khẩu trong giai đoạn mới

Giai đoạn 2021-2025, Đồng Nai dự tính xuất khẩu tăng xấp xỉ 8%/năm nhưng với tình hình dịch bệnh Covid-19 vẫn diễn biến phức tạp rất khó để đạt kết quả trên. Tuy nhiên, tỉnh vẫn đưa ra các chiến lược để mở rộng xuất khẩu...

Giai đoạn 2021-2025, Đồng Nai dự tính xuất khẩu tăng xấp xỉ 8%/năm nhưng với tình hình dịch bệnh Covid-19 vẫn diễn biến phức tạp rất khó để đạt kết quả trên. Tuy nhiên, tỉnh vẫn đưa ra các chiến lược về đầu tư hạ tầng kỹ thuật, thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), đầu tư trong nước vào công nghiệp để mở rộng xuất khẩu.

Đồ họa thể hiện tổng kim ngạch xuất khẩu của tỉnh qua các năm từ 2016-2020 và các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Đồng Nai (Thông tin: Hương Giang - Đồ họa: Hải Quân)

Khoảng 3 năm trở lại đây, kim ngạch xuất khẩu của Đồng Nai có dấu hiệu tăng trưởng chậm lại. Nguyên nhân do diện tích đất công nghiệp cho thuê của tỉnh còn ít, ảnh hưởng đến thu hút đầu tư, xuất khẩu không được như kế hoạch. Vì vậy, muốn mở rộng sản xuất công nghiệp, xuất khẩu, tỉnh đáp ứng nhu cầu của các doanh nghiệp (DN) trong nước và FDI.

* Đối mặt với nhiều rủi ro

Trong giai đoạn 2016-2020, hoạt động xuất khẩu của Việt Nam cũng như tại Đồng Nai diễn ra trong bối cảnh kinh tế thế giới có xu hướng tăng trưởng chậm lại với các yếu tố rủi ro, thách thức gia tăng. Hoạt động thương mại và đầu tư thế giới suy giảm do bất đồng giữa các nước lớn về định hình hệ thống thương mại toàn cầu ngày càng sâu sắc, đặc biệt là cuộc chiến thương mại giữa Mỹ - Trung Quốc tiếp tục diễn biến phức tạp. Bên cạnh đó, dịch bệnh Covid-19 khiến nền kinh tế nhiều nước trên thế giới tăng trưởng âm.

Ông Lục Văn Thủy, Trưởng phòng Quản lý thương mại Sở Công thương đánh giá: “Từ năm 2019 đến nay, xuất khẩu trên địa bàn tỉnh gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng bởi cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung, dịch bệnh Covid-19. Tỉnh đã có một số chính sách hỗ trợ DN kết nối mở rộng thị trường tiêu thụ, song xuất khẩu vẫn chưa hồi phục vì nhiều nước vẫn chưa khống chế được dịch bệnh Covid-19, giao thương vẫn bị hạn chế”.

Trong 5 năm qua (2016-2020), kim ngạch xuất khẩu của Đồng Nai đạt 88,73 tỷ USD. Trong đó, năm 2016, kim ngạch xuất khẩu gần 15,25 tỷ USD, tăng gần 8% so với năm trước đó; năm 2017 là 16,92 tỷ USD, tăng 11,8%; năm 2018 đạt 18,39 tỷ USD, tăng 10,4%; năm 2019 đạt gần 19,44 tỷ USD, tăng khoảng 5,7% và năm 2020 đạt hơn 18,73 tỷ USD, giảm 3,6%.

Sản xuất hàng may mặc xuất khẩu ở Khu công nghiệp Amata (TP.Biên Hòa). Ảnh: KHÁNH MINH

Thế nhưng, Đồng Nai đã đẩy mạnh việc liên kết giữa các DN để sử dụng nguồn nguyên liệu sản xuất trong nước, đồng thời phát triển ngành Công nghiệp hỗ trợ để giảm bớt nhập khẩu các mặt hàng, nguyên liệu trong nước có sẵn. Các DN trên địa bàn tỉnh chủ yếu nhập khẩu máy móc thiết bị (chiếm khoảng 10-11%); nguyên liệu phục vụ cho sản xuất (chiếm khoảng 50%), còn lại là một số hàng hóa tiêu dùng khác. Thị trường nhập khẩu chủ yếu là các nước, vùng lãnh thổ châu Á (Trung Quốc, Đài Loan, Hàn Quốc, Nhật Bản), một số nước Đông Nam Á, châu Phi, châu Mỹ.

Dù phải đối mặt với nhiều khó khăn, nhưng thời gian qua, nhiều DN ở Đồng Nai đã tìm được những cơ hội để tiếp tục ổn định và mở rộng sản xuất, xuất khẩu. Đơn cử năm 2020, vào cao điểm của đại dịch Covid-19, nhiều DN chủ động thay đổi kế hoạch, sản xuất những sản phẩm thị trường đang cần để đáp ứng nhu cầu của đối tác trong nước, nước ngoài.

Ông Peter Wu, Tổng giám đốc Công ty TNHH Công nghiệp Boss ở Khu công nghiệp Sông Mây (H.Trảng Bom) cho hay: “Năm 2020, công ty đã hợp tác với DN Hoa Kỳ mở thêm một nhà máy sản xuất các thiết bị y tế xuất khẩu. Do đó, công ty vẫn đảm bảo được doanh thu, việc làm, thu nhập cho người lao động”.

Từ năm 2020 đến nay, giao thương của Đồng Nai với một số quốc gia, vùng lãnh thổ bị giảm do hàng hóa phải cạnh tranh với hàng cùng loại đến từ các nước khác. Bên cạnh đó, dịch bệnh Covid-19 cũng khiến nhiều đơn hàng bị giảm, kéo dài. Tuy nhiên, DN đã vượt qua khó khăn bằng cách quay về thị trường nội địa, tăng thị phần xuất siêu. Nếu năm 2016 xuất siêu của Đồng Nai đạt 2,13 tỷ USD thì năm 2020 tăng lên 4,4 tỷ USD. Kinh tế của Đồng Nai đã chuyển từ nhập siêu (từ năm 2014 trở về trước) sang xuất siêu từ năm 2015 và đi trước cả nước về xuất siêu khoảng 2 năm.

* Tìm cách để “về đích”

Năm nay, những rủi ro về dịch bệnh Covid-19 tiếp tục ảnh hưởng đến xuất khẩu của Đồng Nai và cả nước. Theo dự báo của các chuyên gia kinh tế, phải đến cuối năm 2022 hoặc đầu năm 2023, nhiều ngành xuất khẩu chủ lực mới khôi phục lại hoàn toàn. Bên cạnh những khó khăn chung, thì DN trên địa bàn tỉnh có một số lợi thế có thể khai thác, tăng kim ngạch xuất khẩu là hàng hóa đã vào được 171 quốc gia, vùng lãnh thổ nên sản lượng qua thị trường này giảm có thể tìm cách tăng ở thị trường khác bù lại. Đồng thời, DN tận dụng các ưu đãi về thuế quan từ các hiệp định thương mại tự do như: Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương - CPTPP, Hiệp định Thương mại Việt Nam - Liên minh châu Âu - EVFTA, Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực - RCEP, Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Nhật Bản, Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Hàn Quốc...

Sản xuất pin xuất khẩu tại Công ty TNHH Việt Nam Centre Power Tech ở Khu công nghiệp Nhơn Trạch 2

Chủ tịch UBND tỉnh Cao Tiến Dũng nhấn mạnh tại buổi lễ trao giấy chứng nhận đầu tư cho các DN có vốn đầu tư nước ngoài vào đầu năm 2021, giai đoạn 2021-2025, công nghiệp là lĩnh vực tỉnh ưu tiên hàng đầu để phát triển. Nhưng tỉnh sẽ lựa chọn thu hút các dự án công nghệ cao, công nghệ hiện đại, đem lại giá trị gia tăng cao. Tỉnh tiếp tục mở rộng xuất khẩu, giảm nhập khẩu và tăng xuất siêu. Hiện tỉnh đang gấp rút hoàn thành hồ sơ thủ tục mở rộng một số khu công nghiệp đã lấp đầy và thành lập các khu công nghiệp mới để có đất cho DN trong nước, FDI thuê làm nhà máy sản xuất.

Kế hoạch chuyển đổi cơ cấu kinh tế của tỉnh những năm tới là tiếp tục nâng cao tỷ lệ công nghiệp xây dựng, dịch vụ và giảm nông, lâm nghiệp, thủy sản. Đến cuối năm 2020, công nghiệp xây dựng của tỉnh chiếm 61,72% trong cơ cấu kinh tế, tăng 3,39% so với năm 2016. Tuy nhiên, trong 1-2 năm tới, các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh đã được Chính phủ phê duyệt nếu hoàn thành hồ sơ, bồi thường giải phóng mặt bằng, xây dựng hạ tầng và có đất cho DN thứ cấp thuê mở rộng sản xuất công nghiệp, tỷ trọng công nghiệp xây dựng sẽ có bước tăng đột phá. Chỉ số sản xuất công nghiệp tăng trưởng cao sẽ giúp cho xuất khẩu khởi sắc. Bởi các DN FDI thuê đất công nghiệp ở Đồng Nai triển khai dự án tương đối nhanh, có khi chỉ sau 6-12 tháng được cấp chủ trương đầu tư đã đi vào hoạt động sản xuất.

Ông Park Hyun Bae, Chủ tịch Hiệp hội DN Hàn Quốc tại Đồng Nai chia sẻ: “Nhiều tập đoàn của Hàn Quốc đang muốn thuê diện tích đất lớn từ 10-20ha ở Đồng Nai để triển khai dự án, nhưng hầu như các khu công nghiệp không còn. Vì thế, để thu hút được nhiều dự án FDI chất lượng cao, tỉnh cần triển khai nhanh hạ tầng các khu công nghiệp để có đất cho thuê. Trong 5-10 năm tới, Đồng Nai là nơi được nhiều DN FDI chọn lựa đầu tư vào công nghiệp nên rất thuận lợi để tỉnh tăng cơ cấu ngành công nghiệp và kim ngạch xuất khẩu”.

Sản phẩm công nghiệp sản xuất tại Đồng Nai có đến gần 70% xuất khẩu sang nhiều quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới. Do đó, để thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu, tỉnh sẽ tập trung phát triển hạ tầng giao thông kết nối, đầu tư hạ tầng các khu công nghiệp, cải cách thủ tục hành chính, tạo môi trường đầu tư thuận lợi để thu hút các tập đoàn, DN FDI đầu tư vào công nghiệp. Đồng thời, tỉnh sẽ hỗ trợ DN xúc tiến thương mại để tìm thêm đối tác mở rộng xuất khẩu.

Khánh Minh