Cẩn trọng với quy tắc xuất xứ hàng hóa

Việt Nam hiện đã tham gia 15 hiệp định thương mại tự do (FTA) đa phương và song phương với các nước trên thế giới. Hàng hóa xuất - nhập khẩu (XNK) giữa Việt Nam và các nước thành viên các FTA sẽ được hưởng ưu đãi về thuế quan.

Việt Nam hiện đã tham gia 15 hiệp định thương mại tự do (FTA) đa phương và song phương với các nước trên thế giới. Hàng hóa xuất - nhập khẩu (XNK) giữa Việt Nam và các nước thành viên các FTA sẽ được hưởng ưu đãi về thuế quan.

Kiểm tra xe chở hàng hóa tại Cảng Đồng Nai. Ảnh: N.Liên

Tuy nhiên, để được hưởng những ưu đãi về thuế đối với hàng hóa XNK sang thị trường các nước thành viên FTA thì sản phẩm hàng hóa của doanh nghiệp (DN) phải đáp ứng các yêu cầu về quy tắc xuất xứ hàng hóa theo quy định của từng FTA.

* Vi phạm về xuất xứ hàng hóa

Thời gian qua, Cục Hải quan Đồng Nai (HQĐN) đã phát hiện và xử phạt vi phạm khá nhiều vụ vi phạm liên quan đến xuất xứ hàng hóa XNK, góp phần ngăn chặn kịp thời những hành vi gian lận xuất xứ hàng hóa. Đặc biệt là những tình trạng lợi dụng xuất xứ Việt Nam hoặc các nước thành viên các FTA để hưởng các khoản thuế ưu đãi. Hoặc có những trường hợp DN vi phạm về xuất xứ hàng hóa nhập khẩu do chưa nắm bắt kỹ các thông tin kỹ thuật hàng hóa, sai lệch mã số trên hàng hóa…

Ông Phan Minh Thuần, Trưởng phòng Giám sát quản lý (Cục HQĐN) cho biết, thời gian qua, nhằm tạo điều kiện cho DN thuận lợi hơn trong hoạt động XNK hàng hóa, nhiều thủ tục hành chính liên quan đến XNK hàng hóa được cắt giảm hoặc thực hiện theo hình thức tự kê khai, tự đăng ký. Trong đó, thủ tục tự chứng nhận xuất xứ hàng hóa của DN được áp dụng khá hiệu quả. Tuy nhiên, vẫn còn khá nhiều DN sai sót, dẫn đến vi phạm về xuất xứ hàng hóa theo quy định.

Ông Nguyễn Tuấn Hùng, nhân viên XNK cho một số DN tại TP.Biên Hòa cho biết, trong thời gian thực hiện kê khai thủ tục hải quan cho các DN, ông từng gặp sự cố đối với đơn hàng nhập khẩu hóa chất phục vụ sản xuất công nghiệp từ một nước châu Á nhưng khi kiểm tra thực tế thì hóa chất này có xuất xứ từ một nước khác với kê khai ban đầu khiến cho hàng không được nhập vào Việt Nam mà phải quay lại điểm xuất phát. Sự cố này là do trong quá trình nhập hàng, DN chưa kiểm tra hết thông tin hàng hóa dẫn đến sai xuất xứ, sai mã hàng, bản thân DN bị vi phạm về hải quan và mất luôn số hàng hóa do không thể trả về nơi bán ban đầu.

*Tăng cường giám sát xuất xứ hàng hóa

Theo ông Phan Minh Thuần, tình trạng vi phạm về xuất xứ hàng hóa chủ yếu ở một số ngành hàng như: đối với hàng hóa nhập khẩu thường rơi vào nhóm hàng về hóa chất, nguyên liệu phục vụ sản xuất… do DN tự khai xuất xứ hàng hóa nhập khẩu khác với khi kiểm tra thực tế.

Với những trường hợp vi phạm này, ngoài việc bị xử lý vi phạm hành chính, hàng hóa nhập khẩu không đúng xuất xứ sẽ phải quay trở về nơi ban đầu. Hậu quả này không chỉ gây thiệt hại cho DN về kinh tế mà còn khiến cho DN trở thành đối tượng bị theo dõi trong các hoạt động XNK khác.

Đối với hàng hóa xuất khẩu, vi phạm về xuất xứ hàng hóa không chỉ gây thiệt hại cho DN mà còn ảnh hưởng chung đến nhiều DN khác. Vì khi tham gia các FTA, hàng hóa có xuất xứ Việt Nam đến các nước thành viên sẽ được ưu đãi về thuế quan. Tuy nhiên, theo quy định, để được xác nhận hàng hóa có xuất xứ Việt Nam phải đảm bảo đủ các tiêu chí về tỷ lệ nguyên liệu sản xuất ra sản phẩm đó có xuất xứ tại Việt Nam.

Từ đầu năm đến nay, Cục HQĐN phát hiện, xử phạt vi phạm hành chính 336 vụ liên quan đến gian lận thương mại, trong số đó có các vụ việc vi phạm về xuất xứ hàng hóa. Để hoạt động XNK đạt hiểu quả cao hơn nữa, Cục HQĐN đang tăng cường công tác kiểm tra, giám sát các hoạt động nghiệp vụ liên quan đến các lĩnh vực XNK, đặc biệt là công tác quản lý, chống gian lận xuất xứ hàng hóa.

Theo Cục trưởng Cục HQĐN Phùng Thị Bích Hường, các DN phải nghiên cứu kỹ thông tin hàng hóa. Tất cả thủ tục hải quan hiện nay phần lớn do DN tự làm, tự khai. Tuy nhiên, Cục HQĐN luôn xác định xuất xứ hàng hóa là chìa khóa để hàng hóa XNK và hoạt động XNK của Đồng Nai cũng như trong cả nước đạt hiệu quả cao nhất, góp phần thúc đẩy sự tăng trưởng về XNK, tăng thu cho ngân sách nhà nước. Do đó, bà Hường yêu cầu các DN phải cẩn trọng trong đăng ký xuất xứ, tránh những vi phạm do gian lận xuất xứ không đáng có. Thời gian tới, Cục HQĐN sẽ tiếp tục thực hiện các giải pháp tăng cường kiểm tra, xác định xuất xứ, chống gian lận, giả mạo xuất xứ hàng hóa, ghi nhãn đối với hàng hóa XNK.

Ngọc Liên