Góp phần bảo tồn giá trị dân ca Nam Bộ

Để dân ca Nam Bộ phù hợp với đời sống đương đại, ngành văn hóa, thể thao và du lịch đã tổ chức các hội thi sáng tác lời mới, ca ngợi quê hương, con người Đồng Nai.

Phó giám đốc Sở Văn hóa, thể thao và du lịch Nguyễn Thị Mộng Bình trao giải nhất, nhì, ba cho các tác giả. Ảnh: L.Na

Không chỉ góp phần bảo tồn giá trị dân ca Nam Bộ tại Đồng Nai, mà qua các lời mới còn lan tỏa được những hình ảnh, những câu chuyện đẹp trong cộng đồng.

Thêm nhiều sáng tác dân ca mới

Năm nay, Hội thi Sáng tác lời mới dân ca Nam Bộ ca ngợi quê hương, con người Đồng Nai có chủ đề: Đồng Nai quê hương mến yêu. Hội thi thu hút 63 tác phẩm của 30 tác giả, nhạc sĩ, soạn giả chuyên và không chuyên trong và ngoài tỉnh yêu thích thể loại lý của dân ca Nam Bộ tham gia. Nhiều tác phẩm đã giới thiệu những nét đẹp của con người Nam Bộ nói chung, Đồng Nai nói riêng, phản ánh quá trình xây dựng nông thôn mới, xây dựng đời sống văn hóa, phát triển du lịch ở địa phương.

Nhạc sĩ Trần Viết Bính, Trưởng ban Giám khảo Hội thi Sáng tác lời mới dân ca Nam Bộ năm 2024 cho biết, đã rất lâu rồi Đồng Nai mới phát động một hội thi sáng tác lời mới cho dân ca có sự tham gia của nhiều tác giả ở các tỉnh, thành như: Bến Tre, Cần Thơ, Bạc Liêu, An Giang… Ngoài những điệu lý phổ biến, quen thuộc như: Lý Kéo chài, Lý Chiều chiều, Lý Cây xanh, Lý Ngựa ô... thì các tác giả còn giới thiệu đến công chúng hàng chục điệu lý khác, tạo nên sự phong phú, đa sắc màu cho dân ca Nam Bộ.

“Nhiều tác phẩm tham gia hội thi đã giới thiệu những hình ảnh đẹp của quê hương, con người Biên Hòa - Đồng Nai như: Văn miếu Trấn Biên, các khu công nghiệp ở Đồng Nai, những vườn trái cây ở Long Khánh, Nhà máy Thủy điện Trị An, Chiến khu Đ, Đá ba chồng, Vườn quốc gia Cát Tiên, rừng Sác… Tất cả thể hiện sự lao động nghệ thuật nghiêm túc, lòng yêu mến dân ca, tình cảm với quê hương, con người Đồng Nai của các tác giả” - nhạc sĩ Trần Viết Bính nói.

Xuất thân là kỹ sư cơ khí nhưng có niềm đam mê âm nhạc truyền thống của dân tộc, tác giả Trần Việt Liêm (ngụ thành phố Biên Hòa) đã biên soạn và sáng tác hàng chục bài dân ca, vọng cổ, đờn ca tài tử phục vụ nhu cầu thưởng thức nghệ thuật của người dân trong và ngoài tỉnh. Ở hội thi sáng tác lời mới dân ca Nam Bộ năm nay, anh Liêm vinh dự đoạt giải nhất. Đặc biệt, anh đã ứng dụng công nghệ giới thiệu các bài dân ca mới sáng tác lên mạng xã hội và kênh YouTube mang tên Vọng cổ tinh hoa.

Đoạt giải nhì trong hội thi với tác phẩm Tự hào Chiến khu Đ (Lý Cái Mơn), tác giả Lệ Hằng cho biết, chị rất vui và hạnh phúc. Việc sáng tác lời mới cho dân ca Nam Bộ, ca ngợi quê hương, con người Đồng Nai với chị nói riêng và với những người yêu dân ca nói chung, có ý nghĩa rất quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị âm nhạc dân tộc. Cũng như âm nhạc hiện đại, ca từ trong dân ca Nam Bộ hôm nay cũng phải đổi thay để phù hợp với đề tài, tâm tư, cách nghĩ, cách thưởng thức của công chúng.

Nhạc sĩ TRẦN VIẾT BÍNH, Trưởng ban Giám khảo Hội thi Sáng tác lời mới dân ca Nam Bộ năm 2024 chia sẻ: “Ngoài các điệu dân ca Nam Bộ quen thuộc, một số tác giả còn gửi đến Ban tổ chức tác phẩm có lời ca và chữ nhạc hồ, xự, xang, xê, cống, nhiều tác phẩm ghi theo ký âm mới. Điều này chứng tỏ các tác giả tân nhạc đã rất coi trọng, quan tâm đến âm nhạc cổ truyền; coi dân ca là nguồn cảm xúc sáng tác phong phú, bất tận của mình”.

Đưa lời mới về phục vụ cơ sở

Giám đốc Trung tâm Văn hóa - điện ảnh Đồng Nai Tôn Thị Thanh Tình cho hay, Hội thi Sáng tác lời mới dân ca Nam Bộ năm 2024 đã bổ sung được 20 tác phẩm tiêu biểu vào kho tàng âm nhạc dân gian của Đồng Nai. Các tác phẩm dân ca mới này sẽ là nguồn tư liệu quý để đơn vị lựa chọn, dàn dựng, biểu diễn, giới thiệu, quảng bá và lan tỏa hình ảnh Biên Hòa - Đồng Nai với công chúng trong và ngoài tỉnh.

Không chỉ tổ chức hội thi sáng tác lời mới dân ca Nam Bộ mà vài năm trở lại đây, Sở Văn hóa, thể thao và du lịch, Trung tâm Văn hóa - điện ảnh Đồng Nai còn phát động nhiều cuộc thi sáng tác lời mới tài tử, cải lương. Để phát huy hiệu quả của lời mới, trung tâm đã tập hợp các tác phẩm thành sách và các đĩa CD, cấp về cho trung tâm văn hóa - thông tin và thể thao các huyện, thành phố để phổ biến cho các câu lạc bộ, đội nhóm văn nghệ cùng tập luyện và biểu diễn; đồng thời, sử dụng những lời mới tham gia các liên hoan, hội diễn khu vực, toàn quốc, đoạt nhiều huy chương vàng, bạc.

Ly Na