Phát triển văn hóa đọc trong thời đại số

Với chủ đề Chấn hưng văn hóa, phát triển văn hóa đọc, các hoạt động được tổ chức trong Ngày Sách và văn hóa đọc Việt Nam năm 2022 (21-4) đã và đang tiếp tục tạo động lực cho việc khuyến đọc, phát triển phong trào đọc sách ngày càng sâu rộng trong cộng đồng.

Với chủ đề Chấn hưng văn hóa, phát triển văn hóa đọc, các hoạt động được tổ chức trong Ngày Sách và văn hóa đọc Việt Nam năm 2022 (21-4) đã và đang tiếp tục tạo động lực cho việc khuyến đọc, phát triển phong trào đọc sách ngày càng sâu rộng trong cộng đồng.

Các em học sinh Trường tiểu học Hà Huy Giáp (TP.Biên Hòa) đọc sách thiếu nhi do phụ huynh trao tặng tại Thư viện trường. Ảnh: My Ny

Không chỉ xây dựng nhiều mô hình hay, mang lại hiệu quả tích cực trong việc khơi dậy niềm đam mê, hình thành thói quen đọc sách, Đồng Nai còn thực hiện nhiều giải pháp nhằm thúc đẩy văn hóa đọc trong thời đại số.

* Đa dạng các hoạt động

Sau thời gian dài tạm ngưng hoạt động do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19, Ngày Sách và văn hóa đọc Việt Nam năm 2022 trên địa bàn tỉnh đã được tổ chức tại H.Trảng Bom, thu hút đông đảo bạn đọc là học sinh, giáo viên tham gia. Trong đó, nhiều hoạt động ý nghĩa đã được tổ chức như: tọa đàm về công tác tổ chức, quản lý hoạt động thư viện; những bài học kinh nghiệm tham gia cuộc thi Đại sứ văn hóa đọc; giao lưu tác giả, tác phẩm, giới thiệu sách thiếu nhi. Bên cạnh đó, hệ thống các thư viện trên địa bàn tỉnh cũng tham gia xếp sách nghệ thuật, giới thiệu sách mới, sách hay…

Giám đốc Thư viện tỉnh Nguyễn Ngọc Thành cho biết, thực hiện kế hoạch của UBND tỉnh về việc tổ chức Ngày Sách và văn hóa đọc Việt Nam trên địa bàn tỉnh năm 2022, Thư viện tỉnh đã triển khai một chuỗi các hoạt động. Trong đó, Thư viện tỉnh phối hợp với Sở GD-ĐT, Trung tâm Văn hóa - thông tin và thể thao H.Trảng Bom tổ chức ngày sách; chú trọng các hoạt động triển lãm trưng bày sách; quyên góp sách, tặng sách, bán sách giá ưu đãi; phục vụ lưu động tại các trường học của H.Trảng Bom, H.Vĩnh Cửu. Bên cạnh đó, Sở GD-ĐT đã có chương trình cùng với Thư viện tỉnh thực hiện ngày sách tại các trường học trên địa bàn tỉnh.

“Trong chuỗi hoạt động ngày sách, Thư viện tỉnh cũng phối hợp với Lữ đoàn 25 (Quân khu 7) tổ chức xếp sách nghệ thuật, giao lưu tác giả, tác phẩm; đồng thời, triển khai cuộc thi Đại sứ văn hóa đọc tỉnh Đồng Nai năm 2022. Trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 vẫn còn diễn biến phức tạp, việc tổ chức Ngày Sách và văn hóa đọc Việt Nam năm 2022 được Thư viện tỉnh linh hoạt thực hiện, thích ứng an toàn với công tác phòng, chống dịch. Đặc biệt, tại các nơi diễn ra hoạt động, chúng tôi đều nghiêm túc chấp hành quy định 5K, thường xuyên nhắc nhở đeo khẩu trang, khử khuẩn…” - ông Thành nhấn mạnh.

Tương tự, tại các thư viện của 11 huyện và thành phố, nhiều hoạt động hưởng ứng ngày sách đã và đang diễn ra. Các thư viện chú trọng xây dựng mô hình đọc sách trong cộng đồng, luân chuyển sách đến các nhà văn hóa ấp, khu phố, bưu điện văn hóa xã; nhân rộng các tủ sách cộng đồng…

Tại H.Long Thành, ngoài phục vụ bạn đọc tại chỗ, Thư viện huyện còn đẩy mạnh phục vụ lưu động. Trong đó, đã phối hợp với các đơn vị đưa Thư viện sách lưu động với hàng trăm đầu sách hay về lịch sử, văn học, khoa học, kỹ năng sống, kỹ năng bảo vệ bản thân, tâm lý tuổi dậy thì… đến với các em học sinh Trường THCS Nguyễn Đức Ứng.

Hiện tại, nhiều trường học trên địa bàn tỉnh cũng tổ chức các ngày hội sách; trưng bày và giới thiệu hàng chục gian hàng sách đến học sinh, sinh viên. Thầy Bạch Thanh Lụa, Hiệu trưởng Trường THPT Thống Nhất A (H.Trảng Bom) cho hay, hưởng ứng ngày sách, nhà trường đã phối hợp với hệ thống các thư viện xây dựng các gian hàng sách, tạo không gian đọc sách và mua sắm sách giá rẻ cho học sinh và giáo viên. Song song đó, nhà trường phát động phong trào đọc sách trong các tiết sinh hoạt ở lớp, các buổi chào cờ, xây dựng tủ sách lớp học... nhằm nâng cao văn hóa đọc trong nhà trường.

Ngoài hệ thống thư viện, NXB Đồng Nai đã tổ chức gian hàng sách, trưng bày và phục vụ bạn đọc với hơn 500 đầu sách (trên 1 ngàn bản sách) về chính trị, văn hóa, lịch sử, kinh tế, xã hội… trong khuôn viên NXB. Theo Phó giám đốc NXB Đồng Nai Trương Văn Tuấn, ngoài gian hàng sách, NXB còn tổ chức trao tặng hàng chục đầu sách về thiếu nhi cho các điểm trường vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc trên địa bàn tỉnh.

“Ngày Sách và văn hóa đọc Việt Nam 2022, NXB Đồng Nai tham gia nhiều gian hàng sách, phục vụ bạn đọc tại H.Trảng Bom. Nhìn thấy hình ảnh các em học sinh và những bạn đọc lớn tuổi háo hức đọc sách, tìm hiểu sách trong ngày hội khiến chúng tôi cảm thấy niềm vui được nhân lên gấp bội. Đây chính là động lực để chúng tôi tiếp tục với gia đình, nhà trường, xã hội cùng ươm mầm, phát triển và lan tỏa văn hóa đọc” - ông Tuấn chia sẻ.

* Thúc đẩy văn hóa đọc từ chuyển đổi số

Thời gian qua, hệ thống thư viện từ tỉnh đến cơ sở đã có nhiều đổi mới từ hoạt động truyền thống sang hoạt động trên nền tảng số, đem lại các dịch vụ tiện ích cho bạn đọc. Tại Thư viện tỉnh đã ứng dụng mã QR đọc tài liệu trên điện thoại di động, không chỉ giúp việc lưu trữ và truyền tải thông tin dễ dàng, nhanh chóng mà còn giúp cho việc biên soạn và phát hành thư mục của cán bộ thư viện được cập nhật kịp thời, tiết kiệm chi phí. Ngoài ra, Thư viện tỉnh cũng hoàn thiện và đưa vào sử dụng hệ thống thư viện điện tử trên nền điện toán đám mây…

Đặc biệt, để đảm bảo hiệu quả phục vụ bạn đọc, vừa làm tốt nhiệm vụ phòng, chống dịch Covid-19, hệ thống các thư viện trên địa bàn tỉnh đã triển khai dịch vụ đăng ký mượn sách trực tuyến, gia hạn sách trực tuyến, tư vấn cho bạn đọc qua trang Facebook của thư viện. Bên cạnh đó, thư viện cũng tổ chức nhiều triển lãm sách trực tuyến, giới thiệu sách mới, thư mục chuyên đề qua website và trang Facebook. Vì thế, hoạt động phục vụ bạn đọc vẫn được duy trì.

Các em học sinh Trường tiểu học Lý Thường Kiệt (TP.Biên Hòa) đọc sách thiếu nhi do phụ huynh trao tặng tại Thư viện trường. Ảnh: Ly Na

Cán bộ Thư viện H.Thống Nhất Lê Thị Duyên cho biết: “Hiện tại, tổng số lượng sách của thư viện huyện có trên 25 ngàn bản sách. Hằng năm, Thư viện H.Thống Nhất bổ sung hơn 1 ngàn bản sách mới, phục vụ cho hoạt động đọc sách trên địa bàn. Hướng đến chuyển đổi số, phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng, Thư viện H.Thống Nhất đã tổ chức cho cán bộ thư viện đi tập huấn về chuyển đổi số, đã ứng dụng công nghệ, giới thiệu hàng chục cuốn sách qua Facebook và website của đơn vị. Trong đó, chú trọng thực hiện các clip, thiết kế bài thuyết minh về sách và văn hóa đọc sinh động bằng các phần mềm…”.

Theo Phó giám đốc Trung tâm Văn hóa - thông tin và thể thao H.Vĩnh Cửu Nguyễn Thị Minh Chi, việc ứng dụng công nghệ trong phát triển văn hóa đọc được H.Vĩnh Cửu quan tâm và đã thực hiện từ nhiều năm nay. Thư viện H.Vĩnh Cửu áp dụng phần mềm điện toán đám mây, kết nối với toàn bộ hệ thống các thư viện với phần mềm Lạc Việt Vebrary gồm 8 phân hệ: biên mục, quản trị hệ thống, lưu thông, bổ sung, mượn liên thư viện, quản lý báo tạp chí, kiểm kê, opac; đồng thời, xây dựng phòng đọc sách với hệ thống máy tính kết nối internet.

“Hiện nay, chuyển đổi số trong hệ thống thư viện đang áp dụng cho các trường học, cho học sinh, sinh viên tiếp cận với sách trên nền điện tử. Ở H.Vĩnh Cửu đang thí điểm ở Trường THCS Thạnh Phú. Việc thí điểm được xem là xu thế tất yếu nhằm từng bước nâng cấp, hoàn thiện và phát triển hạ tầng kỹ thuật theo hướng kết nối mạng lưới hiện đại, số hóa tài nguyên thông tin, hình thành thư viện điện tử, thư viện số. Qua đó, hỗ trợ học sinh, giáo viên và các đối tượng bạn đọc học tập, nghiên cứu tài liệu và giải trí thông qua không gian mạng” - bà Minh Chi nói.

Ông NGUYỄN NGỌC THÀNH, Giám đốc Thư viện Đồng Nai: Phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng

Ngày Sách và văn hóa đọc Việt Nam năm 2022 được tổ chức đã và đang khẳng định vị trí, vai trò và tầm quan trọng của sách đối với giáo dục và rèn luyện nhân cách con người; khuyến khích và phát triển phong trào đọc sách trong gia đình, trường học và cộng đồng. Đây cũng dịp để lan tỏa văn hóa đọc, góp phần xây dựng hệ giá trị văn hóa và chuẩn mực con người Việt Nam.

Trong thời gian tới, Thư viện tỉnh sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền với nhiều hình thức mới, hiện đại nhằm tăng tính hấp dẫn; hoàn thiện và phát triển hạ tầng số, nền tảng số, đảm bảo an toàn, an ninh mạng. Chú trọng liên thông giữa các thư viện với nhau theo quy định của Luật Thư viện, nâng cao hơn nữa chất lượng nguồn nhân lực… Qua đó, đáp ứng yêu cầu phát triển, thúc đẩy và lan tỏa văn hóa đọc trong cộng đồng.

Cô NGUYỄN THỊ BÌNH, giáo viên Ngữ văn Trường THPT Lê Quý Đôn - Tân Mai (TP.Biên Hòa): Ứng dụng công nghệ, đưa sách đến học sinh

Hưởng ứng Ngày Sách và văn hóa đọc Việt Nam năm 2022, Trường THPT Lê Quý Đôn - Tân Mai đã tổ chức ngày hội sách với 8 gian hàng sách đầy đủ các chủ đề: lịch sử danh nhân văn hóa; văn học nước ngoài; sách tham khảo; phương pháp học tập…, học sinh hưởng ứng rất tích cực. Hằng tuần, hằng tháng, nhà trường duy trì các hoạt động đọc sách, viết cảm nhận và chia sẻ cuốn sách hay. Đặc biệt, nhà trường thường xuyên phát động học sinh làm các clip giới thiệu sách hay; thiết kế poster sách khuyến đọc, tham gia cuộc thi Đại sứ văn hóa đọc của tỉnh. Xây dựng các nhóm đọc trên Zalo, Facebook. Thời gian tới, nhà trường đã có kế hoạch đẩy nhanh thực hiện thư viện số, số hóa các dữ liệu. Qua đó, xây dựng thói quen tiếp cận tri thức số cho học sinh.

Em NGUYỄN THU AN, lớp 12A6, Trường THPT Thống Nhất A (H.Trảng Bom): Mong tiếp cận nhiều sách mới, sách hay

Ngày sách năm nay được tổ chức tại Trường THPT Thống Nhất A đã tạo điều kiện cho em và bạn bè đến đọc sách, tham khảo thêm tài liệu cũng như được mua sách với giá ưu đãi. Em mong rằng, không chỉ năm nay mà những năm tiếp theo sẽ có thêm những ngày hội sách với sự tham gia của nhiều thư viện, nhiều NXB tại các trường học để học sinh có thể tiếp cận thêm sách mới, sách hay, phục vụ tốt hơn cho việc học tập, giải trí.

Ly Na