Căng thẳng trước thềm chuyến thăm Saudi Arabia của Tổng thống Mỹ

Tổng thống Mỹ (trái) và Quốc vương Saudi Arabia trong một cuộc gặp hồi năm 2015. (Nguồn: theatlantic.com)

Phát biểu trên được đưa ra trong bối cảnh người đứng đầu Nhà Trắng chuẩn bị tới quốc gia vùng Vịnh này. 

Ngày 18/4, người phát ngôn Nhà Trắng Josh Earnest tuyên bố Nhà Trắng quan ngại Dự luật Công lý xử phạt phần tử hậu thuẫn khủng bố không phải vì dự luật này có nguy cơ ảnh hưởng tới quan hệ ngoại giao giữa Mỹ với một nước khác. 

Nguyên nhân cơ bản là việc ban hành một đạo luật như vậy có thể thúc đẩy các nước khác áp dụng các luật tương tự, đe dọa tới sự tồn tại của quy chế miễn trừ ngoại giao cho phép các nước giải quyết bất đồng qua con đường ngoại giao thay vì kiện tụng. Điều này có thể gây nguy hiểm cho nước Mỹ cũng như người dân, các thành viên chính phủ và nhân viên ngoại giao nước này. 

Quan chức Nhà Trắng cảnh báo Tổng thống Barack Obama có thể sử dụng quyền phủ quyết đối với dự luật nói trên. 

Dự luật Công lý xử phạt phần tử hỗ trợ khủng bố cho phép các gia đình có người thân thiệt mạng trong các vụ tấn công khủng bố 11/9/2001 tại Mỹ khởi kiện Chính phủ Saudi Arabia. Có 15/19 kẻ cướp máy bay trong vụ tấn công khủng bố hồi năm 2001 là công dân Saudi Arabia, song không có bằng chứng về sự dính líu của chính phủ trong vụ việc.

Dự luật trên, được đề xuất hồi tháng 9/2015 và nhận được sự ủng hộ từ cả đảng Dân chủ và Cộng hòa tại Quốc hội lưỡng viện Mỹ, hiện vẫn chưa được chuyển tới Thượng viện song đã gây phản ứng dữ dội tại Riyadh và đe dọa gây căng thẳng cho mối quan hệ đồng minh giữa hai nước. 

Trước đó, tờ The New York Times ngày 16/4 đưa tin Ngoại trưởng Saudi Arabia Adel al-Jubeir phát biểu trước giới lập pháp Mỹ tại Washington hồi tháng trước tuyên bố quốc gia này sẽ bán 750 tỷ USD công trái cùng nhiều tài sản khác tại nước Mỹ nếu Quốc hội Mỹ thông qua dự luật trên.

Theo kế hoạch, Tổng thống Obama đặt chân tới Riyadh ngày 20/4 và sẽ có cuộc gặp với Quốc vương Salman cùng nhiều quan chức chính phủ khác./.