Israel - Palestine có trung gian hòa đàm mới

Ngày 21-7, Kênh 2 của Israel đưa tin Israel và Palestine đã chấp nhận cựu Đại sứ Mỹ tại Israel Martin Indyk, làm trung gian trong các cuộc đàm phán hòa bình sắp tới tại thủ đô Washington (Mỹ).

* Chi tiết về thỏa thuận tiến tới hòa đàm song phương

Tổng thống Israel Shimon Peres và người đồng cấp Palestine trong một cuộc gặp.

Ông Indyk là Phó Chủ tịch kiêm Giám đốc phụ trách chính sách đối ngoại thuộc Viện Brookings tại Washington và từng làm Trợ lý Ngoại trưởng phụ trách các vấn đề Cận Đông trong chính quyền của cựu Tổng thống Bill Clinton.

Ông Indyk từng chỉ trích chính sách Trung Đông của Tổng thống Mỹ Barack Obama năm 2009, cho rằng ông Obama và phái viên Trung Đông của Mỹ George Mitchell đã thất bại. Vị cựu đại sứ này còn phê phán ông Obama và Mitchell đã cố tập trung vào việc thuyết phục Israel ngừng xây dựng khu định cư Do Thái ở Judea và Samaria, cho rằng họ đã vi phạm nguyên tắc cơ bản trong đàm phán ở Trung Đông khi bị mắc kẹt trong các vấn đề chi tiết.

Sau những nỗ lực ngoại giao con thoi trong suốt 5 tháng qua của Ngoại trưởng Mỹ John Kerry, ngày 19-7, Israel và Palestine đã nhất trí sẽ gặp nhau trong thời gian sớm nhất tại Washington để thảo luận các chi tiết cuối cùng về việc nối lại tiến trình đàm phán bị bế tắc từ năm 2008.

Trên thực tế, để cứu vãn sứ mệnh tái khởi động hòa đàm Israel-Palestine, Ngoại trưởng Mỹ đã phải giảm bớt những kỳ vọng. Theo những chi tiết trong kế hoạch của ông Kerry được mạng tin "Debka" ngày 20-7 tiết lộ, các cuộc đàm phán sắp tới sẽ tập trung vào việc đạt được một hiệp ước hòa bình tạm thời để thành lập một Nhà nước Palestine tại những khu vực rộng lớn của Bờ Tây sau khi Israel rút đi, nhưng không quyết định về các đường biên giới cuối cùng. Những khu vực này sẽ cần có sự đồng thuận cho những sắp xếp an ninh ba bên (Mỹ - Israel - Palestine), cũng như loại bỏ một số khu định cư Do Thái.

Trong các cuộc thương lượng sơ bộ diễn ra kín vào tuần tới tại Washington, Bộ trưởng Tư pháp Tzipi Livni và Cố vấn thủ tướng Yakov Molcho sẽ đại diện cho Israel, trong khi đại diện bên phía Palestine là nhà đàm phán cấp cao Saeb Erekat. Các bên nhất trí rằng tiến trình thương lượng sẽ kéo dài không dưới 9 tháng (cho tới tháng 3-2014) trong đó Israel đồng ý tạm ngừng một phần không tuyên bố việc xây dựng bên ngoài các khu định cư ở Judea và Samaria. Việc ngừng xây dựng sẽ không áp dụng với các khu định cư Bờ Tây và Jerusalem. Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas đã từ bỏ điều kiện tiên quyết trước đó, yêu cầu Israel ngừng hoàn toàn việc xây dựng khu định cư Do Thái nếu muốn ngồi vào bàn đàm phán trực tiếp. Ông cũng cam kết không thực hiện lời đe dọa thúc ép các biện pháp chống Israel thông qua Liên hợp quốc và các tổ chức quốc tế khác trong quá trình đàm phán.

Cũng theo mạng tin trên, Ngoại trưởng Mỹ Kerry còn thuyết phục ông Abbas từ bỏ tối hậu thư đàm phán hòa bình dựa trên các đường biên giới 1967. Thay vào đó, Tổng thống Mỹ Obama sẽ gửi thư cho ông Abbas khẳng định sự công nhận của Mỹ đối với chủ đề của các cuộc thương lượng là thiết lập một Nhà nước Palestine dựa trên các giới tuyến năm 1967. Ông Obama sẽ gửi một bức thư khác cho Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu xác nhận rằng các cuộc thương lượng phải dẫn tới việc công nhận nhà nước Israel là quê hương của người Do Thái, với đường biên giới tương lai sẽ dựa trên các giới tuyến 1967 trong khi vẫn đảm bảo nhu cầu an ninh của Israel cũng như điều kiện nhân khẩu học thực tế.

(Theo BBC, AP)