Làng Chăm ở Xuân Hưng ngày nay

Làng Chăm (ấp 4, xã Xuân Hưng, huyện Xuân Lộc) nằm khuất sau thánh đường Hồi giáo Masjid Nourul Ehsaan (được xem là thánh đường Hồi giáo lớn thứ 2 tại Việt Nam, sau thánh đường Hồi giáo tại An Giang) hiền hòa với thiên nhiên và cuộc sống.

Đại diện lãnh đạo Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn - chi nhánh huyện Xuân Lộc cùng đại diện làng Chăm trao học bổng vượt khó học giỏi cho con em làng Chăm. Ảnh: CTV

Người có uy tín ở ấp 4, xã Xuân Hưng Ab Do Ha Mit cũng là giáo cả của thánh đường Hồi giáo Masjid Nourul Ehsaan bộc bạch, vào đầu những năm 1970, người Chăm ở nhiều nơi như: An Giang, Tây Ninh, Thành phố Hồ Chí Minh, Campuchia về xã Xuân Hưng định cư, lập làng, sinh sống cho đến nay.

Nhiều đổi thay

Bí thư Chi bộ, Trưởng ấp 4, xã Xuân Hưng Moha Mach Amine cho biết, ấp 4 có 17 tổ nhân dân, diện tích tự nhiên hơn 1.131 hécta. Trong ấp có 3 dân tộc anh em Chăm, S’tiêng và Kinh sinh sống rất đoàn kết với dân số 871 hộ/4.093 nhân khẩu. Trong đó, đồng bào Chăm có 605 hộ/3.021 nhân khẩu.

Cũng theo ông Moha Mach Amine và những người cao niên ở làng Chăm, vào đầu những năm 1970, bà con người Chăm ở nhiều nơi về Xuân Hưng định cư, lập làng sinh sống. Ngày ấy, núi rừng bao bọc cả ngôi làng, nhà cửa đều làm bằng gỗ, lợp lá buông, đường sá sình lầy. Qua bao năm tháng định cư, đồng bào người Chăm và làng Chăm được sự quan tâm, hỗ trợ tích cực của các cấp chính quyền đã có sự đổi thay rõ nét từ cách nghĩ, cách làm, biết áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất để trồng cây lâu năm, phát triển chăn nuôi, tham gia lao động tại các công ty.

“Vùng đất hoang sơ khi xưa giờ là khu dân cư, đường giao thông bê tông và đã phủ xanh bởi cây trái, ruộng lúa, rau, hoa màu các loại. Hiện trong ấp chỉ còn 28 hộ nghèo và cận nghèo, số hộ khá giả trở lên chiếm trên 50% số hộ của ấp. Trong quá trình định cư và xây dựng nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao và nông thôn mới kiểu mẫu, đồng bào Chăm, S’tiêng đã bắt nhịp cùng đồng bào Kinh trong xây dựng nếp sống văn hóa, văn minh nông thôn nên làng quê luôn sáng - xanh - sạch - đẹp và an toàn” - ông Moha Mach Amine cho biết thêm.

Tháng 5-2025, bắt đầu vào mùa mưa nên vườn, rẫy của đồng bào Chăm ở ấp 4, xã Xuân Hưng thêm xanh. Ông Abtu Kholick (dân tộc Chăm, ngụ ấp 4, xã Xuân Hưng) chia sẻ, trước đây gia đình ông chỉ trồng lúa. Năm 2017, ông mạnh dạn vay vốn ưu đãi 100 triệu đồng từ Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn, chi nhánh huyện Xuân Lộc để chăn nuôi bò và chuyển đổi 2 hécta đất trồng lúa, rau màu kém hiệu quả sang trồng thanh long ruột đỏ. Nhờ chịu khó chăm sóc nên vườn thanh long của gia đình ông luôn tươi tốt, năng suất cao.

Ông Abtun Kholick chia sẻ, tùy theo thời điểm và giá cả, thu nhập từ trồng trọt và chăn nuôi của gia đình ông được khoảng 800 triệu đồng/năm. Còn nhiều hộ đồng bào Chăm khác giỏi hơn ông với thu nhập cả tỷ đồng/năm từ trồng cây ăn trái như: thanh long, sầu riêng, mít, chôm chôm và chăn nuôi bò, dê…

Sự đổi thay trong đời sống của đồng bào Chăm ở ấp 4, xã Xuân Hưng thể hiện rõ qua nhiều ngôi nhà khang trang, tuyến đường sạch đẹp, vườn cây trĩu quả thôi chưa đủ, mà còn thể hiện qua nét đẹp văn hóa, tinh thần như: bài trừ được các tập tục lạc hậu trong cưới, lễ; chung tay xây dựng đời sống văn hóa, nông thôn mới; sống tốt đời, đẹp đạo; chăm lo việc học; tìm việc làm tại các công ty…

“Đến ấp 4, xã Xuân Hưng hôm nay sẽ cảm nhận được sự thay da đổi thịt từng ngày của nơi này. Nhiều ngôi nhà mới khang trang mọc lên dọc theo những tuyến đường bê tông xi măng, bê tông nhựa thẳng tắp nối liền làng Chăm với làng S’tiêng và khu vực người Kinh trong xã” - Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam huyện Xuân Lộc LÊ THỊ HIỆP bày tỏ.

Niềm tin vào người có uy tín

100% người Chăm ở ấp 4, xã Xuân Hưng đều theo đạo Hồi, việc thực thi giáo luật là bắt buộc. Ông Ab Do Ha Mit cho hay, với những tập quán, tập tục không phù hợp thì đồng bào Chăm theo đạo Hồi có thể thay đổi cho phù hợp với xu thế của xã hội. Trong quá trình định cư, đồng bào Chăm luôn giữ mối liên kết với chính quyền, MTTQ địa phương, tổ chức sinh hoạt tôn giáo đúng quy định, trên tinh thần “tốt đời, đẹp đạo”.

Nghề may trang phục truyền thống của đồng bào làng Chăm vẫn được duy trì. Ảnh: C.T.V

Sinh ra và lớn lên ở làng Chăm, ông Ab Do Ha Mit được đồng bào các dân tộc Chăm, S’tiêng và chính quyền bầu làm người uy tín và ông cũng được giáo dân, chức sắc tôn giáo của thánh đường Hồi giáo Masjid Nourul Ehsaan bầu làm giáo cả từ năm 2015 đến nay.

Ông Ab Do Ha Mit cho biết, với vai trò người có uy tín, giáo cả, ông luôn đi đầu trong việc tuyên truyền, vận động bà con chấp hành tốt các chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước, loại bỏ tư duy lạc hậu; tích cực hưởng ứng các phong trào thi đua do địa phương phát động như: xây dựng đời sống văn hóa trong khu dân cư; chuyển đổi cơ cấu vật nuôi, cây trồng, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp…

Cũng theo ông Ab Do Ha Mit, ông và các chức sắc tôn giáo, lãnh đạo ấp luôn chú trọng vận động đồng bào Chăm chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi từ cây lúa cho kinh tế thấp sang trồng cây thanh long ruột đỏ, hoa màu kết hợp với chăn nuôi dê, trâu, bò… để nâng cao thu nhập; khuyến khích con em trong làng tham gia các lớp đào tạo nghề do địa phương tổ chức.

Người có uy tín, giáo cả làng Chăm ấp 4, xã Xuân Hưng (huyện Xuân Lộc) Ab Do Ha Mit hướng dẫn thanh niên dân tộc Kinh về thủ tục kết hôn với phụ nữ Chăm.

Đến nay, làng Chăm có đến hơn 70% thanh niên đã có việc làm và thu nhập ổn định tại các công ty trong và ngoài huyện; số còn lại tham gia sản xuất nông nghiệp hay gia công các mặt hàng tiểu thủ công nghiệp như: đan lát mây, tre tại nhà… Ngoài ra, làng Chăm ở ấp 4, xã Xuân Hưng còn có trên 100 sinh viên tốt nghiệp cao đẳng, đại học; nhiều người ra trường trở về công tác, phục vụ địa phương.

Nhờ vai trò đầu tàu là giáo cả, người có uy tín trong việc làm “cầu nối” giữa chính quyền với dân, giáo dân mà lời nói, việc làm của ông Ab Do Ha Mit trong ấp, xã luôn có giá trị.

Bí thư Chi bộ, Trưởng ấp 4 Moha Mach Amine bộc bạch, quá trình đổi thay của ấp, làng Chăm có sự nỗ lực góp sức của ông Ab Do Ha Mit. Bằng uy tín và trách nhiệm của mình, ông đã cùng chính quyền, ban hành giáo làm thay đổi nhận thức của bà con, thay đổi bản làng ngày càng phát triển, góp phần xây dựng địa phương ngày thêm giàu đẹp, đoàn kết.

Đoàn Phú