Khẳng định giá trị của cà phê Việt Nam trên bản đồ thế giới

Việt Nam hiện là quốc gia xuất khẩu cà phê lớn thứ 2 trên thế giới. Không chỉ xuất khẩu cà phê, Việt Nam còn sở hữu một nền văn hóa cà phê độc đáo.

Ông Đỗ Tấn Trưởng, quản lý rang xay và nghiên cứu, phát triển sản phẩm của Công ty TNHH TNI King Coffee giới thiệu cà phê Geisha, loại cà phê đắt đỏ nhất hiện nay. Ảnh: B.Nguyên

Từ ngày 21-12-2025 đến ngày 2-1-2026, Lễ hội Di sản cà phê toàn cầu 2025 diễn ra tại Quảng trường Lâm Viên (phường Xuân Hương - Đà Lạt) lần đầu tiên được tổ chức, thu hút đông đảo người dân địa phương cùng du khách trong và ngoài nước tham gia. Với nhiều chương trình đặc sắc, lễ hội nhằm tôn vinh di sản thông qua những câu chuyện về hành trình gần 2 thế kỷ của hạt cà phê tại Việt Nam, từ những đồn điền đầu tiên đến văn hóa thưởng thức cà phê phin độc đáo.

Trải nghiệm văn hóa cà phê

Lễ hội Di sản cà phê toàn cầu 2025 do Công ty TNHH TNI King Coffee (ở Thành phố Hồ Chí Minh) tổ chức có không gian trưng bày gồm 34 gian hàng giới thiệu các sản phẩm cà phê, ẩm thực, cùng chuỗi hoạt động văn hóa - nghệ thuật - trải nghiệm - kết nối kéo dài xuyên suốt mùa lễ hội. Lễ hội có nhiều hoạt động đặc sắc gồm: trình diễn rang xay và pha chế thủ công tại chỗ gắn với trải nghiệm văn hóa cà phê quốc tế; triển lãm hạt cà phê cổ; giới thiệu bức tranh nghệ thuật làm từ hạt cà phê robusta được xác lập kỷ lục Việt Nam, trưng bày ly cà phê khổng lồ… Đây đều là những điểm check-in thú vị với du khách và người dân.

Việt Nam không chỉ xuất khẩu cà phê mà còn sở hữu một nền văn hóa cà phê độc đáo. Với nhiều chương trình đặc sắc, lễ hội nhằm tôn vinh cà phê tại Việt Nam, từ những đồn điền đầu tiên đến văn hóa thưởng thức cà phê độc đáo.

Liên minh Kỷ lục thế giới - trung ương Hội Kỷ lục gia Việt Nam đã xác lập kỷ lục Việt Nam là quốc gia sản xuất và xuất khẩu cà phê robusta lớn nhất về sản lượng và năng suất trên thế giới. Bên cạnh đó, kỷ lục còn ghi nhận các giá trị di sản về nghệ thuật pha chế đặc trưng, độc đáo nhất (cà phê Ê-đê, cà phê vợt, cà phê phin). Ngoài ra, nghệ thuật phối trộn và thưởng thức cà phê của Việt Nam rất đa dạng, sáng tạo và độc đáo qua các thức uống, món ăn đặc trưng như: cà phê trứng, cà phê sữa đá…

Đặc biệt, du khách đến lễ hội còn được chiêm ngưỡng và tìm hiểu tác phẩm nghệ thuật Khát vọng cà phê robusta Việt Nam - bức tranh nghệ thuật đầu tiên được làm bằng hạt cà phê robusta Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk) và các vật liệu thuần mộc của Việt Nam như: bột cà phê, vải bố, tre - nứa, màu mực cà phê… có chủ đề văn hóa Tây Nguyên.

Khu trưng bày, giới thiệu về cà phê cũng như những cách pha chế cà phê thủ công gắn với trải nghiệm văn hóa cà phê quốc tế thu hút đông du khách tham quan. Cụ thể, cách pha chế Moka Pot được phát minh năm 1933 tại Ý, biểu tượng của văn hóa cà phê Ý. Aeropress được phát minh năm 2005 tại Mỹ. Cold Drip là cách thưởng thức cà phê mới thịnh hành gần đây tại Việt Nam nhưng đã xuất hiện từ thế kỷ XVII tại Hà Lan gắn với câu chuyện các thủy thủ muốn pha cà phê giữ được hương vị lâu trong các chuyến đi biển. Phương pháp này sử dụng nước lạnh nhỏ giọt qua cà phê trong thời gian dài, giúp tạo ra ly cà phê mượt, ít chua và ít đắng hơn so với cách pha nóng. Đến thế kỷ XX, Cold Drip được phổ biến mạnh mẽ tại Nhật Bản với phong cách pha chế chậm rãi và mang tính nghệ thuật, cho hương vị tinh khiết và độ ổn định cao. 

Trong đó, cà phê phin là biểu tượng của văn hóa cà phê Việt Nam từ thế kỷ XIX khi hạt cà phê được người Pháp đưa vào nước ta. Từ đó, chiếc phin nhôm nhỏ gọn dần trở thành dụng cụ pha cà phê quen thuộc trong mọi gia đình và quán cà phê. Phin tạo nên phong cách thưởng thức chậm rãi, đằm thắm gắn liền với hương vị đậm đà, hậu ngọt và sự thư thả đặc trưng của người Việt. Đến nay, cà phê phin vẫn là phương pháp pha cà phê phổ biến nhất, đại diện cho bản sắc và gu cà phê mạnh mẽ của Việt Nam.

Qua hành trình khám phá văn hóa cà phê, du khách có được bức tranh hoàn chỉnh về loại nông sản Việt đã vang danh trên thương trường quốc tế, từ hành trình của người nông dân cần cù đến nghệ thuật pha chế, chế biến để tạo nên những ly cà phê thơm lừng và đậm vị thời gian gắn với trải nghiệm riêng của mỗi người thưởng thức.

Điểm nhấn của Lễ hội Di sản cà phê toàn cầu 2025 là không gian cà phê trên toa tàu - Hành trình di sản tại Ga Đà Lạt với việc tái hiện một toa tàu cổ - toa tàu di sản cà phê. Đà Lạt Coffee Train do Chi nhánh Vận tải đường sắt Sài Gòn, Công ty cổ phần Vận tải đường sắt và Công ty TNHH TNI King Coffee hợp tác tổ chức. Đến với Đà Lạt Coffee Train, du khách vừa nhâm nhi tách cà phê vừa thưởng thức những bản nhạc dịu êm qua tiếng vĩ cầm, saxophone của các nghệ sĩ trình diễn trên các toa tàu…

Xây dựng thương hiệu cà phê Việt

Năm 2024, xuất khẩu cà phê Việt Nam đạt kim ngạch 5,48 tỷ USD. Chỉ tính riêng nửa đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu cà phê đã ngấp nghé ngang ngửa cả năm 2024 với 5,45 tỷ USD. Lễ hội Di sản cà phê toàn cầu 2025 kỳ vọng tạo động lực phát triển ngành cà phê theo mô hình công nghiệp sáng tạo, mở ra các cơ hội mới về đầu tư, hợp tác và xuất khẩu. Lễ hội sẽ quy tụ những chuyên gia, nghệ nhân, doanh nghiệp hàng đầu thế giới để định hình lại tương lai của ngành cà phê Việt Nam theo mô hình bền vững, sáng tạo và mang lại giá trị kinh tế cao, từ đó tạo ra một điểm hẹn quốc tế thường niên, thu hút đầu tư, thúc đẩy du lịch và mở đường cho các sáng kiến hợp tác toàn cầu, tiêu biểu là việc hình thành Liên minh Cà phê Việt Nam - Thế giới (GCA).

Lễ hội không chỉ giới thiệu các giống cà phê nổi tiếng của Việt Nam mà còn giới thiệu cà phê của các nước trên thế giới như: Colombia, Ethiopia, Brasil…; trong đó có những đặc sản cà phê của thế giới. Ấn tượng nhất là cà phê Geisha của vùng Geisha ở Ethiopia. Đây là một trong những loại cà phê đắt đỏ và quý hiếm nhất thế giới, được bán đấu giá lên đến 700 triệu đồng/kg. Geisha sở hữu hương vị độc đáo và phức hợp, không thể hòa lẫn được với các giống khác. Điểm nhấn là hương vị trái cây họ cam quýt, hương hoa và thoang thoảng mùi hoa nhài. Giá trị cà phê Geisha cao hơn đáng kể so với các loại cà phê khác cùng chất lượng.

Ông Đỗ Tấn Trưởng, quản lý rang xay và nghiên cứu, phát triển sản phẩm của Công ty TNHH TNI King Coffee cho biết: “Tôi có hơn 20 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực rang xay cà phê vì có niềm đam mê với ngành hàng này. Bí quyết để làm ra sản phẩm ngon là câu chuyện toàn vẹn từ khâu chọn nguyên liệu đến quá trình chế biến cũng như tìm hiểu khẩu vị, xu hướng tiêu dùng của từng vùng, miền khác nhau. Người thợ rang xay phải tỉ mỉ ở mọi khâu chế biến, ban đầu phải chọn được hạt cà phê ngon, mỗi một giống cà phê lại có công thức, bí quyết riêng trong quy trình rang xay, pha chế. Dù có 20 năm gắn bó với cà phê nhưng đến nay tôi vẫn chỉ mới biết được chút ít kinh nghiệm trong ngành này. Tôi vẫn đang trong hành trình tìm hiểu về văn hóa cà phê và không ngừng học những điều mới trong ngành này”.

Tại Lễ khai mạc Lễ hội Di sản cà phê toàn cầu 2025, bà Lê Hoàng Diệp Thảo, nhà sáng lập kiêm CEO TNI King Coffee chia sẻ: Cà phê đã có mặt tại Việt Nam hơn 150 năm. Từ những vùng đất đầu tiên trên Tây Nguyên, đến nay cả nước có hơn 600 ngàn hécta cà phê đang nuôi sống hàng triệu hộ dân. Hạt cà phê Việt Nam có mặt ở hơn 100 quốc gia và vùng lãnh thổ, đóng góp hàng tỷ USD cho nền kinh tế. Nhưng giá trị của cà phê Việt không chỉ nằm ở sản lượng hay con số mà nằm ở bản sắc, tinh thần lao động bền bỉ và ở niềm tự hào được chắt lọc trong từng hạt cà phê. Lễ hội lần này không chỉ là một sự kiện mà là một hành trình dài hạn nhằm bảo tồn, nâng tầm và lan tỏa những giá trị bền vững của cà phê Việt Nam, đặc biệt là di sản robusta, trong dòng chảy chung của cà phê thế giới.

Bình Nguyên