Đề xuất sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân được người dân quan tâm

Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV những ngày qua đang “nóng” lên câu chuyện sửa đổi một số vấn đề liên quan đến Luật Thuế thu nhập cá nhân (Thuế TNCN). Đây là vấn đề được nhiều người dân quan tâm.

Nhiều mặt hàng tiêu dùng tăng giá trong thời gian qua. Trong ảnh: Người dân mua sắm tại một siêu thị. Ảnh: N.LIÊN

Trong khi đó, trả lời những vấn đề đại biểu Quốc hội đã nêu, Bộ Tài chính cho rằng, trong giai đoạn 2020-2023, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) mới chỉ biến động trên 11,4%, thấp hơn mức biến động theo quy định 20% nên chưa đề xuất điều chỉnh Thuế TNCN.

Căn cứ tính thuế đã lỗi thời

Theo quy định, khi các mặt hàng trong danh sách 752 mặt hàng tác động đến biến động CPI trên 20% thì sẽ điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế. Danh mục hàng hóa được sử dụng để thu thập thông tin phản ánh biến động về giá của các hàng hóa trong tiêu dùng thời kỳ 2020-2025 bao gồm 752 mặt hàng, thuộc 11 nhóm hàng hóa như: nhóm dịch vụ ăn uống, lương thực, thực phẩm, ăn uống ngoài gia đình, hàng may mặc, giáo dục, nhà ở, vật liệu xây dựng, giao thông…

Các chuyên gia kinh tế cho biết, quy định điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh dựa vào sự biến động CPI của 752 mặt hàng là bất hợp lý. Trên thực tế, các mặt hàng thiết yếu ảnh hưởng trực tiếp đến chi tiêu của người dân chỉ có khoảng 20/752 mặt hàng. Do đó, nếu lấy những mặt hàng thiết yếu để tính mức biến động CPI trung bình của 752 mặt hàng sẽ không chính xác và chờ đợi nhiều năm mới có thể điều chỉnh. Điều này dẫn đến việc không phản ánh kịp thời những biến động trong chi tiêu của người dân và các hộ gia đình.

Theo kế hoạch, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã bổ sung chương trình xây dựng luật, pháp lệnh để sửa đổi Luật Thuế TNCN vào kỳ họp tháng 10-2025, thông qua vào kỳ họp tháng 5-2026.

Ngoài những quy định về danh mục hàng hóa làm cơ sở xác định sự biến động CPI, một số đại biểu Quốc hội cũng cho rằng, mức giảm trừ gia cảnh chưa phản ánh đúng thực tế cuộc sống, nhất là đối với người nộp thuế đang sinh sống và làm việc ở những thành phố lớn.

Chị Trần Kim Anh (ngụ phường Tân Phong, thành phố Biên Hòa) đang làm quản lý tại một doanh nghiệp tư nhân với mức thu nhập gần 30 triệu đồng/tháng. Hiện chị Kim Anh phải ở nhà thuê, nuôi con nhỏ và mẹ già trên 80 tuổi. Tuy ở mức thu nhập khá cao nhưng hàng tháng chị vẫn phải “thắt lưng, buộc bụng” để lo các khoản chi tiêu không hề nhỏ trong gia đình: học phí, sữa cho con và tiền thuê người chăm sóc cho mẹ già đau yếu; chưa kể chi phí hàng ngày của cá nhân cho công việc, cuộc sống… Vì vậy, chị Kim Anh rất quan tâm đến những thông tin về việc đề xuất sửa đổi Luật Thuế TNCN những ngày qua tại kỳ họp Quốc hội. Chị mong muốn luật sớm được sửa đổi có lợi hơn cho người nộp thuế, đặc biệt trong bối cảnh những mặt hàng thiết yếu đang tăng nhiều hơn giảm.

Cần sớm sửa đổi Luật Thuế TNCN

Theo các chuyên gia kinh tế, một số quy định của Luật Thuế TNCN đến nay đã không còn phù hợp. Các quy định về mức khởi điểm thu nhập chịu thuế, mức giảm trừ gia cảnh, bậc chịu thuế... đã lạc hậu, chưa theo sát những biến động của tiền lương tối thiểu, diễn biến về giá cả và lạm phát.

Trong khi đó, Bộ Tài chính nhấn mạnh, chưa thể điều chỉnh Luật Thuế TNCN vì liên quan đến các quy định biến động CPI (trên 20%). Thu nhập bình quân của người dân hiện nay là trên 4,9 triệu đồng/người/tháng, mức giảm trừ gia cảnh để nộp thuế là 11 triệu đồng/người/tháng, cao hơn mức thu nhập bình quân 2,2 lần, trong khi ở các nước trên thế giới là dưới một lần…

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Kạn, cho hay mức giảm trừ gia cảnh chưa hợp lý và không sát với thực tế cuộc sống. Mức giảm trừ gia cảnh đã được duy trì từ năm 2020. Trong khi 5 năm qua, nhiều hàng hóa dịch vụ thiết yếu đều tăng, thậm chí có hàng hóa thiết yếu tăng nhanh hơn thu nhập.

Theo số liệu thống kê, so với giá hàng hóa năm 2020, giá dịch vụ giáo dục tăng 17%, giá lương thực tăng 27%, đặc biệt giá xăng tăng tới 105%. Do đó, nếu phải chờ thêm 2 năm nữa mới thông qua Luật Thuế TNCN sửa đổi thì sẽ có nhiều người dân phải sống trong cảnh “eo hẹp” nhưng vẫn thuộc diện phải nộp thuế TNCN.

Giải trình trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc nêu, năm 2020, Quốc hội đã điều chỉnh việc giảm trừ gia cảnh đối với người nộp thuế TNCN. Mức giảm trừ đối với đối tượng nộp thuế từ năm 2020 là 11 triệu đồng/tháng (132 triệu đồng/năm). Mức giảm trừ đối với mỗi người phụ thuộc là 4,4 triệu đồng/tháng. Việc điều chỉnh này được Quốc hội thông qua khi CPI biến động trên 20%. Theo quy định, khi biến động CPI đạt trên 20% mới điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh. Bộ Tài chính tiếp thu ý kiến của các đại biểu. Nếu Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định thực hiện ngay trong năm 2024 thì Bộ Tài chính sẽ triển khai lấy ý kiến đại biểu Quốc hội, người dân để đưa ra các quy định phù hợp.

Ngọc Liên