Xuất khẩu chuối tránh lệ thuộc vào một thị trường

Năm 2023, xuất khẩu chuối cấy mô của Đồng Nai thắng lớn vì thị trường Trung Quốc tăng nhập khẩu mặt hàng này theo đường chính ngạch. Nông dân trồng chuối trong tỉnh đã kịp thời đáp ứng được các tiêu chuẩn để xuất khẩu. Giá chuối xuất khẩu trong năm 2023 lên đến 13-14 ngàn đồng/kg, nhiều nhà vườn trúng lớn, lợi nhuận lên đến 300-400 triệu đồng/ha/năm.

Thấy trồng chuối cấy mô cho lợi nhuận cao, thị trường hút hàng nên nhiều nông dân ồ ạt tăng diện tích. Có những hộ gia đình thuê 1-6ha đất để đầu tư trồng chuối xuất khẩu, vì nghĩ chuối đã xuất khẩu được chính ngạch sẽ ổn định lâu dài và Trung Quốc là thị trường lớn nên còn nhiều cơ hội tăng số lượng.

Thế nhưng, gần đây Trung Quốc rơi vào thời điểm lạnh giá, nhiều người dân ít đi mua sắm. Bên cạnh đó, trái chuối của Việt Nam chịu sự cạnh tranh gay gắt với sản phẩm cùng loại đến từ Lào, Campuchia. Do đó, xuất khẩu chuối của Đồng Nai từ cuối tháng 12-2023 đến nay liên tục rớt giá, hiện chỉ còn 1-2 ngàn đồng/kg. Giá chuối giảm sâu nhưng nhiều nhà vườn vẫn không tìm được đại lý mua chuối. Với giá chuối như trên, nông dân trồng chuối cấy mô bị thua lỗ nặng, vì vốn đầu tư lên đến hàng trăm triệu đồng.

Trên địa bàn tỉnh hiện có hơn 14 ngàn ha chuối, những năm gần đây diện tích tăng rất nhanh. Cụ thể, năm 2016 toàn tỉnh có 7,3 ngàn ha, nhưng đến cuối năm 2023 tăng lên 14 ngàn ha. Diện tích trồng chuối tăng nhanh, tuy đã xuất khẩu được chính ngạch nhưng đa số vào thị trường Trung Quốc, còn những thị trường khác lại xuất khẩu rất ít. Điều này khiến trái chuối xuất khẩu phụ thuộc rất lớn vào thị trường Trung Quốc. Việc này sẽ gây rủi ro cao, bởi chỉ cần thị trường Trung Quốc giảm nhập khẩu là trái chuối của Đồng Nai sẽ rơi vào cảnh không bán được sản phẩm, giá giảm sâu, nông dân bị thiệt hại nặng nề.

Theo các chuyên gia kinh tế, để thoát khỏi tình trạng trên, các địa phương cần quy hoạch vùng trồng chuối phù hợp và khuyến cáo người dân không nên ồ ạt tăng diện tích. Lâu nay, nhiều nông dân hay chạy theo những cây đang có giá trị cao trên thị trường mà chưa tìm hiểu kỹ đầu ra nên hay rơi vào rủi ro.

Ngoài ra, các doanh nghiệp, cơ quan chức năng cần hỗ trợ xúc tiến thương mại để mở thêm nhiều thị trường xuất khẩu cho trái chuối cũng như các loại trái cây khác. Như vậy sẽ giảm bớt rủi ro, vì khi thị trường này giảm sẽ có thị trường khác thay thế. Đồng thời, Đồng Nai cần thu hút các doanh nghiệp đầu tư vào chế biến các loại trái cây tươi để nâng giá trị cho sản phẩm và không lo trái cây sản xuất ra không bán được.

Uyển Nhi