Chờ tiêu chuẩn kỹ thuật để tái sử dụng nước thải

Luật Bảo vệ môi trường và các nghị định, thông tư hiện hành đều khuyến khích tái sử dụng nước thải (TSDNT) nhưng doanh nghiệp (DN) không thực hiện được vì chưa có tiêu chuẩn kỹ thuật. Có quy định và tiêu chuẩn cụ thể cho TSDNT là mong muốn của nhiều DN.

Hồ nước thải công nghiệp sau xử lý tại Khu Công nghiệp Tam Phước (TP.Biên Hòa). Ảnh: H.Lộc

Việc này sẽ tránh lãng phí nguồn nước và góp phần thúc đẩy kinh tế tuần hoàn.

* Lãng phí nguồn nước sau xử lý

Hiện nay, 31/31 khu công nghiệp (KCN) đang hoạt động trên địa bàn tỉnh đều có hệ thống xử lý nước tập trung, có thiết bị và công nghệ để xử lý nước thải đạt quy chuẩn của Bộ TN-MT. Phần lớn nước thải sau xử lý đều xả ra sông, suối mà rất ít tái sử dụng.

Ông Nguyễn Thành Trung, Phó trưởng phòng Quản lý tài nguyên và môi trường, Ban Quản lý các KCN Đồng Nai cho biết, tổng lượng nước thải phát sinh tại các KCN khoảng 144 ngàn m3/ngày đêm, trong đó 74% được đưa về các khu xử lý tập trung. Tại đây, nước thải được xử lý đạt tiêu chuẩn kỹ thuật môi trường rồi xả ra nguồn tiếp nhận. Cũng theo ông Trung, hiện các cơ chế, chính sách, tiêu chí cụ thể về TSDNT công nghiệp chưa thống nhất, thiếu đồng bộ dẫn đến DN khó áp dụng.

Ông Trung dẫn chứng, Khoản 2 và 5, Điều 72 Luật Bảo vệ môi trường 2020 quy định: Nước thải được khuyến khích tái sử dụng khi đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường và mục đích sử dụng nước. Đồng thời, Khoản 3, Điều 74 Nghị định số 08/2022/NĐ-CP ban hành tháng 1-2022 của Chính phủ về Quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường cũng nêu: Nước thải được tái sử dụng khi đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường và đạt tiêu chuẩn, quy chuẩn chuyên ngành phù hợp với mục đích sử dụng nước. Nhưng vì chưa có quy chuẩn kỹ thuật hoặc hướng dẫn kỹ thuật, quy định liên quan đến TSDNT cho mục đích nước tưới cây nên DN không làm được.

Giám đốc Quản lý nước và môi trường Công ty CP Đô thị Amata Biên Hòa Phạm Anh Tuấn thông tin, KCN Amata (TP.Biên Hòa) đang vận hành hệ thống xử lý nước thải công suất thiết kế 12 ngàn m3/ngày đêm. Nước thải từ các cơ sở sản xuất được thu gom, xử lý đạt quy chuẩn của Bộ TN-MT rồi xả ra suối. Công ty đã nghiên cứu và tham vấn ý kiến của các cơ quan quản lý nhà nước để tìm giải pháp TSDNT, nhưng vì chưa có quy chuẩn chính thức nên bế tắc. Việc này đã ảnh hưởng đến việc thực hiện KCN sinh thái.

Theo chia sẻ của các DN, trước đây Bộ TN-MT có Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng nước dùng cho tưới tiêu, trong đó có quy định DN được phép TSDNT cho mục đích tưới cây nếu chất lượng nước thải đạt tiêu chuẩn môi trường, nhưng quy chuẩn này đã hết hiệu lực. Năm 2022, Chính phủ ban hành nghị định trong đó giao Bộ NN-PTNT ban hành quy chuẩn kỹ thuật hoặc hướng dẫn kỹ thuật về nước tưới cây nhưng đến nay vẫn chưa ban hành. Do đó, nước thải công nghiệp sau xử lý chủ yếu xả ra sông, suối, rất lãng phí.

* Cần có quy chuẩn để tái sử dụng nước

Theo ý kiến của các cơ quan quản lý nhà nước, giữa Bộ TN-MT và Bộ NN-PTNT vẫn chưa thống nhất được quy chuẩn kỹ thuật TSDNT. Hệ quả không chỉ nguồn nước sạch bị lãng phí mà DN khó đạt tiêu chí kinh tế tuần hoàn, KCN khó đạt tiêu chí sinh thái.

Bà Đặng Thị Thùy Dương, Phó trưởng phòng Môi trường, Sở TN-MT chia sẻ, TSDNT là vấn đề đang được các DN quan tâm. Bởi lẽ, tại các KCN nguồn nước thải lớn, diện tích cây xanh chiếm 15-20% tổng quỹ đất, nếu được TSDNT để tưới cây xanh, thảm cỏ sẽ tiết kiệm được nước, tiết kiệm được chi phí mua nước. Ngoài ra, nước này cũng có thể dùng để rửa đường trong các KCN.

“Nước thải sau khi xử lý đạt quy chuẩn là tài nguyên. Thế nhưng, tài nguyên này không được tái sử dụng. Cần sớm ban hành quy định cụ thể về TSDNT trong sản xuất và quy chuẩn kỹ thuật đối với nước thải công nghiệp khi tưới cây” - bà Dương kiến nghị.

Nhiều DN trên địa bàn tỉnh đang theo đuổi mục tiêu kinh tế tuần hoàn nhưng vì các quy định chưa rõ ràng, chưa đồng bộ hoặc chậm ban hành tiêu chuẩn, quy chuẩn dẫn đến DN không thực hiện được, mất đi cơ hội hợp tác xuất khẩu sang các thị trường đề cao tiêu chí môi trường.

Để tháo gỡ vướng mắc cho các DN, đồng thời thúc đẩy việc thực hiện kinh tế tuần hoàn, các cơ quan trung ương cần chủ động tham mưu ban hành các văn bản pháp lý rõ ràng cho TSDNT. Vì việc thực hiện quy định này liên quan đến tiêu chí xanh của DN, sinh thái của KCN.

Phó viện trưởng Viện Chiến lược và khoa học pháp lý (Bộ Tư pháp) Chu Thị Hoa cho rằng, pháp luật hiện nay cơ bản đã thiết lập về chủ trương, chính sách và có các cơ chế khuyến khích phát triển kinh tế tuần hoàn. Tuy nhiên, từng nội dung, lĩnh vực cụ thể vẫn còn những hạn chế, chẳng hạn như quy định TSDNT. Vì thế, viện đang phối hợp với các địa phương, trong đó có Đồng Nai tổ chức hội thảo đánh giá mức độ đáp ứng của pháp luật, phân tích những tồn tại, hạn chế trong thực thi pháp luật bảo vệ môi trường, thúc đẩy kinh tế tuần hoàn.        

Hoàng Lộc