Giữa lúc TikTok đang bị cấm sử dụng tại Mỹ và các "đại gia" Microsoft, Twitter đang "lăm le" thâu tóm ứng dụng này từ Trung Quốc thì Facebook lại chọn một hướng đi khác. Ngày 5-8, Facebook cho ra mắt Reels, ứng dụng tạo video ngắn với những tính năng tương tự TikTok để thách thức đối thủ này.
 |
| Instagram Reels của Facebook rất giống TikTok. Ảnh: Facebook |
* Reels là gì?
Reels không phải là một ứng dụng độc lập mà là một phần nằm trong Instagram, vốn là một ứng dụng nổi tiếng đã được Facebook mua lại từ năm 2012 với giá 1 tỷ USD. Chính điều này là một lợi thế lớn của Reels, bởi vì một người đã cài đặt Instagram rồi thì mặc nhiên họ sẽ được cập nhật Reels và trở thành người dùng Reels. Trên thực tế, Instagram đã ra mắt Reels lần đầu tiên ở Brasil vào tháng 11-2019, sau đó là Pháp, Đức và Ấn Độ. Ngày 5-8, Instagram chính thức mở rộng Reels sang Mỹ và hơn 50 quốc gia, khu vực khác (chưa có ở Việt Nam).
Reels theo nghĩa đen là cuộn, như cuộn phim, cuộn chỉ. Tuy nhiên, Facebook dịch tên ứng dụng này sang thuật ngữ tiếng Việt là Thước phim, do vậy trong bài viết này sẽ dùng Thước phim khi nói đến Reels.
* Những tính năng giống như TikTok của Reels
Mặc dù Reels chưa có tại Việt Nam, nhưng ta hãy xem Facebook giới thiệu để biết về Reels như sau:
“Instagram Reels là một cách mới để tạo và khám phá các video ngắn, giải trí trên Instagram. Reels mời bạn tạo video vui nhộn để chia sẻ với bạn bè hoặc bất kỳ ai trên Instagram. Bạn sẽ quay và chỉnh sửa video dài 15 giây (gồm nhiều clip) với âm thanh, hiệu ứng và các công cụ sáng tạo mới. Bạn có thể chia sẻ thước phim với những người theo dõi của mình trong Feed và nếu tài khoản của bạn ở chế độ công khai, thước phim này có thể đến với cộng đồng Instagram rộng lớn hơn thông qua tab Tìm kiếm & Khám phá (Explore). Thông qua Explore, Reels mang đến cho bất kỳ ai cơ hội trở thành người sáng tạo trên Instagram và tiếp cận khán giả mới trên phạm vi toàn cầu.
Tạo Thước phim (Reels): Chọn Thước phim ở cuối máy ảnh Instagram. Bạn sẽ thấy nhiều công cụ chỉnh sửa sáng tạo ở bên trái màn hình để giúp tạo thước phim của bạn, bao gồm:
- Âm thanh: Có thể chọn một bài hát từ thư viện nhạc Instagram, hoặc sử dụng âm thanh gốc của riêng mình. Khi bạn chia sẻ thước phim với âm thanh gốc, âm thanh của bạn sẽ được ghi tên bạn là tác giả và nếu bạn công khai tài khoản, mọi người có thể tạo thước phim bằng âm thanh của bạn bằng cách chọn “Sử dụng âm thanh” từ thước phim này.
- Hiệu ứng AR thực tế ảo tăng cường: Chọn một trong nhiều hiệu ứng trong thư viện tạo sẵn của Instagram và những người sáng tạo trên khắp thế giới, để quay nhiều clip với các hiệu ứng khác nhau.
- Hẹn giờ và đếm ngược: Đặt bộ hẹn giờ để quay bất kỳ clip nào của bạn ở chế độ rảnh tay. Sau khi nhấn ghi, bạn sẽ thấy đồng hồ đếm ngược 3-2-1 trước khi quá trình ghi bắt đầu trong khoảng thời gian bạn đã chọn.
- Căn chỉnh: Sắp xếp các đối tượng từ clip trước của bạn trước khi quay clip tiếp theo để giúp tạo chuyển tiếp liền mạch cho những khoảnh khắc như thay trang phục hoặc thêm bạn mới vào thước phim của bạn.
- Tốc độ: Chọn tăng tốc hoặc làm chậm một phần của video hoặc âm thanh bạn đã chọn.
 |
| Facebook CEO Mark Zuckerberg (trái) và TikTok CEO Kevin Mayer. Ảnh: Getty |
Chia sẻ Thước phim: Bạn có thể chia sẻ thước phim với những người theo dõi của mình hoặc cộng đồng Instagram lớn hơn. Nếu tài khoản của bạn công khai, bạn có thể chia sẻ thước phim của mình tới một không gian dành riêng trong Khám phá, nơi nó có cơ hội được nhìn thấy bởi cộng đồng Instagram rộng lớn hơn. Bạn cũng có thể chia sẻ câu chuyện của mình với những người theo dõi bằng cách đăng nó lên Nguồn cấp dữ liệu (Feed) của bạn. Bạn cũng có thể chia sẻ bằng cách sử dụng các hashtag.
Xem Thước phim: Mục Khám phá (Explore) giới thiệu nội dung hấp dẫn, phổ biến nhất trên Instagram. Bạn có thể xem các thước phim thú vị do bất kỳ ai trên Instagram thực hiện, trong nguồn cấp dữ liệu (feed) được tùy chỉnh cho bạn. Nếu bạn yêu thích một thước phim, bạn có thể dễ dàng like, comment hoặc chia sẻ nó với bạn bè của mình. Bạn cũng sẽ thấy một số thước phim có nhãn “Nổi bật”. Nhãn này do Instagram tự chọn dựa theo sự hấp dẫn và mức độ quan tâm của cộng đồng với thước phim đó. Nếu thước phim của bạn được làm nổi bật trong Khám phá, bạn sẽ nhận được thông báo”.
* Bắt chước nhưng không phạm luật
Căn cứ theo những tính năng nêu trên, ta thấy Instagram Reels giống y như TikTok và khai thác triệt để những yếu tố tâm lý thu hút người dùng mà Facebook từng có, như: cho chia sẻ qua nhiều nền tảng, cho comment, like, lại thêm chọn nội dung “Nổi bật” khiến người sáng tạo được kích thích đưa lên nhiều reels hơn nữa.
Reels giống TikTok đến nỗi CEO của TikTok là Kevin Mayer phải bực tức gọi Reels là “đồ bắt chước” (copycats)!
Đây không phải là lần đầu tiên Facebook tung ra các tính năng giống với những tính năng phổ biến của các công ty khởi nghiệp và đối thủ, thậm chí không phải là nỗ lực đầu tiên của Facebook để tạo ra các tính năng giống TikTok của riêng mình. Vào năm 2018, Facebook đã lặng lẽ tung ra một ứng dụng tạo video ngắn có tên Lasso, ứng dụng này đã ngừng hoạt động vào tháng 7 năm đó. Tháng 5-2020, Facebook lại ra mắt ứng dụng video Collab, cho phép người dùng lấy âm thanh từ người khác và ghi lại trên đó, ứng dụng này chỉ dành cho ai được mời sử dụng. Đầu năm nay, Facebook đã tung ra một ứng dụng có tên Hobbi có các tính năng và thiết kế tương tự Pinterest (Hobbi đóng cửa vào tháng 6-2020). Nó cũng giới thiệu các tính năng cho phép người dùng chia sẻ nội dung trước đây trên các nguồn cấp dữ liệu hiện tại, giống đối thủ cạnh tranh TimeHopdoes.
Hoàn thiện và đổi mới trên các tính năng của các đối thủ cạnh tranh là một phần văn hóa của Thung lũng Silicon. Người phát ngôn của Facebook cho biết mục tiêu của công ty là “thêm các tính năng và trải nghiệm có liên quan để đáp ứng cộng đồng của chúng tôi ở nơi mà họ cần. Bằng cách đáp ứng nhu cầu, chúng tôi đang cung cấp nhiều lựa chọn hơn - mà chúng tôi tin rằng sẽ tốt hơn cho người dùng”.
Rebecca Allensworth, giáo sư luật và chuyên gia chống độc quyền tại Đại học Vanderbilt, cho biết Facebook có quyền sao chép các ý tưởng chung mà không ai giữ bản quyền - như nền tảng video hoặc ứng dụng cuộn ảnh. Bà nói: “Sao chép các tính năng thành công của một công ty khác có thể thực sự tốt để cạnh tranh, miễn là công ty đó không có thị phần không cân xứng như Facebook. Giờ đây, Facebook có thể lấy ý tưởng từ các đối thủ cạnh tranh và tiêu diệt chúng một cách hiệu quả vì nó có lượng người dùng quá lớn. Điều này có hại cho xã hội và không tốt cho cạnh tranh - nhưng nó không phải là bất hợp pháp.”
Những lần “sao chép ý tưởng” TikTok trước đây của Facebook đã không thành công, tuy nhiên lần này với tình thế khá chênh vênh của TikTok và sự chuẩn bị khá chu đáo của Instagram Reels có vẻ như Facebook đang nắm lợi thế lớn. Đã có khá nhiều fan của TikTok từ bỏ nền tảng này vì cảm thấy tương lai của nó không sáng sủa và nhảy sang Instagram Reels. Trong tương lai gần, dù bất cứ tình huống nào xảy ra: TikTok vẫn giữ vững vị thế, TikTok bị Microsoft hay Twitter thâu tóm… thì cuộc chiến về video ngắn - với sự tham gia của Instagram Reels - vẫn hứa hẹn sẽ hết sức hào hứng!
Phạm Hoài Nhân
