Nguyên tắc "Tự phê bình và phê bình": Theo quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh, tự phê bình như việc rửa mặt hàng ngày, là nguyên tắc phát triển của Đảng.
Nguyên tắc “Tự phê bình và phê bình”: Theo quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh, tự phê bình như việc rửa mặt hàng ngày, là nguyên tắc phát triển của Đảng. Tuy nhiên nhiều tổ chức chưa coi đây là việc làm thường xuyên, chỉ thực hiện khi có chỉ đạo của cấp trên hoặc chỉ thực hiện vào dịp bình xét, xếp loại đảng viên. Việc tự phê bình có khi chưa thực sự nói rõ khuyết điểm của mình, sa vào tường trình, biện minh, đổ lỗi cho nguyên nhân khách quan. Còn việc phê bình thường không đi vào nội dung trọng tâm, mà nêu chung chung, đặc biệt đảng viên là nhân viên cấp dưới phê bình đảng viên là thủ trưởng thì thực sự khó khăn. Thậm chí, có hiện tượng sinh hoạt Đảng thường kỳ không phê bình, mà chờ đến dịp bầu cử, lấy tín nhiệm… mới nêu ra.
Vì vậy, rất nhiều sai phạm, khuyết điểm ít được tổ chức Đảng phát hiện, mà phần lớn do dư luận, báo chí hoặc đơn thư khiếu nại, tố cáo. Từ khuyết điểm nhỏ không được kịp thời nhắc nhở, lâu dần, trở thành khuyết điểm lớn, làm cho đồng chí mình không còn cơ hội sửa chữa. Việc thực hiện phê bình một số nơi chưa thực sự thấm nhuần tư tưởng Hồ Chí Minh mà trong Di chúc Bác từng căn dặn, phê bình “Phải trên tinh thần đồng chí thương yêu lẫn nhau”.
Nguyên tắc “Tập trung, dân chủ”: Cấp dưới phải phục tùng cấp trên, cá nhân phải phục tùng tổ chức, đảng viên phải thực hiện nghị quyết và quy định của chi bộ. Nguyên tắc này vừa tôn trọng cá nhân, vừa đảm bảo tính lãnh đạo tập thể, một phần tử không thể đứng trên, đứng ngoài tập hợp. Tuy nhiên thực tế nguyên tắc này nhiều cá nhân và tổ chức vi phạm: Có đảng viên tự tách ra khỏi tổ chức, ít tham gia sinh hoạt chi bộ, ngày sinh hoạt chi bộ thường vắng với lý do đi công tác, trong khi quy định về chế độ sinh hoạt Đảng được điều lệ và các văn bản của Đảng quy định rất chặt chẽ. Có đảng viên làm trái với nghị quyết và các quy định của Đảng, nhưng vì không tham gia sinh hoạt nên không có dịp nhắc nhở, phê bình kịp thời.
Nghị quyết, chỉ thị của Đảng các cấp ban hành khá nhiều, nhưng việc triển khai, thực hiện chưa đúng quy trình. Nhiều văn bản cấp trên ban hành nhưng cấp dưới không triển khai, hoặc chỉ triển khai, quán triệt đại khái, không có chương trình, kế hoạch thực hiện, không sơ, tổng kết, rút kinh nghiệm. Tình trạng này làm cho chất lượng sinh hoạt Đảng bị suy giảm, đảng viên không nắm vững và làm sai chủ trương của Đảng.
S.A