Quản lý an toàn vệ sinh thực phẩm: Có chuyển biến, nhưng...

Đồng Nai là một trong những địa phương đầu tiên trong cả nước sớm thành lập được Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm (ATVSTP). Chính vì vậy, có thể thấy trong năm 2009, công tác đảm bảo ATVSTP đã tạo được những chuyển biến đáng mừng. Tuy nhiên, so với yêu cầu mà thực tiễn đặt ra, công tác này vẫn còn khá nhiều cái khó cần tháo gỡ...

Đồng Nai là một trong những địa phương đầu tiên trong cả nước sớm thành lập được Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm (ATVSTP). Chính vì vậy, có thể thấy trong năm 2009, công tác đảm bảo ATVSTP đã tạo được những chuyển biến đáng mừng. Tuy nhiên, so với yêu cầu mà thực tiễn đặt ra, công tác này vẫn còn khá nhiều cái khó cần tháo gỡ...

* Bước chuyển quan trọng về nhận thức

Bác sĩ Nguyễn Đình Bình, Chi cục trưởng Chi cục ATVSTP tỉnh cho biết, qua gần 6 tháng đi vào hoạt động, đến nay chi cục đã từng bước tiếp cận và hệ thống hóa các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến ATVSTP; tổ chức hướng dẫn, tuyên truyền rộng khắp cho các cơ sở sản xuất, chế biến và kinh doanh thực phẩm (gọi chung là cơ sở thực phẩm) những quy định về ATVSTP; tiến hành thanh tra, kiểm tra thường xuyên trên lĩnh vực ATVSTP; phối hợp chặt chẽ với các ngành, các địa phương trong công tác quản lý, xử lý ATVSTP...

Đến thời điểm này, toàn tỉnh đã có 100% số cơ sở thực phẩm đã được quản lý. Số cơ sở thực phẩm được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện ATVSTP đã lên đến trên 82%, tỷ lệ tăng gấp đôi so với năm 2008. Đồng Nai cũng là một trong số ít những địa phương mạnh dạn triển khai xây dựng mô hình điểm về thức ăn đường phố ở nhiều xã, phường trong tỉnh. Mô hình này bước đầu cho thấy khả quan bằng kết quả dễ thấy nhất là đã cộng đồng trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và người dân.

Cũng theo bác sĩ Bình thì trước đây, việc tiếp cận với các doanh nghiệp, nhất là các công ty lớn có sử dụng suất ăn công nghiệp khá khó khăn. Nhiều doanh nghiệp chỉ khi xảy ra ngộ độc thực phẩm hàng loạt mới "gọi" đến cơ quan quản lý chuyên ngành để giải quyết hậu quả. Công tác tập huấn, tuyên truyền, thẩm định chất lượng thực phẩm ở những đơn vị này dường như còn bỏ ngỏ. Đến nay, mặc dù vẫn còn nhiều doanh nghiệp thờ ơ với công tác này nhưng cũng có không ít doanh nghiệp chủ động tìm đến với ngành chức năng để được hướng dẫn, áp dụng. "Đáng mừng hơn cả là người dân đã ngày càng ý thức được tầm quan trọng của người tiêu dùng thông minh, biết nói không với những sản phẩm kém vệ sinh, không rõ xuất xứ, nguồn gốc hay quá đát" - bác sĩ Bình nhấn mạnh.

* Còn quá nhiều cái khó

Giám đốc Sở Y tế Từ Thanh Chương trong phiên trả lời chất vấn tại kỳ họp thứ 18, HĐND tỉnh mới đây về công tác đảm bảo ATVSTP cho rằng, đã và đang xuất hiện tư tưởng khoán trắng cho ngành y tế trên lĩnh vực ATVSTP. Trong khi đó, toàn ngành hiện chỉ có 5 bác sĩ, 9 kỹ sư làm việc chuyên trách về ATVSTP. Đội ngũ cán bộ ATVSTP tuyến huyện vừa thiếu về số lượng vừa yếu về chất lượng. Tuyến phường, xã  không có cán bộ ATVSTP chuyên trách mà hầu hết là cán bộ kiêm nhiệm. Hiện ngành cũng không có lực lượng thanh tra chuyên ngành ATVSTP tuyến huyện và tuyến xã, phường. Bên cạnh đó, năng lực kiểm nghiệm còn hạn chế nên chưa có khả năng kiểm soát hết ô nhiễm thực phẩm. Những xét nghiệm về tồn dư chất kháng sinh, chất tăng trọng, thuốc bảo vệ thực vật, một số kim loại nặng, vitamin... trong thực phẩm đều phải gửi lên TP. Hồ Chí Minh để thực hiện.

Lãnh đạo ngành y tế cũng đưa ra một thực tế là nguồn kinh phí dành cho công tác ATVSTP hiện nay còn quá thấp. Năm 2008, kinh phí bình quân đầu người cho công tác đảm bảo ATVSTP là 850 đồng. Năm 2009, nguồn kinh phí này tăng gần gấp đôi song vẫn như muối bỏ bể. "Với nguồn kinh phí này, chỉ duy trì các hoạt động trong lĩnh vực đã là khó, chứ chưa thể mong công tác đảm bảo ATVSTP thật sự đi vào nề nếp, hiệu quả!" - vị lãnh đạo này khẳng định.

Một cái khó nữa được Chi cục trưởng Chi cục ATVSTP cho hay chính là những quy định không còn mấy phù hợp trong khung xử phạt hành vi vi phạm ATVSTP. Bác sĩ Bình nói: "Ở những cơ sở thực phẩm lớn, việc phạt 10 - 15 triệu đồng/lần vi phạm là mức chấp nhận được nhưng với những cơ sở thực phẩm nhỏ lẻ, mức xử phạt này là quá cao. Chính vì vậy mà hiện với loại hình sản xuất, chế biến, kinh doanh thực phẩm nhỏ lẻ, hầu như chúng tôi không thể xử phạt bởi nếu xử phạt theo đúng luật, họ hoàn toàn không có khả năng. Do vậy, hình thức xử phạt chủ yếu đối với cơ sở này vẫn là nhắc nhở, trong khi đây lại là địa chỉ dễ vi phạm ATVSTP nhất!".

Nguyễn Phượng