Ai quản lý bếp ăn tập thể?

Theo thống kê của ngành y tế, toàn tỉnh hiện có 410 bếp ăn tập thể (BATT) đang hoạt động. Tuy nhiên, việc thanh - kiểm tra các BATT này hiện đang gặp không ít khó khăn và đây cũng chính là nguyên nhân dẫn đến ngày càng nhiều vụ ngộ độc tập thể diễn ra do BATT không đảm bảo quy trình quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm (VSATTP).

Theo thống kê của ngành y tế, toàn tỉnh  hiện có 410 bếp ăn tập thể (BATT) đang hoạt động. Tuy nhiên, việc thanh - kiểm tra các BATT này hiện đang gặp không ít khó khăn và đây cũng chính là nguyên nhân dẫn đến ngày càng nhiều vụ ngộ độc tập thể diễn ra do BATT không đảm bảo quy trình quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm (VSATTP).

* Đa dạng loại hình, khó quản lý!

Nhiều năm liền làm công tác quản lý VSATTP, bác sĩ  Đặng Văn Dần, Trưởng khoa VSATTP, Trung tâm y tế dự phòng tỉnh đúc kết: nơi nào mà chủ doanh nghiệp quan tâm đến đời sống người lao động thì nơi đó việc đảm bảo chất lượng suất ăn công nghiệp được thực hiện khá chặt chẽ, vệ sinh. Ngược lại, ở những doanh nghiệp mà chủ doanh nghiệp không mấy mặn mà với vấn đề này thì nguy cơ ngộ độc thực phẩm luôn rình rập mọi lúc, mọi nơi, ngay cả ở những doanh nghiệp có đến hàng chục ngàn công nhân.

Bếp ăn tập thể Công ty Ajinomoto đáp ứng khá đầy đủ các quy định về đảm bảo VSATTP.

Cũng theo bác sĩ Dần, toàn tỉnh hiện có 410 BATT có lượng người ăn từ 100 trở lên. Hình thức tổ chức bếp ăn khá đa dạng, từ tự tổ chức (135 bếp), thầu cung cấp suất ăn tại chỗ (181 bếp) đến cung cấp suất ăn sẵn (94 bếp). Có 101 bếp ăn lớn có từ 500-22.000 người ăn; 213 bếp ăn vừa phục vụ từ 200-500 người ăn và 96 bếp ăn nhỏ phục vụ từ 100-200 người ăn. Ngoài ra, trên địa bàn tỉnh có khoảng hơn 300 nhà máy không tổ chức BATT mà để công nhân tự ăn cơm bên ngoài. Việc phân cấp quản lý cũng đã có những quy định rõ ràng, chẳng hạn như BATT nào cung cấp từ 200 suất ăn trở lên sẽ do Sở Y tế trực tiếp quản lý; những bếp ăn có người ăn ít hơn do địa phương chịu trách nhiệm.

 Tuy nhiên, hầu hết các BATT khi xây dựng đều không có ý kiến tham gia của ngành y tế nên thường không đảm bảo các quy trình quy định về VSATTP. Ngay cả những quy định tưởng chừng như rất đơn giản như người chế biến thức ăn phải đeo găng tay, khẩu trang, đi ủng... không phải bếp ăn nào cũng thực hiện được. Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp thầu suất ăn ở những công ty ngoài tỉnh nên việc kiểm tra, giám sát gặp nhiều khó khăn. "Ngay với những bếp ăn nấu tại chỗ, công tác quản lý còn gặp khó chứ đừng nói đến nhà cung cấp ngoại tỉnh. Nhiều doanh nghiệp thay đổi nhà thầu thường xuyên khiến công tác quản lý chạy theo không kịp. Một hạn chế nữa cũng đáng phải quan tâm là kỹ năng chế biến thực phẩm; kiến thức của người tham gia dây chuyền dịch vụ cung cấp suất ăn công nghiệp vừa thiếu lại vừa yếu" - bác sĩ Dần nhấn mạnh.

* Đâu là giải pháp?

Việc kiểm tra các doanh nghiệp có BATT gặp khó khăn nên tất yếu, nguồn thực phẩm mà những bếp ăn này lấy từ đâu cũng không thể kiểm soát nổi. Theo bác sĩ Dần, ở những doanh nghiệp lớn, chi phí cho suất ăn cao thì thực phẩm nhập về thường có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng. Tuy nhiên, số doanh nghiệp này không nhiều. Còn những doanh nghiệp nhỏ lẻ, suất ăn có giá trị thấp, nguồn thực phẩm đầu vào đáng lo ngại. Qua nhiều lần kiểm tra cho thấy, các doanh nghiệp này thường không xuất trình được giấy tờ có liên quan đến nguồn gốc thực phẩm.

Trong số 410 BATT đang hoạt động, mới có 210 bếp ăn được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện đảm bảo VSATTP; 50/410 bếp ăn được thanh tra và 150/410 bếp ăn được kiểm tra. Phó giám đốc Sở Y tế Huỳnh Thị Thuận cho biết, mặc dù đã phân cấp quản lý nhưng chỉ khi có khiếu nại, tố cáo, ngành chức năng mới có quyền kiểm tra đột xuất (những trường hợp này thường rất ít), còn lại nếu muốn kiểm tra BATT của doanh nghiệp bắt buộc phải báo trước từ 7 - 10 ngày. "Đây cũng là một hạn chế bởi doanh nghiệp dễ dàng "né" sai phạm vì đã có thời gian chuẩn bị" - bác sĩ Thuận nhấn mạnh.

Để công tác quản lý các BATT được chặt chẽ, giảm thiểu được mức độ thiệt hại do các vụ ngộ độc tập thể xảy ra, bác sĩ Dần cho rằng nhất thiết phải kiểm tra được tốt nguồn thực phẩm đầu vào. Bác sĩ Dần nói: "Cần thiết phải thiết lập được nguồn thực phẩm đầu vào đủ mạnh với giá cả hợp lý để khuyến khích các doanh nghiệp lựa chọn".

Lãnh đạo ngành y tế cũng cho rằng, cần có những quy định về BATT ngay từ khi cấp phép đầu tư, xây dựng nhà máy. Bởi, chỉ khi có sự ràng buộc này, việc kiểm tra, giám sát BATT mới thật sự hiệu quả.

Nguyễn Phượng