Căng thẳng Iran - Israel: Liên hợp quốc tìm cách tháo ngòi 'thùng thuốc súng' Trung Đông

* Israel dỡ bỏ tất cả biện pháp phòng ngừa

Theo phóng viên TTXVN tại New York, chiều 14-4 (giờ địa phương), Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (HĐBA LHQ) đã tổ chức phiên họp khẩn về tình hình Trung Đông, trọng tâm là vụ Iran tấn công trả đũa Israel hôm 13-4.

Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres (trái) phát biểu tại phiên họp khẩn của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc về căng thẳng Iran - Israel, tại New York (Mỹ) ngày 14-4-2024. Ảnh: AFP/TTXVN

Phát biểu khai mạc phiên thảo luận, Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres cho rằng, Trung Đông đang ở bên bờ vực nguy hiểm. Người dân trong khu vực đang phải đối mặt với nguy cơ xung đột toàn diện và hiện giờ là thời điểm để xuống thang, giảm căng thẳng và kiềm chế tối đa.

Ông Guterres nhắc lại tuyên bố trước đó bày tỏ lo ngại về vụ tấn công quy mô lớn từ Iran nhắm vào Israel, đồng thời kêu gọi các bên “lập tức chấm dứt hành động thù địch”.

Tổng thư ký LHQ cũng kêu gọi các bên liên quan tôn trọng tuyệt đối sự an toàn của các cơ sở và nhân viên ngoại giao, lãnh sự trong mọi tình huống.

Tổng thư ký LHQ cho rằng, vấn đề cấp thiết trong thời điểm hiện nay là tránh mọi hành động có thể dẫn tới đối đầu quân sự quy mô lớn, trên nhiều mặt trận khác nhau ở Trung Đông. Cộng đồng quốc tế có trách nhiệm, nghĩa vụ chung trong tiến trình can dự chủ động với tất cả các bên liên quan để ngăn chặn căng thẳng leo thang.

Phiên họp khẩn được thực hiện theo thư yêu cầu Israel gửi tới Chủ tịch HĐBA và Tổng thư ký LHQ ngày 13-4. Trong thư, Israel mô tả cuộc tấn công của Iran vi phạm Hiến chương LHQ và luật pháp quốc tế. Cùng ngày, Phái đoàn thường trực Iran tại LHQ cũng gửi thư tới Chủ tịch HĐBA nêu rõ vụ tấn công Israel là cách Iran thực thi quyền tự vệ chính đáng, viện dẫn Điều 51 Hiến chương LHQ.

* Ngày 15-4, Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) cho biết, tất cả các biện pháp phòng ngừa được áp dụng trước cuộc tấn công của Iran đêm 13-4 đã được dỡ bỏ.

Các biện pháp hạn chế, trong đó có lệnh cấm các trường học và cơ sở giáo dục hoạt động và cấm tụ tập ngoài trời, có hiệu lực từ tối 13-4 trong khuôn khổ kế hoạch phòng thủ của Israel trước cuộc tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái của Iran. Các biện pháp phòng ngừa này ban đầu dự kiến hết hiệu lực vào tối 15-4 (giờ địa phương). Tuy nhiên, Cơ quan Mặt trận nội địa của IDF đã quyết định dỡ bỏ các biện pháp này vào nửa đêm 14-4 sau khi đánh giá tình hình.

Tuyên bố của IDF nêu rõ: “Trong khuôn khổ những thay đổi, các hoạt động giáo dục trên khắp Israel được khôi phục. Lệnh hạn chế tụ tập cũng được dỡ bỏ”.

Iran và các nhóm vũ trang đồng minh đã tiến hành các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái và tên lửa vào Israel đêm 13-4. Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran sau đó tuyên bố các cuộc không kích “đã nhắm trúng và phá hủy các mục tiêu quân sự quan trọng của Israel”.

* Ngày 14-4, Ngoại trưởng Iran Hossein Amir-Abdollahian đã có các cuộc điện đàm riêng rẽ với người đồng cấp Saudi Arabia Faisal bin Farhan Al Saud và Đại diện cấp cao của Liên minh châu Âu (EU) về chính sách an ninh và đối ngoại Josep Borrell, thảo luận về diễn biến hiện nay ở khu vực Trung Đông.

Hãng thông tấn SPA của Saudi Arabia đưa tin trong cuộc điện đàm, 2 ngoại trưởng đã thảo luận về những diễn biến leo thang trong khu vực “trong bối cảnh khủng hoảng ở Dải Gaza và những hậu quả của cuộc khủng hoảng”. Tuy nhiên, SPA không cho biết chi tiết nội dung điện đàm.

Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Iran ra tuyên bố về cuộc điện đàm giữa Ngoại trưởng Hossein Amir-Abdollahian và ông Josep Borrell, cho biết hai bên đã thảo luận các vấn đề quan trọng trong khu vực và quốc tế mà hai bên cùng quan tâm.

Theo tuyên bố, tại cuộc điện đàm, Ngoại trưởng Amir-Abdollahian nêu rõ các động thái gần đây của Israel, trong đó có cuộc tấn công vào tòa nhà lãnh sự Iran tại Damascus (Syria), vi phạm các công ước Vienna và “lằn ranh đỏ” của Iran.

Theo ông Amir-Abdollahian, sau khi hoàn thành chiến dịch không kích đêm 13-4, Iran đã gửi thông điệp xác định vấn đề đã kết thúc, nhưng nhắc lại cảnh báo rằng nếu Israel hành động trả đũa, phía Iran sẽ có động thái đáp lại “ngay lập tức, phạm vi rộng và tối đa”.

Ngoại trưởng Iran và ông Borrell cũng thảo luận về khủng hoảng nhân đạo tại Dải Gaza. Ông Borrell nêu rõ, EU đang thực hiện các nỗ lực ngoại giao để giải quyết cuộc khủng hoảng ở Gaza và đề nghị Iran góp phần vào những nỗ lực đó.

* Ngày 14-4, Italy, nước hiện giữ chức Chủ tịch luân phiên Nhóm Các nước công nghiệp phát triển (G7), đã tổ chức cuộc họp trực tuyến của các nhà lãnh đạo nhóm này nhằm thảo luận về vụ việc Iran tiến hành cuộc tấn công nhằm vào Israel.

Các nhà lãnh đạo G7 đã kêu gọi tất cả các bên liên quan giảm căng thẳng và kiềm chế hành động của mình. Trong tuyên bố chung, các nhà lãnh đạo G7 nhấn mạnh “sự cần thiết phải tránh leo thang hơn nữa, kêu gọi các bên kiềm chế các hành động mà có thể làm trầm trọng thêm căng thẳng trong khu vực”.

Tuyên bố nêu rõ: “Để đạt được mục tiêu này, G7 đã kêu gọi chấm dứt cuộc khủng hoảng ở Gaza thông qua việc ngừng chiến sự và thả các con tin (Israel) mà Hamas bắt giữ. Các nhà lãnh đạo G7 cũng cam kết tiếp tục cung cấp viện trợ nhân đạo cho người dân Palestine”.

Trước đó, Iran và các nhóm vũ trang đồng minh đã tiến hành các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái và tên lửa vào Israel vào tối 13-4. Ngoại trưởng Iran Hossein Amir-Abdollahian ngày 14-4 cho biết, tại thời điểm này, Iran không còn tìm cách tiếp tục hoạt động quân sự trả đũa chống lại Israel.

TTXVN