Bà Đặng Thị Ngọc Thịnh, Phó chủ nhiệm Ủy ban Dân số, gia đình và trẻ em Việt Nam:
Công tác gia đình vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức

Bà Đặng Thị Ngọc Thịnh

Trong chuyến về giám sát tình hình thực hiện công tác gia đình trên địa bàn Đồng Nai vào ngày 31-8, bà Đặng Thị Ngọc Thịnh, Phó chủ nhiệm Ủy ban Dân số, gia đình và trẻ em Việt Nam đã dành cho phóng viên báo Đồng Nai cuộc trao đổi sau đây.

* Phóng viên: Thưa bà, trong tình hình hiện nay, những vấn đề gì đặt ra cho công tác gia đình?

- Bà Đặng Thị Ngọc Thịnh: Quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đô thị hóa và hội nhập quốc tế đã đặt ra cho gia đình và công tác gia đình ở nước ta nhiều vấn đề khó khăn, thách thức. Đó là tình trạng nạn tảo hôn, ly hôn, ly thân, chung sống không kết hôn, bạo lực trong gia đình, quan hệ tình dục và nạo phá thai trước hôn nhân vẫn gia tăng; các giá trị đạo đức truyền thống của gia đình có biểu hiện xuống cấp; nhiều tệ nạn xã hội đang thâm nhập vào gia đình... Do đó, Ban Bí thư đã ban hành Chỉ thị 49 về xây dựng gia đình thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và Thủ tướng Chính phủ đã triển khai Chiến lược xây dựng gia đình Việt Nam giai đoạn 2005-2010 nhằm nâng cao trách nhiệm của gia đình trong việc xây dựng và bồi dưỡng các thành viên của mình có lối sống văn hóa, làm cho gia đình thực sự là tổ ấm của mỗi người và là tế bào lành mạnh của xã hội.

* Một trong những vấn đề được dư luận quan tâm là tình trạng bạo hành gia đình. Bà đánh giá tình trạng này như thế nào?

- Thực ra, không phải vấn đề bạo hành gia đình trong thời gian gần đây tăng cao mà là do hiện nay khi xã hội phát triển, vấn đề này được các cấp, các ngành quan tâm hơn, thống kê đầy đủ hơn và các nạn nhân dám lên tiếng phản ảnh nên mọi người có cảm giác tình trạng bạo hành có sự gia tăng đáng kể. Quốc hội đã xây dựng dự thảo Luật Phòng chống bạo hành gia đình nên trong thời gian tới, khi dự luật này được thông qua sẽ tác động tích cực đến việc ngăn ngừa, phòng chống tình trạng bạo hành trong gia đình. Dự luật đã đưa ra các biện pháp phòng ngừa bạo hành trong gia đình là chính; bên cạnh đó là các biện pháp chế tài, răn đe và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm nghiêm trọng. Do đó, tôi hy vọng trong thời gian tới, chúng ta sẽ có cơ sở để xử lý và hạn chế tình trạng bạo hành trong gia đình.

* Thưa bà, qua một kết quả khảo sát mới đây cho thấy ở nước ta đã có sự mất cân bằng về giới khi tỷ lệ trẻ nam sơ sinh nhiều hơn nữ...

- Mặc dù đã có nhiều chuyển biến tích cực về nhận thức và hành động trong lĩnh vực DSGĐ-TE nhưng hiện vẫn còn tồn tại tư tưởng trọng nam khinh nữ, vẫn còn có những gia đình rất muốn có con trai để nối dõi tông đường, có gia đình muốn có nếp có tẻ hoặc nối nghiệp gia đình... Với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội như nước ta hiện nay, theo tôi dù trai hay gái, nếu biết nuôi dạy tốt thì con cái sẽ học hành thành tài, mang đến hạnh phúc cho gia đình và đóng góp tích cực cho xã hội. Vấn đề quan trọng là chúng ta phải tiếp tục tuyên truyền vận động nâng cao nhận thức của toàn xã hội. Bên cạnh đó, những ban, ngành liên quan cần quan tâm, ngăn ngừa tình trạng các bậc cha mẹ tiến hành nạo phá thai khi biết đó là con gái và chấn chỉnh trình trạng một số nhà sách còn lưu hành một số cuốn sách về sinh con theo ý muốn...

Nguyên nhân sâu xa của tình trạng mất cân bằng về giới là do bất bình đẳng giới. Vấn đề bất bình đẳng về giới thể hiện qua việc ta chưa xóa bỏ được tâm lý thích con trai hơn con gái; tình trạng nạo phá thai ở phụ nữ vẫn còn khá cao; tỷ lệ phụ nữ và trẻ em bị lây nhiễm HIV/AIDS từ nam giới đang ngày càng có xu hướng tăng và khi cuộc sống gia đình còn nghèo khổ thì người phụ nữ còn phải chịu nhiều gánh nặng và thiệt thòi... Để thực hiện tốt quyền bình đẳng, góp phần đẩy mạnh sự tiến bộ cho phái nữ, chúng ta cần chú trọng vấn đề giới trong quá trình xây dựng và thực hiện các chính sách phát triển.

* 6 năm qua nước ta đã triển khai Ngày Gia đình Việt Nam. Đến nay kết quả đã đạt được như thế nào, thưa bà?

- Có thể nói, dần dần Ngày Gia đình Việt Nam (28-6) được nhiều cơ quan, địa phương tổ chức với các hình thức khác nhau. Những hoạt động này đã tác động tích cực đến suy nghĩ, nhận thức của các cơ quan Đảng, Nhà nước về vị trí, vai trò quan trọng của gia đình. Nếu ta giữ gia đình phát triển bền vững thì sẽ kéo theo xã hội tốt thêm và giảm bớt các tệ nạn xã hội xâm nhập vào gia đình. Do đó, nâng cao nhận thức về vai trò, tầm quan trọng của gia đình ngày nay là vấn đề hết sức quan trọng. Dĩ nhiên, chúng ta không hài lòng với những kết quả bước đầu đạt được mà phải tiếp tục nỗ lực để đạt mục tiêu gia đình no ấm, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc và phát triển bền vững.

* Qua làm việc tại Đồng Nai, bà đánh giá thế nào về công tác tác gia đình nói riêng  và công tác DSGĐ-TE của tỉnh nói chung?

- Phải công nhận UBDSGĐ-TE Đồng Nai đã làm tốt việc tham mưu cho cấp ủy, chính quyền tỉnh ban hành các chỉ thị, chương trình thực hiện chiến lược xây dựng gia đình. Không những thế, Đồng Nai còn đi trước trung ương trong việc triển khai chương trình phòng chống bạo hành trong gia đình. Bên cạnh đó, tỉnh cũng đã làm tốt việc phối hợp, cộng đồng trách nhiệm giữa các ban, ngành, đoàn thể, địa phương đối với công tác DSGĐ-TE... Đồng Nai cũng là địa phương có nhiều mô hình hay mà các địa phương trong cả nước cần học tập và nhân rộng... Nhưng trong tình hình mới, nhiều vấn đề đặt ra đòi hỏi địa phương phải tiếp tục quan tâm, nỗ lực để đạt kết quả cao hơn.

* Trong chuyến về làm việc lần này, bà đặc biệt quan tâm đến vấn đề xây dựng, nhân rộng các CLB gia đình phát triển bền vững và dự án "Tín dụng - gia đình". Xin bà cho biết rõ hơn về vấn đề này?

- Mục đích của dự án "Tín dụng - gia đình" nhằm xây dựng gia đình với các tiêu chí no ấm, bình đẳng, hạnh phúc. Tham gia trong dự án, các thành viên được vay vốn phát triển kinh tế gia đình; đồng thời được lồng ghép tuyên truyền các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, học tập kinh nghiệm sản xuất, thực hiện tốt chính sách dân số, kế hoạch hóa gia đình, xây dựng gia đình văn hóa... CLB gia đình phát triển bền vững là một loại hình tổ chức với sự tham gia tự nguyện của các gia đình ở cộng đồng nhằm tuyên truyền, vận động, quan tâm, giúp đỡ lẫn nhau, góp phần cải thiện sức khỏe, hạnh phúc gia đình, nâng cao chất lượng cuộc sống và thắt chặt quan hệ gắn bó với nhau... Tôi thấy Đồng Nai triển khai khá tốt mô hình CLB gia đình phát triển bền vững và dự án "Tín dụng - gia đình". Trong đó, dự án "Tín dụng - gia đình" đã triển khai tại 15 xã thuộc 3 huyện; còn mô hình CLB gia đình đã được xây dựng 53 CLB với trên 1.500 thành viên tham gia sinh hoạt, trong đó có cả ở những đối tượng đặc thù như công nhân. Qua khảo sát thực tế, chúng tôi thấy các mô hình này có tác động tích cực và đạt được những hiệu quả thiết thực về nhiều mặt (không sinh con thứ ba, không có tệ nạn xã hội, con cái được học hành chu đáo, đạt danh hiệu gia đình văn hóa, xóa đói giảm nghèo, phát triển kinh tế gia đình, phòng chống bạo hành trong gia đình...). Các mô hình này đã tác động đến các gia đình, tạo sự gắn bó giữa các thành viên trong gia đình và cộng đồng. Trong thời gian tới, tỉnh nên đặc biệt chú trọng trong việc triển khai nhân rộng các mô hình này.

* Xin cảm ơn bà!

Ngọc Huế (thực hiện)