Cây trái miền Đông Nam bộ phải làm gì để đối mặt với hội nhập WTO?

Một hộ nông dân trồng cam ở Xuân Lộc.(Ảnh : K.L)

Trước tình hình các mặt hàng nông sản của nước ta nói chung và mặt hàng trái cây khu vực miền Đông Nam bộ nói riêng, trong đó có Đồng Nai đang đứng trước những thách thức mới khi gia nhập WTO, phóng viên báo Đồng Nai  đã có cuộc trao đổi với ông Mai Văn Trị, Phó giám đốc trung tâm cây ăn quả miền Đông Nam bộ (viên nghiên cứu cây ăn quả miền Nam) về một số biên pháp sản xuất trái cây trong thời gian tới.

* P.V: Hiện nay có nhiều tỉnh, nhất là các tỉnh miền Đông Nam bộ có diện tích vườn cây ăn trái tăng mạnh, ông đánh giá gì về sự phát triển này?

- Ông Mai Văn Trị: Sản xuất cây ăn trái luôn đem lại giá trị kinh tế cao hơn cây lúa và một số cây hoa màu khác. Do vậy, việc người dân phát triển cây ăn trái nhằm nâng cao hiệu quả trên một đơn vị diện tích sản xuất là nhu cầu chính đáng. Tuy nhiên, sự phát triển vườn cây ăn trái diễn ra khá nhanh ở miền Đông Nam bộ trong thời gian qua đã tạo ra sức ép  cho việc tiêu thụ. Từng lúc, từng nơi, sự phát triển thiếu định hướng đã làm cho việc sản xuất, thu mua, chế biến, tồn trữ, lưu thông, phân phối, tiêu thụ sản phẩm trái cây đặc thù này gặp nhiều khó khăn, hiệu quả sản xuất và thu nhập của một số nhà vườn giảm.

* Điệp khúc "đụng hàng dội chợ" thường xuyên xảy ra đối với mặt hàng trái cây trong nhiều năm qua, theo ông cần phải làm gì để khắc phục tình trạng này?

- Đặc điểm của nhiều loại trái cây nhiệt đới là chín theo mùa, nên có hiện tượng "dội chợ" vào thời điểm thu hoạch tập trung và giá cả thấp. Nhưng có những thời điểm trái cây lại "cung" không đủ "cầu", có giá khá cao. Sản xuất nhỏ lẻ manh mún và ít mang tính định hướng dễ xảy ra tình trạng "đụng hàng dội chợ" đối với mặt hàng trái cây. Để khắc phục tình trạng trên, một số nước sản xuất cây ăn trái nhiệt đới đã định hướng sản xuất và phát triển vườn cây ở một quy mô phù hợp với thị trường tiêu thụ, năng lực thu mua, chế biến, bảo quản (trong nước và ngoài nước). Cùng với đó là việc sử dụng biện pháp rải vụ thu hoạch bằng giống (giống chín sớm, chín muộn...), kỹ thuật xử lý ra hoa và phân bố vùng trồng; phát triển công nghiệp chế biến; xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật ...

* Ông có suy nghĩ gì về việc một số trái cây như sầu riêng, măng cụt... từ Thái Lan tràn sang thị trường Việt Nam?

- Mặc dù Việt Nam là một nước sản xuất và xuất khẩu trái cây, thu nhập bình quân đầu người chưa cao nhưng thị trường trái cây trong nước được các đối tác đánh giá là không nhỏ. Sản xuất sầu riêng và măng cụt ở nước ta, từng lúc từng nơi chưa đáp ứng được về mặt số lượng và chất lượng, do diện tích trồng giống tốt cho thu hoạch chưa nhiều. Trong khi đó, giá cả trong nước cao nên kích thích nhập khẩu và sầu riêng, măng cụt của Thái Lan có giá cạnh tranh khá, lại mang "mác" ngoại nên cũng rất có ưu thế.

Khi gia nhập WTO, việc một nước xuất khẩu trái cây sang nước khác và nước khác cũng xuất khẩu trái cây sang nước đó sẽ là hiện tượng bình thường. Hội nhập kinh tế là xu hướng tất yếu, vấn đề còn lại là phải nâng cao tính cạnh tranh để tồn tại và phát triển. Tình trạng trái cây Thái Lan xâm nhập và cạnh tranh với trái cây nước ta ngay trên "sân nhà" cho thấy đã đến lúc chúng ta cần phải vươn lên hơn nữa...

* Ông có lời khuyên gì cho các nhà vườn ở miền Đông Nam bộ nói chung và Đồng Nai nói riêng để có thể cạnh tranh hiệu quả với trái cây nước ngoài khi Việt Nam gia nhập WTO?

- Tồn tại lớn của trái cây hàng hóa của chúng ta là chất lượng không cao và không ổn định; giá thành cao; chưa đáp ứng được yêu cầu của khách hàng và chưa chú trọng xây dựng thương hiệu cũng như xúc tiến thương mại. Trước mắt, việc đáng lưu ý là nâng cao và ổn định chất lượng sản phẩm trái cây; sản xuất trái cây theo tiêu chuẩn đăng ký và theo hướng an toàn. Muốn vậy, nhà vườn   cần sử dụng giống tốt, chú trọng các loại cây ăn trái độc đáo, có lợi thế cạnh tranh; áp dụng các biện pháp thâm canh; chú ý cải tiến công tác thu hoạch, vận chuyển ngoài vườn, tránh làm hỏng chất lượng trái; ứng dụng công nghệ xử lý, bảo quản trái cây sau thu hoạch; phát triển các cơ sở chế biến; đảm bảo số lượng và tổ chức xúc tiến thương mại, thương hiệu...

* Xin cảm ơn ông.

Vân Nam (thực hiện)