Giám đốc Sở Tài nguyên và môi trường Lê Viết Hưng :
Những vấn đề người dân bức xúc liên quan đến đất đai là có cơ sở !

Nhiều người dân đã trực tiếp nộp dơn nơi đoàn kiểm tra đến làm việc.

Trong những ngày Đoàn kiểm tra (ĐKT) số 1 thuộc Bộ Tài nguyên - môi trường (TN-MT) kiểm tra việc thực hiện Luật Đất đai tại Đồng Nai, giám đốc Sở TN-MT Lê Viết Hưng là người gắn bó với đoàn suốt cuộc "hành trình" từ ngày 8 đến 12-8. Dịp này, PV báo Đồng Nai đã có cuộc trao đổi với ông Lê Viết Hưng xung quanh những bức xúc của người dân về đất đai.

* Phóng viên (PV) : Thưa ông,  qua đợt công tác của Đoàn kiểm tra số 1 của Bộ TN-MT trong đợt này, ông có nhận xét như thế nào?

- Giám đốc Lê Viết Hưng: Quá trình làm việc của Đoàn kiểm tra (ĐKT), tôi cho là sát với những nội dung mà Bộ TN-MT đã thông báo trước đó. Đáng chú ý là đoàn đã đi tìm hiểu thực tế, dành thời gian tiếp và nhận đơn khiếu nại của người dân. Điều này thể hiện rõ tinh thần trách nhiệm của đoàn đối với những vấn đề bức xúc của công  dân. Ngoài ra, việc nghe các cơ quan Nhà nước báo cáo tình hình thực hiện nhiệm vụ trên địa bàn, rồi sau đó đi kiểm tra thực tế đã chứng tỏ, lần này Bộ TN-MT đã chỉ đạo rất cụ thể đối với ĐKT khi đến làm việc với địa phương. Vấn đề đoàn nhận đơn của dân và hứa sẽ nghiên cứu từng trường hợp cụ thể, sau đó mới chuyển cho tỉnh xem xét là một việc làm tích cực, phù hợp với yêu cầu của dân về những mặt quyền lợi khi chưa được đáp ứng đầy đủ. Qua số lượng lớn đơn gửi đến đoàn (879 đơn thư), cho thấy phần nào đó người dân chưa thực sự hài lòng về cách giải quyết của chính quyền cơ sở. Thực tế, những vướng mắc giữa dân và chính quyền trong việc thực hiện Luật Đất đai thời gian qua là không thể tránh khỏi. Nguyên nhân, có thể khẳng định là do nhận thức về Luật Đất đai của người dân và thậm chí ngay cả một số cán bộ chuyên trách ở cơ sở vẫn còn hạn chế.

* PV : Là người đứng đầu cơ quan chuyên trách theo dõi về đất đai, chắc chắn ông hiểu rõ nguyên nhân dẫn đến khiếu nại trên lĩnh vực này. Vậy theo ông, đâu là lĩnh vực nổi cộm mà người dân bức xúc nhất?

- GĐ Lê Viết Hưng : Toàn bộ số đơn mà người dân gửi đến, đoàn trực tiếp nhận. Tuy nhiên, theo tôi biết, trong số đơn đó, tập trung nhiều nhất vào việc bồi thường, giải tỏa và tái định cư.  Hầu hết ý kiến người dân cho là giá đền bù của Nhà nước không phù hợp so với giá thị trường ở từng thời điểm. Việc bố trí tái định cư  tại một số địa phương chưa hợp lý, thậm chí có nơi lại không bố trí tái định cư cho các trường hợp đã bị giải tỏa. Bên cạnh đó, việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người dân ở nhiều nơi thực hiện chậm. Rất nhiều trường hợp người dân làm hồ sơ đã vài năm nhưng vẫn chưa được cấp giấy. Ngoài ra, số đơn thư còn rơi vào các trường hợp tranh chấp đất giữa dân với tổ chức quản lý sử dụng đất, chẳng hạn như đất lâm trường hoặc đất quân sự. Đáng chú ý là có những đơn khiếu kiện đòi lại nhà hoặc đất cũ. Trong số này, rất nhiều số trường hợp đã có quyết định giải quyết cuối cùng của UBND tỉnh; của Tòa án phúc thẩm; của Thanh tra Chính phủ hoặc Tổng cục địa chính (trước đây) giải quyết nhưng người dân vẫn không đồng ý nên tiếp tục gửi đơn, hy vọng được đoàn xem xét giải quyết. Ở đây theo tôi, ngoài số đơn thư tranh chấp mà đã có quyết định cuối cùng của cấp thẩm quyền, thì những vấn đề người dân bức xúc là có cơ sở.

* PV : Nếu đoàn chuyển số đơn thư này về cho tỉnh giải quyết thì ngành TN-MT sẽ tham mưu cho tỉnh vấn đề này như thế nào?

- GĐ Lê Viết Hưng : Như Trưởng ĐKT Nguyễn Khải đã thông báo, số đơn thư dân gửi đến, đoàn sẽ không trực tiếp xử lý mà chỉ phân loại rồi có ý kiến chuyển cho địa phương xem xét giải quyết. Theo tôi, khi nhận đơn do đoàn chuyển, phải có một cơ quan đứng ra rà soát từng trường hợp cụ thể. Nếu thuộc thẩm quyền của tỉnh thì sẽ đề xuất với UBND tỉnh xem xét; còn số đơn nào thuộc trách nhiệm giải quyết của huyện thì đơn đó sẽ chuyển về cho huyện.

* PV : Như vậy thưa ông, đơn của người dân sẽ lại rơi vào tình trạng được chuyển lòng vòng như rất nhiều trường hợp trước đây?

- GĐ Lê Viết Hưng : Theo tôi, bên cạnh việc cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phải tích cực xem xét giải quyết số đơn do ĐKT chuyển đến, thì các chính sách hỗ trợ liên quan đến giải tỏa, đền bù, bố trí tái định cư phải được điều chỉnh cho phù hợp. Về giá đền bù, người dân cho là thấp so với mặt bằng thị trường, điều này không sai. Bởi vì nếu số tiền đền bù thấp, số hộ bị thu hồi đất không thể có cuộc sống ổn định được. Như vậy, để khắc phục tồn tại này, chúng ta cần có một khung giá đền bù tương xứng trong từng thời điểm. Và khung giá này phải tương đối chấp nhận được. Ngoài ra, công tác tái định cư cho những trường hợp không còn nhà, đất cũng phải được xem  xét lại. Vấn đề ở chỗ, chúng ta thiếu quy hoạch về các khu tái định cư. Thời gian qua, UBND tỉnh đã phân cấp cho huyện, thị xã và thành phố chịu trách nhiệm xây dựng các khu tái định cư nhưng nhiều địa phương chưa quan tâm đến công tác này. Tôi cho rằng tiền để xây dựng nơi ở mới cho dân thì không thiếu, có điều chúng ta chưa làm tròn trách nhiệm đối với dân mà thôi.

* PV : Để thực hiện có hiệu quả Luật Đất đai, đồng thời hạn chế đến mức thấp nhất đơn thư khiếu nại, tranh chấp về đất đai, theo ông, chúng ta cần phải tập trung vào các mặt công tác nào?

- GĐ Lê Viết Hưng : Theo tôi, trong thời gian tới, chúng ta phải tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến Luật Đất đai theo nhận thức của người dân từng khu vực. Chẳng hạn, cách tuyên truyền ở thành phố phải khác với vùng nông thôn, có như vậy, người dân mới dễ tiếp thu. Thực tế thời gian qua, chúng ta đã thực hiện khá tốt công tác này, nhưng không đạt hiệu quả. Đó là do cách thể hiện nội dung trong bộ luật rất khó hiểu, một số cán bộ chuyên môn đôi lúc còn "ú ớ" khi áp dụng, thế nhưng có những địa phương khi triển khai luật, lại tiến hành theo cách đọc từ trang đầu cho đến trang cuối trong thời gian tổng cộng phải mất 6 giờ đồng hồ thì không ai có thể hiểu được. Thứ đến, là phải tăng cường công tác tiếp dân. Thời gian qua, công tác tiếp dân ở một số đơn vị, cơ quan làm cho có hình thức. Có những nơi khi tiếp dân, chủ yếu chỉ để nhận đơn rồi sau đó ký chuyển đi nơi khác. Thái độ thiếu tôn trọng dân; không lắng nghe dân nói; không tích cực tìm xem đâu là nguyên nhân dẫn đến tranh chấp để có cách tháo gỡ là những tồn tại chúng ta cần phải khắc phục ngay.

* PV : Xin cảm ơn ông!

Tạ Nguyên (thực hiện)