Rừng có bị tàn phá?
Kỳ 3: Phải quản lý rừng từ gốc

Thực tế cho thấy, phần lớn gỗ, lâm sản lậu tuồn về "điểm nóng" Phú Sơn đều có nguồn gốc từ các cánh rừng của tỉnh Lâm Đồng và một phần của tỉnh Bình Phước. Việc chặn bắt, xử lý các đối tượng và phương tiện vi phạm vận chuyển lâm sản lậu trên địa bàn Tân Phú chỉ là giải quyết phần ngọn. Vì vậy, rừng vẫn tiếp tục bị tàn phá.

Thực tế cho thấy, phần lớn gỗ, lâm sản lậu tuồn về "điểm nóng" Phú Sơn đều có nguồn gốc từ các cánh rừng của tỉnh Lâm Đồng và một phần của tỉnh Bình Phước. Việc chặn bắt, xử lý các đối tượng và phương tiện vi phạm vận chuyển lâm sản lậu trên địa bàn Tân Phú chỉ là giải quyết phần ngọn. Vì vậy, rừng vẫn tiếp tục bị tàn phá.

>>>Kỳ 2: "Điểm nóng" gỗ lậu

* Địa phương không quản nổi!

Ông Trần Văn Khắc, Phó chủ tịch UBND xã Phú Sơn (huyện Tân Phú) cho biết, tổng diện tích đất lâm nghiệp trên địa bàn xã có hơn 920 hécta. Trong năm 2009, trên địa bàn không xảy ra tình trạng lấn chiếm, chặt phá rừng. Vậy từ đâu ra một lượng lớn lâm sản để hàng trăm người dân địa phương khai thác, chế biến mỗi ngày? Ông Khắc cho biết, các hộ, cơ sở sản xuất hàng thủ công (làm lạt xuất khẩu, đan bình, làm giỏ bội...) tập trung chủ yếu ở ấp Phú Lâm 1, Phú Lâm 2. Toàn bộ số tre, mây, lồ ô người dân trong xã Phú Sơn sử dụng đều có nguồn gốc khai thác từ rừng Cát Tiên (tỉnh Lâm Đồng)! Ông Phó chủ tịch UBND xã Phú Sơn cũng cho biết, phần lớn người dân làm nghề này đều không có đất rẫy, từ trước đến nay sống bám vào rừng, cuộc sống còn nhiều khó khăn. Chính vì vậy, dù UBND xã biết rất rõ họ tham gia phá rừng (dù rừng của tỉnh khác) nhưng cũng không kiên quyết xử lý mà chủ yếu tuyên truyền, vận động người dân chuyển đổi nghề nghiệp.

Gỗ lậu vô chủ ở vùng giáp ranh.

Còn với tình trạng người dân chở gỗ lậu từ hướng thị trấn Madagui (huyện Đạ Huoai, tỉnh Lâm Đồng) sang địa bàn xã Phú Sơn diễn ra tấp nập trên đường, giữa ban ngày thì ông Khắc cho rằng không có, không biết. Khi phóng viên đưa cho ông Khắc xem những hình ảnh chụp các đối tượng chở gỗ lậu trên đường bằng xe máy thì ông Phó chủ tịch UBND xã Phú Sơn thừa nhận địa bàn các ấp giáp ranh với thị trấn Madagui là nơi tập kết gỗ của dân buôn lậu. Nhưng các đối tượng này điều khiển xe chở gỗ lậu phóng trên quốc lộ 20 rất bạt mạng, rất khó phát hiện, xử lý. Ông Khắc cũng nói việc tập kết, vận chuyển gỗ thường diễn ra rất nhanh (chỉ khoảng 30 phút), điểm tập kết thay đổi thường xuyên nên việc kiểm tra, xử lý rất khó thực hiện.

Về trách nhiệm của địa phương, UBND xã cũng thường xuyên phối hợp với kiểm lâm, chủ rừng, các cán bộ dự án tuyên truyền trong nhân dân về phòng, chống cháy rừng, bảo vệ rừng, không săn bắt động vật hoang dã, lấn đất, chặt phá cây rừng... Ngoài ra, đối với các cơ sở mây, tre lớn, trại hòm, xưởng cưa, thì UBND xã thường xuyên phối hợp với kiểm lâm, quản lý thị trường kiểm tra, xử lý. Hàng năm, xã phối hợp với kiểm lâm xử lý hàng chục trường hợp vi phạm. Đồng thời, xã cũng gọi hỏi các đối tượng sống bám vào rừng để giáo dục, răn đe và định hướng cho người dân chuyển đổi nghề. "Tuy nhiên, những hộ không có đất sản xuất, chỉ biết sống bám vào rừng thì việc vận động họ còn nhiều khó khăn..." - ông Trần Văn Khắc bộc bạch.

Chính vì vậy, hàng ngày nhiều người dân ở Phú Sơn vẫn vào rừng và rừng vẫn tiếp tục bị tàn phá.

* Mới giải quyết phần ngọn

Thực hiện chức năng được giao, Hạt Kiểm lâm Tân Phú xác định nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu là tổ chức quản lý, bảo vệ có hiệu quả tài nguyên rừng, quản lý lâm sản (gỗ và thú rừng) trên địa bàn huyện. Trong năm 2009, đơn vị này đã thực hiện tốt nhiệm vụ quản lý rừng tại gốc, tài nguyên rừng trên địa bàn được bảo vệ và phát triển. Tuy nhiên, tình trạng khai thác, vận chuyển và chế biến lâm sản lậu trên địa bàn còn diễn biến phức tạp, nên việc quản lý của ngành kiểm lâm địa phương này gặp nhiều khó khăn. Trong đó, tình hình phức tạp tập trung nhiều nhất là tại cây số 142 đến 143 trên quốc lộ 20 (thuộc khu vực giáp ranh giữa huyện Tân Phú và huyện Đạ Huoai).

Ông Nguyễn Hữu Tường, Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Tân Phú cho biết, đơn vị này thường xuyên phối hợp với Công an huyện Tân Phú, UBND xã Phú Sơn tổ chức lực lượng tuần tra, kiểm soát nên đã phát hiện, ngăn chặn nhiều vụ vi phạm mua, bán, vận chuyển lâm sản trái phép. Hạt Kiểm lâm hai huyện Tân Phú và Đạ Huoai cũng đã xây dựng kế hoạch phối hợp công tác bảo vệ rừng vùng giáp ranh, tổ chức lực lượng kiểm lâm cơ động liên huyện kiểm tra, truy quét vận chuyển lâm sản trái phép.

Với nhiều hình thức và biện pháp kiểm tra, kiểm soát như vậy, nên trong năm 2009 Hạt Kiểm lâm Tân Phú đã phát hiện và xử lý hành chính 40 vụ vi phạm tại vùng giáp ranh (chiếm gần 60% vụ vi phạm trong toàn huyện). Qua đó, lực lượng chức năng đã xử phạt trên 46 triệu đồng, tịch thu 77m3 gỗ xẻ và 12m3 gỗ tròn các loại. Ông Tường cho biết, qua thực tế kiểm tra cho thấy, số lâm sản trên đều có nguồn gốc từ các huyện của tỉnh Lâm Đồng bị khai thác, vận chuyển và tập kết tại vùng giáp ranh hoặc vận chuyển qua địa bàn huyện Tân Phú.

Một vụ vận chuyển gỗ lậu bằng ô tô bị Hạt Kiểm lâm Tân Phú bắt giữ vào năm 2009.

Mặc dù hiện nay tại vùng giáp ranh, Hạt Kiểm lâm Tân Phú vẫn thường xuyên tăng cường lực lượng tuần tra, kiểm tra và phối hợp với lực lượng kiểm lâm huyện Đạ Huoai làm nhiệm vụ, nhưng theo ông Tường, cũng chỉ giải quyết phần ngọn của vấn đề. Vì khi tăng cường lực lượng tổ chức kiểm tra gắt gao thì tình hình vi phạm vùng giáp ranh giảm rõ rệt, nhưng khi lực lượng rút đi thì đâu vẫn vào đấy.

Để giải quyết vấn đề vi phạm khai thác, vận chuyển gỗ trái phép tại vùng giáp ranh được cơ bản, lãnh đạo Hạt Kiểm lâm Tân Phú cho rằng, ngoài nhiệm vụ tăng cường kiểm tra, truy quét thì các cơ quan chức năng của tỉnh Lâm Đồng cần tổ chức thực hiện các giải pháp đồng bộ để quản lý, bảo vệ rừng tại gốc một cách hiệu quả. Ngoài ra, các chủ rừng phải tăng cường trách nhiệm quản lý "tài sản" của mình, địa phương có rừng cần tổ chức thực hiện các chương trình, dự án chuyển đổi đúng mục đích để không bị kẻ xấu lợi dụng tàn phá rừng. Nếu làm được như vậy thì rừng mới được bảo vệ và tình hình vi phạm vận chuyển, chế biến lâm sản vùng giáp ranh mới giảm và đi đến chấm dứt.

Nhóm PV