Đi "săn"... ông bồ
Kỳ 2: Theo dấu voi rừng

Đàn voi rừng xuất hiện ở Phú Lý xuất phát từ rừng Cát Tiên. Theo cán bộ kiểm lâm ở Khu bảo tồn thiên nhiên và di tích Vĩnh Cửu, đàn voi đi ăn trên địa bàn có bán kính rộng đến vài chục ki-lô-mét.

Đàn voi rừng xuất hiện ở Phú Lý xuất phát từ rừng Cát Tiên. Theo cán bộ kiểm lâm ở Khu bảo tồn thiên nhiên và di tích Vĩnh Cửu, đàn voi đi ăn trên địa bàn có bán kính rộng đến vài chục ki-lô-mét.

* Vào rừng tìm voi

Theo thông tin của người dân ở hai ấp 1 và 2, xã Phú Lý, voi có thể ra khỏi rừng từ 5 giờ chiều rồi đi vào vườn rẫy ăn cây, trái. Đến khuya, chúng đi cả bầy khoảng 5 đến 7 con dạo khắp các vùng rẫy và vào cả nhà dân lục lọi nhà bếp để ăn gạo, bắp, muối. Có những lúc đến khoảng 7 giờ sáng, mấy chú voi mới lững thững đi vào rừng. Từ những thông tin này, chiều ngày 23-3, chúng tôi lên đường vào rừng tìm săn ảnh voi.

Ảnh voi ngà lệch do kiểm lâm viên Hồ Văn Trọng chụp ngay đầu cầu dây Tân Mai.

Anh Cao Văn Hơn, tổ trưởng tổ 1 an ninh nhân dân thuộc ấp 1 và anh Nguyễn Văn Trào, bảo vệ rừng khu vực Cát Tiên dùng xe máy chở chúng tôi khởi hành từ chốt kiểm lâm 59A, vào khu rừng ven suối Sa Mách. Đường đi quanh co qua nhiều con dốc hẹp, qua những vườn điều, rẫy mì của người dân. Mặc dù chỉ cách khu dân cư khoảng hơn 1km nhưng chúng tôi thấy dấu tích của voi đầy trên đường mòn. Song dấu tích rõ nhất lại là những đống... phân voi. Anh Hơn cho biết, có lẽ do rừng ngày càng cạn kiệt thức ăn nên voi tìm ra các khu dân cư ngày càng nhiều hơn. Trong rừng, thức ăn của voi có măng tre, lồ ô... nhưng do người dân vào khai thác quá mức nên voi đi tìm thức ăn khác! Anh Hơn chỉ cho chúng tôi thấy những vườn tre Bát Độ của người dân bị voi phá nát.

Khi đã vào sâu hơn 5km, chúng tôi ghé lại một điểm để gạo, muối và nước mà các kiểm lâm viên "lo" cho voi. Tại đây có một vũng nước đầy dấu chân voi và gạo, muối thì hết sạch. Anh Hơn nói thêm, ban ngày voi vào rừng để trốn nắng hoặc ra các bờ suối để uống nước, đầm mình cho mát.

Trên đường đi, chúng tôi được những người đi rẫy chỉ nơi voi đẻ con vào trung tuần tháng 12-2008. Sự việc này được anh Võ Văn Cương, Phó trưởng trạm kiểm lâm Suối Kốp xác nhận. Anh Cương cho biết, sau khi được người dân báo tin, anh ra ngay hiện trường và nhặt được nhau voi. Cái nhau này anh đem ngâm rượu, sau đó ngâm phoọc-môn và được một trường đại học mua lại để nghiên cứu.

Đang hy vọng tìm thấy nơi đàn voi tắm để ghi hình thì anh Hơn nhận được tin từ điện thoại di động báo có voi xuất hiện ở khu vực Suối Kốp. Qua khỏi Trạm kiểm lâm Suối Kốp khoảng 2km, chúng tôi gặp vợ chồng anh Lê Văn Quang ở ấp 1. Anh Quang cho biết, vợ chồng anh vừa thoát khỏi "ông bồ". Nghe vậy, anh Hồ Văn Trọng, cán bộ kiểm lâm ở trạm này nhận định, tối nay có khả năng voi hoạt động ở đây. Anh Nguyễn Hữu Đạo, Phó hạt Kiểm lâm khu bảo tồn thì nói, đã có đêm voi rừng ra đứng sừng sững ngay sân trước của trạm. Anh Đạo cho chúng tôi xem một đoạn phim dài khoảng 6 phút ghi hình voi vào thời điểm sau Tết Nguyên đán vừa rồi. Anh cho biết đoạn phim này quay ở cầu Tân Mai, cách trạm khoảng 500m. Do đây là cây cầu dây đung đưa voi không đi qua được nên anh yên tâm ghi hình và còn đưa tay sờ cả vòi voi.

* Những người "không muốn" gặp voi

Mãi đến rạng sáng 24-3, chúng tôi mới được tin của các anh kiểm lâm cơ động cho biết voi đang về ở khu vực cầu Tân Mai. Chúng tôi nhanh chóng xách đồ nghề lên đường nhưng khi tới nơi thì voi đã lánh vào rừng. Rất may, kiểm lâm viên Hồ Văn Trọng do thông thuộc đường sá và nhanh chân đi trước đã kịp chụp được một tấm ảnh voi đang đứng ở đầu cầu dây Tân Mai. Nhìn ảnh thấy rõ chỉ có một ông Bồ ngà lệch.

Vượt qua cầu, chúng tôi nhìn thấy dấu chân voi mới toanh dẫm nát cả một đám cỏ. Với kinh nghiệm của mình, anh Trọng dẫn chúng tôi vòng trở lại dốc Sông Nàng bỏ xe bên đường mòn và luồn vào rừng tìm theo dấu voi. Với hàng chục lần luồn vào rừng như vậy nhưng chúng tôi chỉ tìm thấy dấu chân voi và... phân voi lẫn đầy hạt điều. Theo nhận định của anh Trào, chúng đôi đi luồn qua các khu vườn điều từ tiểu khu 58 đến tiểu khu 59 hy vọng tìm thấy voi còn lẩn quẩn đâu đó trong vườn để ăn trái. Ghé vào vườn điều sát rừng của anh Tăng Ngọc Sơn ở khu vực cống bể, tiểu khu 58 thì được anh cho biết mấy ngày nay anh thường bất ngờ gặp voi khi đang thu hoạch khoai mì. Do vậy, anh phải phát quang cành nhánh điều để có thể phát hiện sớm voi từ xa. Còn anh Nguyễn Trọng Khánh thì cho biết, vườn điều của anh vừa bị voi ghé "thăm" đêm 23-3. Có lẽ đàn voi khoảng 5 - 7 con nên vườn điều của anh bị phá hư hại đáng kể.

Nơi để gạo, muối và nước uống cho voi ở bìa rừng.

Không như chúng tôi là người thành phố cố đi tìm voi để ghi hình, những chủ vườn, rẫy, người dân ở Phú Lý đều không muốn thấy voi về nơi sản xuất, cư ngụ của mình. Hộ của các anh: Tạ Văn Xu, Hồ Văn Hoa, Nguyễn Minh Châu, Tạ Quang Định, Đào Duy Long ở ấp 1 từ cuối năm 2008 đến nay đều bị voi phá hoại hoa màu, cây trái gây thiệt hại từ 30 đến 50 triệu đồng/hộ. Các nông dân này đều mong muốn cơ quan chức năng sớm có biện pháp hữu hiệu xua đuổi đàn voi ra khỏi vùng sản xuất và định cư của người dân.

Ông Nguyễn Thái Lai, Chủ tịch UBND xã Phú Lý cho biết, người dân ở đây chấp hành tốt quy định bảo tồn voi và áp dụng đúng biện pháp xua đuổi voi do ngành kiểm lâm quy định. Theo ông Lai, các biện pháp xua đuổi voi theo quy định như dùng loa phát tiếng hú lớn, đốt đuốc đã không còn hiệu quả, do vậy, nếu các ngành chức năng liên quan không sớm có biện pháp hữu hiệu hơn và người dân dùng các biện pháp quá khích thì có thể xảy ra xung đột giữa voi và người. Lúc đó, tính mạng người dân và đàn voi được bảo tồn theo quy định của Nhà nước đều bị đe dọa.

Thanh Toàn