Bánh trung thu là mặt hàng sản xuất theo thời vụ với số lượng lớn phục vụ người tiêu dùng trong một thời gian ngắn. Tuy nhiên, vấn đề giám sát các nguy cơ ô nhiễm thực phẩm, phòng ngừa ngộ độc thực phẩm và các bệnh lây truyền qua đường thực phẩm đối với mặt hàng này xem ra còn khá bị động.
Bánh trung thu là mặt hàng sản xuất theo thời vụ với số lượng lớn phục vụ người tiêu dùng trong một thời gian ngắn. Tuy nhiên, vấn đề giám sát các nguy cơ ô nhiễm thực phẩm, phòng ngừa ngộ độc thực phẩm và các bệnh lây truyền qua đường thực phẩm đối với mặt hàng này xem ra còn khá bị động.
* Đến hẹn lại lên
Trung thu năm nay, toàn tỉnh thành lập nhiều đoàn tham gia vào hoạt động kiểm tra an toàn - vệ sinh thực phẩm (AT-VSTP) và các quy định về nhãn mác hàng hóa. Việc kiểm tra được tiến hành từ 25-8 và kéo dài đến sau Trung thu 10 ngày nhằm ngăn ngừa tình trạng bánh trung thu không bảo đảm chất lượng và vệ sinh được tung ra thị trường theo kiểu "hàng hạ giá". Dự kiến sẽ có 120 cơ sở sản xuất và cửa hàng kinh doanh bánh trung thu được kiểm tra trong dịp này. Riêng Biên Hòa, 18 cơ sở chuyên sản xuất và 15 cửa hàng kinh doanh bánh trung thu đang được kiểm tra bởi Trung tâm y tế dự phòng Biên Hòa cùng phối hợp với các cơ quan chức năng khác của thành phố.
 |
|
Cán bộ đoàn kiểm tra đối chiếu thành phần của bánh in trên bao bì với phiếu công bố chất lượng do cơ sở sản xuất đăng ký tại một điểm kinh doanh bánh ở phường Quyết Thắng. |
Đánh giá bước đầu kiểm tra, ông Nguyễn Văn Trai, Phó giám đốc Trung tâm y tế dự phòng Biên Hòa cho biết: "Năm nay, ý thức bảo đảm AT-VSTP của các cơ sở sản xuất đã được nâng lên. Hầu hết các cơ sở đều sử dụng quy trình chế biến bằng máy, từ khâu trộn bột, dập khuôn và nướng bánh bằng lò điện. Việc này giảm đáng kể nguy cơ nhiễm khuẩn, đặc biệt ở khâu trộn bột so với kiểu nhào bột thủ công trước đây. Tuy nhiên, một vài cơ sở làm bánh trung thu ở phường Hố Nai và Tân Biên là những cơ sở nhỏ, chỉ sản xuất thời vụ nên chưa được đầu tư cơ sở vật chất. Mặt bằng sản xuất chủ yếu là tận dụng, do vậy điều kiện vệ sinh chưa đạt yêu cầu; chưa đáp ứng được các quy định của ngành y tế về quy trình chế biến thực phẩm một chiều và người lao động trực tiếp tham gia vào quá trình sản xuất không đeo khẩu trang, chưa được khám các bệnh nhiễm...". Cũng theo ông Trai, những vi phạm phổ biến mà các cơ sở nhỏ sản xuất bánh trung thu ở Biên Hòa mắc phải là tình trạng sử dụng một số phụ gia thực phẩm bị cấm như: phẩm màu, hàn the và formol, nhưng với liều lượng không cao.
* Hiệu quả phòng ngừa đến đâu?
Với đặc thù mặt hàng bánh trung thu là sản xuất và tiêu dùng theo thời vụ nhưng có số lượng lớn nên công tác kiểm tra AT-VSTP năm nào cũng huy động nhiều ngành, nhiều cấp tham gia trên diện rộng, kéo dài từ trước, trong và sau Trung thu. Thế nhưng thực tế hiệu quả phòng ngừa đến đâu?
Mặc dù công tác kiểm tra được các ngành tiến hành rất bài bản, chặt chẽ song khi có dịp đi cùng với một số đoàn kiểm tra, theo ghi nhận của chúng tôi, việc kiểm tra của một số đoàn chưa thực sự hiệu quả, vẫn còn mang tính hình thức hoặc nhắc nhở cảnh báo. Chẳng hạn, đối với những vi phạm về điều kiện vệ sinh sản xuất không đạt, nhãn mác bao bì không đúng quy định... là những vi phạm dễ thấy bằng mắt thường nhưng thành phần và chất lượng bên trong bánh thì đành "bó tay"!
Thông thường khi đi kiểm tra, cán bộ đoàn công tác chỉ cân trọng lượng, đối chiếu thành phần của bánh ghi trên bao bì sản phẩm với phiếu công bố chất lượng sản phẩm mà cơ sở đăng ký. Nhưng chất lượng của nguyên liệu làm nên chiếc bánh đó như thế nào thì thực tế chỉ có... nhà sản xuất mới biết. Hiện nay, đoàn kiểm tra thường sử dụng phương pháp test nhanh bằng giấy đổi màu đối với phẩm màu, hàn the và formol để làm cơ sở ban đầu cho việc kiểm nghiệm sau khi có nghi vấn.
Nhưng kết quả test nhanh này lại không được xem là cơ sở để xử phạt. Trong khi nếu phát hiện có nghi vấn cần đưa mẫu đi kiểm nghiệm, phải mất từ 7 - 10 ngày mới có kết quả. Điều này đặt những người làm công tác kiểm tra vào tình trạng "tiến thoái lưỡng nan": có nên niêm phong số bánh trên cho đến khi có kết quả cụ thể? Nếu kết quả kiểm nghiệm cho biết bánh không đủ tiêu chuẩn đưa ra thị trường thì tịch thu và tiêu hủy là chuyện bình thường. Nhưng lỡ ra mẫu bánh đạt tiêu chuẩn thì "ăn nói" thế nào với chủ kinh doanh, trong khi đây là mặt hàng bán thời vụ, giá giảm theo từng ngày cận Trung thu. Vì thế, chỉ có những lô hàng chất lượng quá tệ, mức độ nguy cơ ngộ độc cao, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe ở người tiêu dùng mới bị... ách lại. Còn những vi phạm kiểu thường được nhắc nhở và... cho qua.
Phương Liễu
![[Chùm ảnh] Toàn cảnh Khu công nghiệp Biên Hòa 1 đang tháo dỡ nhà xưởng, bàn giao mặt bằng](/file/e7837c02876411cd0187645a2551379f/122025/anh_1_resized_20251230152415_20251230165401.jpg?width=500&height=-&type=resize)
