Khai thác cao lanh trái phép ở xã Giang Điền

Từ nhiều tháng nay, tại xã Giang Điền (huyện Trảng Bom) diễn ra nạn khai thác cao lanh khá rầm rộ. Địa bàn khai thác cao lanh rộng khoảng 3 hécta, cạnh Suối Son, ấp Hòa Bình do ông Nguyễn Đức Thụy làm chủ. Tại bãi có một chiếc xe cuốc thường trực đào bới vạt lớp đất mặt ra và móc lớp đất trắng kết dính dẻo như vữa xi măng ở tầng dưới (người dân và những tài xế xe ben gọi đó là cao lanh) đưa lên thùng cho những chiếc xe ben chở đi tiêu thụ. Tại bãi khai thác có ít nhất 5 chiếc xe ben loại 15 tấn đậu chờ đến lượt vào chở hàng. Lần lượt chiếc này ra là chiếc khác vào chở. Những chiếc xe ben chất đầy cao lanh chạy về hướng huyện Long Thành. Để quay vòng chở nhiều chuyến trong ngày, những chiếc xe ben đua nhau phóng chạy bạt mạng. Mới đây, do chạy ẩu, một chiếc xe ben chở đầy cao lanh đã bị lật ở đoạn đường gần khu xử lý chất thải công nghiệp.

Một bãi chứa cao lanh.

Một người dân hàng ngày chứng kiến việc khai thác, vận chuyển cao lanh ở đây cho biết: "Hầu như ngày nào xe cũng vào chở cao lanh, người ta lấy suốt ngày, kể cả ban đêm. Ngày thứ bảy, chủ nhật thì càng tấp nập hơn, có khi đến 20 chiếc xe ben chờ đến lượt, tiếng máy đào, tiếng xe ben gầm rú ầm ĩ như một công trường". Mới đây, xe cuốc còn đào sang phần đất giáp ranh với rẫy đất của những hộ kế bên! Không ngăn chặn được, có người lấy máy quay phim ra quay thì những chiếc xe ben bỏ chạy tán loạn, có chiếc chạy ra đầu đường trút xuống cả xe cao lanh để chạy cho lẹ. Khu đất này vốn là triền đồi cao, qua một thời gian bị đào bới lấy đất đã trở thành ao hồ lỏm chỏm, sâu hoắm. Bên ngoài bãi khai thác còn lộn xộn những bãi chứa cao lanh.

Việc khai thác cao lanh trái phép ở xã Giang Điền diễn ra công khai nhộn nhịp như vậy, nhưng cán bộ có trách nhiệm Phòng Tài nguyên - môi trường huyện Trảng Bom cho biết: "Đã xử lý một số trường hợp khai thác tài nguyên trái phép ở xã Giang Điền, nhưng vụ khai thác cao lanh thì chưa biết vì không nghe UBND xã báo cáo!". Ông Lê Huy Phương, Chủ tịch UBND xã Giang Điền xác nhận: "Khu đất đang khai thác cao lanh là đất đang tranh chấp giữa một số hộ dân, nhưng hiện nay ông Nguyễn Đức Thụy là người đang quản lý và trồng cây trên đó. Tôi không biết người ta lấy cao lanh hay gì, chỉ biết trước đây khu đất này bị khai thác lấy đất, nhưng đã ngưng khai thác từ lâu rồi. Tôi chỉ đạo kiểm tra thường xuyên, anh em về báo cáo không còn thấy khai thác. Với lại, khu vực đó ở xa, xe chở đất chạy về hướng xã An Viễn nên rất khó phát hiện". Trong khi đó, ông Đỗ Công Bộ, cán bộ địa chính xã Giang Điền thì cho rằng: "Chúng tôi vào kiểm tra, ông Nguyễn Đức Thụy, chủ đất lại trả lời không biết ai vào lấy đất. Chúng tôi đã báo cáo tình hình cho UBND huyện".

Bãi khai thác cao lanh được đào xới ngổn ngang.

Trong khi các cấp quản lý cho rằng không biết hoặc biết nhưng không có biện pháp xử lý, thì việc khai thác tài nguyên trái phép tại Giang Điền vẫn vô tư xảy ra. Trước đó, tại xã Giang Điền cũng đã xảy ra nạn khai thác đất trái phép và vận chuyển ra khỏi địa bàn với một khối lượng lớn. UBND xã và các ngành chức năng ở huyện nhiều lần kiểm tra, yêu cầu ngưng khai thác. Khi cơ quan chức năng kiểm tra hiện trạng khu đất ông Nguyễn Quang Chính thì phát hiện đã bị đào lấy đất trên diện tích 1.400m2, sâu 1,2m đến 1,8m. Tháng sau, kiểm tra lại thì diện tích đất bị khai thác đã là 4.000m2, sâu khoảng 3m, có khoảng 12.000m3 đất đã bị khai thác đem đi. Tại khu đất của bà Trần Thị Tá bị khai thác trên diện tích 1.764m2, đất bị lấy sâu 2,5m. Bà Tá cho rằng không biết ai đã vào lấy đất của bà. UBND huyện Trảnh Bom đã ra quyết định xử phạt hành chính đối với ông Chính 6 triệu đồng. Việc xử lý này chẳng đáng là gì so với số lượng đất đã được ông Chính khai thác. Cứ đào đất đi bán để rồi "được" xử lý như thế này đang được những hộ khác ở xã Giang Điền áp dụng. Chúng tôi đặt vấn đề tại sao không có biện pháp ngăn chặn hữu hiệu ngay từ đầu đối với các trường hợp khai thác tài nguyên trái phép? Câu trả lời từ phía UBND xã Giang Điền và cơ quan quản lý tài nguyên ở huyện Trảng Bom đều là: Khi kiểm tra không phát hiện phương tiện khai thác hoặc không được địa phương báo cáo!

Nguyên Lễ