QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI Ở PHƯỜNG LONG BÌNH
Bài 1: Giải quyết tranh chấp đất đai theo kiểu... hãy đợi đấy !?

Được thành lập từ tháng 8-1994, đến nay phường Long Bình (TP. Biên Hòa) có 9 khu phố với 271 tổ nhân dân. Với diện tích quy hoạch 104 hécta, phường Long Bình là một trong những địa bàn rộng và đông dân nhất hiện nay (trên 60 ngàn dân) của TP. Biên Hòa. Thời gian qua, người dân ở khắp các tỉnh, thành trong cả nước về đây sinh sống, lập nghiệp. Nhu cầu nơi ở bùng phát mạnh đã làm cho trên 1.600 hộ mở ra khoảng 10 ngàn phòng trọ cho trên 20 ngàn lao động nhập cư thuê mướn. Tình trạng đất rộng, người đông ở phường Long Bình đã dẫn đến việc lấn chiếm đất, hoặc mua bán rồi xây dựng nhà trái phép diễn ra khá phổ biến lâu nay. Thế nhưng, điều đáng nói là chính quyền địa phương dường như không đủ sức để có thể làm tốt vai trò quản lý đất đai ngay từ cơ sở...

Ông Phạm Công Ánh, sinh năm 1963, ngụ tại nhà số 1491, tổ 22, ấp Đồng, xã Phước Tân, huyện Long Thành từ năm 1984 (địa bàn này nay thuộc phường Long Bình). Năm 1992, ông Ánh khai phá đất hoang (trước kia là bãi rác thải) với diện tích trên 9.000m² để ở và trồng cây bạch đàn. Diện tích đất này sau đó được Phòng Địa chính huyện Long Thành thiết lập bản đồ, tiếp đó lại được đo vẽ bổ sung vào năm 2004. Tại biên bản tách thửa do cơ quan chức năng xác lập, diện tích, ranh giới đất của ông Ánh khi đó thuộc xã Phước Tân (huyện Long Thành). Những năm sau, ông Ánh bán một nửa diện tích đang sử dụng, phần còn lại ông tiếp tục trồng cây. Những hộ mua đất của ông Ánh cũng đã xây nhà ở ổn định.

Khu đất đang có sự tranh chấp nhưng UBND phường vẫn để xảy ra tình trạng làm nhà cửa và kinh doanh buôn bán - điều này sẽ càng làm phức tạp hơn cho việc giải quyết dứt điểm vụ việc về sau này.

Đầu năm 2004, ông Ánh đến UBND xã Phước Tân làm thủ tục xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (CNQSDĐ). Thế nhưng, vào thời điểm đó, phần đất của ông Ánh nằm trong thửa 364 đã được UBND xã Phước Tân bàn giao về cho UBND phường Long Bình quản lý. Tuy nhiên, để tạo điều kiện cho đương sự trong việc xin cấp giấy CNQSDĐ tại đơn vị quản lý địa giới hành chính mới, UBND xã Phước Tân có làm phiếu chuyển hồ sơ của ông Ánh về phường Long Bình giải quyết theo thẩm quyền. Trong quá trình ông Ánh chờ để được cấp giấy CNQSDĐ, một số cá nhân cũng đang ngụ ở khu vực này liền cho xe xúc vào đào một con mương rộng khoảng 2 mét, dài 200 mét; đồng thời chặt cây và cả... cắm cọc mốc phân ranh ngay trên phần đất ông Ánh đang sử dụng. Tiếp đó, số người này còn làm nhà cho một số hộ khác ở. Được UBND phường Long Bình mời lên giải quyết hòa giải theo đơn khiếu nại của ông Ánh, bên "bị đơn" là ông Nguyễn Xuân Thành và ông Trần Đình Long liền xuất trình một bộ hồ sơ và cho rằng giấy tờ của hai ông mới hợp lệ. Theo ông Ánh, thực ra, giấy tờ mà ông Thành và ông Long trình cho UBND phường Long Bình lại liên quan đến phần đất khác. Cụ thể, hai ông Thành và Long đưa ra bản đồ vẽ tay có phần đất tranh chấp, nhưng lại khác với trích lục bản đồ địa chính khu đất do huyện Long Thành vẽ năm 2002. Chưa hết, ông Thành và ông Long còn nộp cả những văn bản giải quyết tranh chấp giữa đơn vị quân đội K888 với cá nhân ông Nguyễn Bá Điềm từ giữa năm 2003. Song phần đất này lại nằm cách đất của ông Ánh một con đường. Ngoài ra, Quyết định số 4906/QĐ.CT.UBT do Phó chủ tịch UBND tỉnh Ao Văn Thinh ký ngày 26-12-2001 công nhận quyền sử dụng đất và cấp giấy CNQSDĐ cho đơn vị K888 không thể hiện rõ phần đất mà ông Ánh đã khai phá, sử dụng từ năm 1992.

Mới đây, khi chúng tôi đến khu đất đang có tranh chấp giữa ông Ánh và ông Nguyễn Xuân Thành thì thấy một căn nhà tôn lắp ghép mới được hình thành. Tại đây, người ta đang tổ chức sản xuất ván lạng. Trả lời về việc giải quyết tranh chấp đất đai giữa nguyên đơn là ông Ánh, ông Đa cho chúng tôi biết đã nhiều lần UBND phường mời hai bên lên hòa giải nhưng không thành. Việc một số tư nhân vào thuê khu đất này làm nhà và kinh doanh buôn bán, phường có biết và có tiến hành lập biên bản nhưng không thể ngăn cản họ được(?). Chính vì vậy, chính quyền địa phương chỉ biết báo cáo UBND TP. Biên Hòa để xin ý kiến giải quyết - vì chuyện này vượt quá tầm tay của UBND phường.

Chúng tôi được biết, đối với việc tranh chấp đất đai mà ông Phạm Công Ánh đứng đơn khiếu nại, thì ngày 15-9-2006, Phòng Tài nguyên và môi trường TP. Biên Hòa có văn bản số 188/TNMT-TTr gửi UBND phường Long Bình yêu cầu, nếu việc hòa giải không thành thì UBND phường phải xử lý hồ sơ cụ thể như sau: "Nếu hai bên không có giấy CNQSDĐ, hoặc không có một trong các loại giấy tờ quy định tại khoản 1, 2 và 5 điều 50 của Luật Đất Đai năm 2003 thì UBND phường tập hợp hồ sơ và báo cáo UBND TP. Biên Hòa xem xét giải quyết theo thẩm quyền. Trong báo cáo cần nêu rõ quan điểm và đề xuất giải quyết tranh chấp, khiếu nại... ". Tuy nhiên đến nay, dù đã hơn nửa năm nhưng UBND phường Long Bình vẫn chưa có báo cáo cụ thể cho UBND TP. Biên Hòa biết hướng xử lý vụ việc tranh chấp.